Құс саңғырығы

Презентация қосу

О роли рисовых севооборотов в
сельскохозяйственном производстве

Шермагамбетов К. – ВНС отдела
агротехнологии ТОО “КазНИИ
рисоводства”
І
Күріш алғы дақылдары орналасқан танаптар топырағының
су-физикалық қасиеті
(Қарауылтөбе елді мекенінде орналасқан институт стационары)
Алғы дақылдар Үлгі Көлем- Сыба- Қуысты- Далалық Гидро- Механи-
алынған дік ғалы лығы, ылғал- скопия- калық
тереңдік, масса, масса, % дылығы, лық құрамы
см г/см3 г/см3 % ылғал-
дылығы,
%

Күріш 0-20 1,34 2,60 50,0 32,0 2,7 саздақ
монодақылы
20-40 1,38 2,62 48,8 33,4 2,8 саздақ

3 жылдық 0-20 1,09 2,60 55,0 28,6 2,6 саздақ
жонышқа
20-40 1,17 2,62 54,0 28,9 2,8 саздақ

2 жылдық түйе 0-20 1,15 2,58 54,0 26,4 3,2 саздақ
жоңышқа
20-40 1,18 2,64 54,7 28,3 2,6 саздақ

Түйе жоңышқа 0-20 1,16 2,50 57,4 27,7 2,6 саздақ
сидераты
20-40 1,22 2,55 55,7 28,5 2,4 саздақ

Арпа сидераты 0-20 1,21 2,60 51,6 28,3 2,6 саздақ

20-40 1,26 2,62 50,0 29,4 2,4 саздақ
Өндіріске ұсынылған күріш ауыспалы егісінің
үлгілері
8 танапты ауыспалы егістер
1. (күріштің үлесі 37,5%) 2. (күріштің үлесі 50%)
Дәнді дақылдар (мақсары) + жоңышқа Дәнді дақылдар (мақсары) + жоңышқа
2-ші жылғы жоңышқа 2-ші жылғы жоңышқа
3-ші жылғы жоңышқа 3-ші жылғы жоңышқа
Күріш Күріш
Күріш Күріш
Дәнді дақылдар + түйе жоңышқа Дәнді дақылдар + түйе жоңышқа
2-ші жылғы түйе жоңышқа Түйе жоңышқа сидераты + күріш
Күріш Күріш
3. (күріштің үлесі 37,5%) 4. (күріштің үлесі 50%)
Дәнді дақылдар (мақсары) + жоңышқа Дәнді дақылдар (мақсары) + жоңышқа
2-ші жылғы жоңышқа 2-ші жылғы жоңышқа
3-ші жылғы жоңышқа 3-ші жылғы жоңышқа
Күріш Күріш
Дәстүрлі емес Күріш
Күріш Дәстүрлі емес
Дәстүрлі емес Күріш
Күріш Күріш
Күріш алғы дақылдарының топырақтағы қара шірінді
мен азоттың жылжымалы түрлерінің мөлшеріне әсері
Алғы дақылдар Үлгі алынған Қара шірінді, Азоттың түрлері, мг/кг
тереңдік, %
см NO NH4

Күріш 0-20 0,85 26,0 24,8
монодақылы
20-40 0,77 6,8 18,0
3 жылдық 0-20 2,00 52,0 14,7
жонышқа
20-40 1,42 18,7 8,0
2 жылдық түйе 0-20 1,84 42,6 16,4
жоңышқа
20-40 1,25 15,7 11,0

Түйе жоңышқа 0-20 1,76 40,0 15,0
сидераты
20-40 1,10 14,5 10,1
Арпа сидераты 0-20 1,21 31,6 11,1
20-40 1,01 8,3 7,0
Ескерту: зерттеу жүргізу алдында топырағының 0-40 см тереңдіктегі қара шірінді мөлшері 1,00
пайыз айналасында болды.
Күріш алғы дақылдарының жылжымалы
фосфор мен калийдің мөлшеріне әсері
Алғы дақылдар Үлгі алынған 1 келі топырақтағы мөлшері, мг
тереңдік,
см P2O5 K2 O
(Мачигин әдісімен) (жалынды
фотометрмен)

