Мультирезистентті туберкулез: эпидемиологиясы, дәріге төзімділік түрлері және емдеу әдістері

С. Д. Асфендияров атындағы қазақ ұлттық медицина университеті

Мультирезистентті туберкулез

Алматы 2010

40 жылдары маңызды эффективті туберкулезге қарсы препараттар ашылып қолданысқа ие болды. Науқастар арасында бірден жақсарулар байқалды, кейіннен науқастарда мнің сәтсізділігі байқалады. Яғни төзімділіктің байқалуы. Бұл мәселегі XXғ препараттарды 3-5 түрде комбинерлеп емдеуді енгізіп кездесу жиілігін төмендетті. Бұл мәселе қазіргі уақытқа дейін қарастырылуда.

Мультерезистентті тұрақтылық деп

Көптеген дәрі-дәрмекке тұрақтылық, туберкулез бактериясының эффективті препараттарға изониазид пен рифампицинге тұрақтылығы.

Мультирезистентті туберкулездің дамуына әкелетін себептер

Дұрыс емес ем тағайындалғанда

препараттарды тұрақты түрде қабылдамау және үзу

препараттар комплексінің жетіспеушілігі

- дозаның төмендігі, т. б.

Кездесу жиілігі

Туберкулезбен ауыратын науқастардың арасында 15 пайыз мультирезистентті туберкулез диагнозы қойылды.

Соңғы жылдары туберкулезден қайтыс болғандардың арасында 80 пайыз дәріге төзімділік әсерінен болған.

Қазіргі уақытта ҚР 8470 науқас осындай диагнозбен тіркелген.

Түркменістан 14, 2%

Қазахстан 14, 7%

Қырғыстан 14, 8%

Узбекистан 16%

ТМБ дәріге төзімділік түрлері:

Жүре пайда болған төзімділік:

Туберкулезге қарсы қолданылатын дәрілерді кемінде 1 ай қабылдаған науқаста төзімділік анықталса.

Біріншілік дәріге төзімділік:

Бұрын туберкулезден емделмеген немесе дәрілерді 1 айға дейін қабылдаған науқаста төзімділік анықталса.

Біріккен дәріге төзімділік бұл жүре пайда болған төзімділікке қосылған біріншілік дәріге төзімділік:

Бұрын қабылдаған еміне байланысты осы жылы елде тубекулезбен ауыратын барлық категориядағы науқастардың арасында дәріге

Монорезистенттілік:

Туберкулезге қарсы қолданылатын дәрілердің біреуіне төзімділік анықталса.

Суперрезистенттілік:Ofx, Capx

Полирезистенттілік

Туберкулезге қарсы қолданылатын дәрілердің екеуіне немесе бірнешеуіне дәріге төзімділік анықталса, бірақ бір уақытта изониазид пен рифампицинге дамыған дәріге төзімділікті оларға қоспаған жағдайда.

Көптеген дәріге төзімділік:

Ең кемі изониазид пен рифампицинге төзімділік анықталса.

төзімділіктің кең таралуы.

Емі:

Мультирезистентті туберкулездін емі ұзақ 18-айдан 2 жылға дейін. Бұндай науқастарды емдеу үшін екінші қатардағы дәрілер қолданылады. Әрбір науқасасқа дәріге микобактериялардың сезімталдығын анықтап ем режимін тағайындайды, 5-7 препарат сезімталдықты анықтағаннан кейін.

Препараты

М. tuberculosis

М. bovis

М. avium

М. intracellularae

М. kansassii

М. fortuitum

Ципрофлоксацин

0, 25-4

0, 5-1

0, 5-32

1-32

0, 5-16

0, 125-1

Офлоксацин

0, 5-1

4-16

2-16

0, 5-2

0, 25-1

Пефлоксацин

2-8

1-4

Эноксацин

1-2

2-4

8-16

4-8

1-4

Ломефлоксацин

4-8

0, 5

0, 25

Спарфлоксацин

0, 25-0, 5

0, 25-8

0, 25

Темафлоксацин

<3, 13

1-32

Изониазид

0, 015

62, 5

31, 2

15, 6

250

Фтивазид

0, 06

0, 015

250

62, 5

31, 2

250

Этамбутол

1-2

31, 2

7, 8

250

Рифампицин

0, 125-0, 25

0, 125

3, 9

0, 125

250

Бірінші қатардағы препараттар

Екінші қатардағы препараттар

Негізгі

Басқалары

бүрынғы

жаңа

Изониазид Рифампицин

Пиразинамид Этамбутол Стрептомицин

Этионамид Циклосерин Капреомицин Амикацин Канамицин ПАСК Тиоацетазон

Хинолоны Офлоксацин Ципрофлоксацин Спарфлоксацин

Жаңа рифамицины:

Рифабутин Рифампентин

Макролиды Кларитромицин

Клофазимид

Амоксициллин/ клавулановая кислота

Дүниежүзілік денсаулық сақтау ұйымы; экспериментінде Фторхиналонның 1-ші қатарына жататын Офлоксацин препаратын қарастырған, олардың нәтижелері.

Препаратың клетка ішіне енуі жоғары дәрежеде

Гепатотоксикалық әсерінің жоқтығы

Басқа препараттармен үйлесілімділігі жақсы

Ұзақ курстардан соң да жақсы көтеруі

бактерияның ДНК-гидразасын төмендетуі

Офлоксацин препаратының эксперимент нәтижесі

Қолданылатын препараттардың жанама әсерлері:

Жүрек айну;

Тәбеттің төмендеуі;

Диарея;

Естудің төмендеуі;

Буындардағы ауру сезімі;

ОНЖ бұзылуы.

1. Хоменко А. Г., Чуканов В. И., Корнеев А. А. Эффективность химиотерапии туберкулеза легких с лекарственно-устойчивыми микобактериями. Пробл. туб. 1996; 6: 42-4. 2. Хоменко А. Г. Туберкулез вчера, сегодня, завтра. Пробл. туб. 1997; 6: 9-11. 3. Coates AR, Mitchison DA. The role of sensitivity tests in short-term chemotherapy. Bull In Union Tuberc 1983; 58 (2) : 111-4. 4. Mitchison DA. Influence of initial drug resistance on the response to short-course chemotherapy of pulmonary tuberculosis. Am Rev Respir Dis 1986; 133: 423-30. 5. Hershfield E. Tuberculosis: 9. Treatment. Canadian Medical Association Journal. 1999; 161 (4) : 405-11. 6. Richeldi L, Covi M, Ferrara G et al. Clinical use of Levofloxacin in the long-term treatment of drug resistant tuberculosis. Monaldi Arch Chest Dis 2002; 57: 39-43. 7. Tsukamura M. In vitro antituberculosis activity of a new antibacterial substance ofloxacin(DL8280) . Am Rev Respir Dis 1985; 131: 348-51.

Қолданылған әдебиеттер