Күріш монодақылы 0-20 67,0 775,0

20-40 19,7 858,4

3 жылдық жонышқа 0-20 44,0 840,5

20-40 30,0 924,0

2 жылдық түйе 0-20 47,0 882,7
жоңышқа
20-40 24,6 890,6

Түйе жоңышқа 0-20 41,0 877,0
сидераты
20-40 22,2 889,0

Арпа сидераты 0-20 51,0 785,0

20-40 17,0 808,7
Топырақтың су сығындысының көрсеткіштері

Алғы дақылдар Үлгі алынған PH Құрғақ қалдық,
тереңдік, %
см

Күріш монодақылы 0-20 7,0 0,48
20-40 7,3 0,50
3 жылдық жонышқа 0-20 7,2 0,79

20-40 7,0 0,48
2 жылдық түйе жоңышқа 0-20 7,3 0,72
20-40 7,2 0,59

Түйе жоңышқа сидераты 0-20 7,3 0,77
20-40 7,2 0,61
Арпа сидераты 0-20 7,4 0,87

20-40 7,3 0,61
Топырақ қабатының арамшөп тұқымдармен
ластануына алғы дақылдардың әсері
Реті Дақылдар Арамшөптердің саны, м/дана

қамыс күрмек доңыз қоға

1 Күріш монодақылы 2,2 10,7 14,1

2 3 жылдық жонышқа 0,2 0,7 2,8

3 2 жылдық түйе жоңышқа 0,1 0 1,5

4 Түйе жоңышқа сидераты 0,2 0,5 1,9

5 Арпа сидераты 0,7 3,0 7,6
ІІ
Күріш өсімдігі көгінің жиілігі, дана/м2
Күріш өсімдігінің егінді жинар мерзіміне дейін
сақталуы, дана/м2
Тәжірибе нұсқалары 3 жылдық Өсімдік саны, дана/м2
жоңышқа
сақталуы, 2 жылдық түйе сақталуы,
% жоңышқа %

1.Тыңайтқышсыз 257 95,2 289 97,5

2.Көң, 20 т/га 263 94,3 284 95,6

3.Көң, 30 т/га 271 95,8 286 96,6

4.Көң, 40 т/га 269 96,1 283 97,3

5.Құс саңғырығы, 3 т/га 260 92,5 270 94,1

6.Құс саңғырығы, 5 т/га 260 91,5 265 94,3

7.Құс саңғырығы 7 т/га 258 91,2 266 94,7
Егінді жинар алдындағы күріш өсімдігінің саны,
дана/м2
Алғы дақылдың органикалық тыңайтқыштың
күріш өніміне әсері
Тәжірибе нұсқалары Күріш өнімі Алғы
дақылдардан
3 жылдық жоңышқа 2 жылдық түйе кейінгі өнім
жоңышқа айырмасы,
өнім Қосымша өнім Қосымша өнім ц/га
өнім
ц/га % ц/га %

1.Бақылау, 42,0 - - 47,2 - - 5,2
тыңайтқышсыз
2.Көң, 20 т/га 51,3 9,3 22,1 67,6 20,4 43,2 16,3
3.Көң, 30 т/га 53,0 11,0 26,2 63,7 16,5 34,9 10,7
4.Көң, 40 т/га 54,9 12,9 30,7 61,2 14,0 29,7 6,3
5.Құс саңғырығы, 50,3 8,3 19,8 56,6 9,4 19,9 6,3
3 т/га
6.Құс саңғырығы, 51,7 9,7 23,1 58,8 11,6 24,6 4,1
5 т/га
7.Құс саңғырығы, 52,0 10,0 23,8 61,8 14,6 30,9 9,8
Алғы дақылдардың, органикалық тыңайтқыштардың
түрі мен мөлшерінің күріш өніміне әсері
Күріш көгінің жиілігі және арамшөптермен ластануына
сидерат пен органикалық тықайтқыштар әсері
Тәжірибе нұсқалары Фон Өсімдік саны, дана/м2
күріш Арамшөптер
күрмек қоға қамыс
1.Бақылау, тыңайтқышсыз 1 210 7 2 1
2 214 2 1 2
2.Көң, 20 т/га 1 221 5 3 2
2 227 1 2 -
3.Көң, 30 т/га 1 223 6 3 -
2 230 2 3 -
4.Көң, 40 т/га 1 220 5 2 3
2 225 3 1 1
5.Құс саңғырығы, 5 т/га 1 220 4 2 2
2 223 1 - 1
6.Құс саңғырығы, 7 т/га 1 224 4 3 2
2 223 - 2 2
7.Құс саңғырығы 9 т/га 1 217 5 1 -
2 220 2 - -
Ескерту: 1 – сидератсыз; 2 - сидератпен
Өнімді жинар алдындағы күріш өсімдігінің саны
мен оның арамшөптермен ластануы
Тәжірибе нұсқалары Фон Өсімдік саны, дана/м2
күріш сиреуі, Арамшөптер
%
күрмек қоға қамыс
1.Бақылау, тыңайтқышсыз 1 168 20,0 14 3 2
2 179 16,4 5 2 3
2.Көң, 20 т/га 1 183 17,2 7 3 2
2 196 13,7 2 3 -
3.Көң, 30 т/га 1 195 12,6 8 4 -
2 207 10,0 3 3 -
4.Көң, 40 т/га 1 189 14,1 7 3 3
2 198 12,0 4 1 2
5.Құс саңғырығы, 5 т/га 1 180 18,2 6 3 3
2 188 15,7 2 - -
6.Құс саңғырығы, 7 т/га 1 191 14,7 7 4 2
2 197 11,7 2 2 3
7.Құс саңғырығы 9 т/га 1 182 16,1 7 2 -
2 188 14,5 3 - -
Органикалық тыңайтқыштардың түрі мен
мөлшерінің күріш өніміне әсері
Тәжірибе нұсқалары Арпа сидераты
Фон Өнім, Қосымша өнім
ц/га
сидератсыз сидератпен
1.Тыңайтқышсыз 1 27,8 - -
2 33,1 5,3 -
2.Көң, 20 т/га 1 36,0 8,2 2,9
2 39,9 12,1 6,8
3.Көң, 30 т/га 1 39,7 11,9 6,6
2 43,4 15,6 10,3
4.Көң, 40 т/га 1 41,8 14,0 8,7
2 47,7 19,9 14,6
5.Құс саңғырығы, 5 т/га 1 34,5 6,7 1,4
2 37,9 10,1 4,8
6.Құс саңғырығы, 7 т/га 1 38,0 10,2 4,9
2 40,9 13,1 7,8
7.Құс саңғырығы 9 т/га 1 38,3 10,5 5,2
2 41,7 13,9 8,6
HCP05 – 4.1 ц
Органикалық тыңайтқыштардың күріш
өніміне әсері
Тәжірибе нұсқалары Түйе жоңышқа сидераты

Өнім, Қосымша өнім
ц/га
ц/га %

1.Тыңайтқышсыз 45,0 - -

2.Көң, 20 т/га 62,7 17,7 39,3

3.Көң, 30 т/га 59,5 14,5 32,2

4.Көң, 40 т/га 57,6 12,6 28,0

5.Құс саңғырығы, 5 т/га 58,1 13,1 29,1

6.Құс саңғырығы, 7 т/га 54,0 9,0 20,0

7.Құс саңғырығы 9 т/га 50,9 5,9 13,1

HCP05 ц 8,7
Қорытындысы және өндіріске ұсынымдар

2006-2008 жылдар аралығында жүргізілген тәжірибе негізінде күріштен экологиялық
таза өнім жинау үшін төмендегі ауыспалы егіс нұсқаларын енгізуді ұсынамыз:
I. 1. Ерте егілетін дәнді дақылдар + жоңышқа
2. Жоңышқа
3. Жоңышқа
4. Күріш
5. Арпа сидераты + 30-40 т/га көң (7-9 т/га құс саңғырығы) + күріш
Күріштің үлесі 40%
II. 1. Ерте егілетін дәнді дақылдар + түйе жоңышқа
2. Түйе жоңышқа
3. Күріш
4. Арпа сидераты + 30-40 т/га көң (7-9 т/га құс саңғырығы) + күрі
Күріш үлесі 50%
III. 1. Ерте егілетін дәнді дақылдар + түйе жоңышқа
2. Түйе жоңышқа сидераты + күріш
Күріш үлесі 50%
IV. 1. Ерте егілетін дәнді дақылдар + түйе жоңышқа
2. Түйе жоңышқа сидераты + күріш
3. Арпа сидераты + 30-40 т/га көң (7-9 т/га құс саңғырығы) + күріш
Күріштің үлесі 66,7%
ІІІ
Қызылорда облысының жер экспликациясы
Аудандар, Жалпы Оның ішінде
қала аттары жер
көлемі, суар- инже- егістік көпжыл- тыңай- шыбын- жайы- барлы-
(мың га) малы нерлік жерлер дық ған дықтар лымдық ғы ауыл
жер жүйе ағаш жерлер жерлер шаруа-
көлемі жерлер егістік- шылық
тері жерлер

Арал 5521.3 3.7 2.4 0.8 - 2.9 9.4 2019.3 2032.4
Жалағаш 2293.2 42.8 34.6 21.5 0.2 20.9 11.5 1185.0 1239.1

Жаңақорған 1543.4 46.8 34.0 25.5 0.9 20.1 9.5 613.7 669.7

Қазалы 3759.7 33.1 21.4 13.9 - 19.3 28.0 1596.4 1657.6
Қармақшы 3104.1 33.3 26.2 16.9 0.1 16.3 23.9 2071.3 2128.5

Сырдария 2905.2 50.5 41.8 20.7 0.1 29.0 14.2 1654.9 1718.9

Шиелі 3239.7 51.0 33.4 26.6 0.5 23.8 11.3 1200.3 1262.5
Қызылорда 235.3 16.5 12.3 5.7 1.1 9.5 8.7 141.4 166.4

Барлығы 22601.9 277.7 206.1 131.6 2.9 141.8 116.5 10482.3 10875.1
Күріш өсіруші аймақтардағы ауа райының
негізгі көрсеткіштері
Кқрсеткіштер Күріш өсіруші аймақтар және метеостанциялар

Түгіскен (Ақкұм) Жаңақорған-Шиелі Қызылорда Қазалы

Ауа температурасы +100С-тан ауысуы: 3/IV 5/IV 9/IV 14/IV
көктемде 13/XI 14/X 9/X 10/X
күзде

+100С-тан жоғары температурасы бар 192 191 182 176
күндер саны

Кезең ішіндегі +100С-тан жоғары 4176 3929 3724 3650
температурасы қосындысы

Ауа температурасы +150С-тан ауысуы: 21/IV 22/IV 26/IV 30/IV
көктемде 26/IX 26/IX 21/X 21/IX
күзде

+150С-тан жоғары температурасы бар 157 156 147 143
күндер саны

Кезең ішіндегі +150С-тан жоғары 3782 3482 3281 3217
температурасы қосындысы

Суық болмайтын кезең ұзақтығы, 178 177 176 167
күндер
Шілде айындағы орташа температура, 29,2 26,0 25,8 26,1
0
С
Жауын-шашын мөлшері, мм: бір 159 119 109 124
жылда мамыр-қыркүйек айларында 29 24 31 40
Арал өңірі жағдайында күріштің өсіп дамуына керекті ең
төмен (минимум), қолайлы (оптимум) және ең жоғарғы

(максимум) температуралар
Өсіп-даму фазалары Температура, + "С

ең төмен қолайлы ең жоғарғы
(м и н и м у м) (оптимум) (максимум)

Тұқымның өнуі 13-14 22-26 34-36

Көктеп шыкқанда 15-16 24-26 34-36

Түптену 15-17 24-28 34-36

Сабақтану 16-18 19-24 34-36

Масақтану-гүлдену 18-20 24-28 34-36

Дәинің сүттену және қамырлану кезі 18-20 26-28 34-36

Пісу кезеңі 15-17 22-26 32-34
Әр түрлі себу нормасының күріш тұқымының
өнгіштігіне, көгінің сақталуына әсері
Күріш сорттары Себу нормасы, Көктеп шыққанда Егіті ору алдында
дана/га
өсімдік саны, өнгіштігі, өсімдік саны, өсімдіктің
дана/м2 % дана/м2 сақталуы,
%
Маржан 5 147 29,4 127 86,4
6 172 28,7 148 86,0

7 190 27,1 165 86,8

Арал 202 5 150 30,0 131 87,3
6 180 30,0 156 86,7

7 201 28,7 170 84,6

Ару 5 103 20,6 86 83,5
6 129 21,5 107 82,9

7 170 24,3 142 83,5

Түгіскен 1 5 181 36,2 160 88,4
6 190 31,7 165 86,8

7 231 33,0 202 87,4
Күріш өніміне тұқым себу нормасы мен
минералды тыңайтқыш қолдану мөлшерінің
әсері
Себу Күріш Минералды тыңайтқыш қолдану мөлшері, кг/га ә.е.з.
нормасы, сорттары
млн.дана/ N0P0 N60+30P90 N60+60P90 N60+90P90 N60+120P90 N60+90P120 N60+120P120
га

5 Маржан 24,0 40,6 44,7 46,0 50,6 50,9 52,0
Арал 202 26,6 43,4 45,3 48,6 52,4 52,0 54,8
Ару 20,4 40,8 44,1 46,0 45,8 46,4 44,1
Түгіскен 1 30,6 46,0 47,8 52,3 50,9 56,4 54,8
6 Маржан 27,8 46,6 48,7 52,4 54,9 53,8 57,6
Арал 202 28,7 44,0 49,4 53,4 56,6 54,4 58,0
Ару 22,9 41,8 47,6 48,0 48,1 46,9 46,5
Түгіскен 1 30,7 46,6 50,3 54,8 52,6 60,0 55,8
7 Маржан 28,6 47,8 50,8 52,6 54,7 55,8 58,1
Арал 202 30,6 48,0 50,1 52,0 55,9 57,7 59,6
Ару 26,4 44,8 50,4 51,6 50,0 48,1 46,8
Түгіскен 1 28,6 49,0 50,8 54,7 52,0 56,3 54,1
Зерттеу қорытындысы мен өндіріске ұсынымдар

Зерттеу қорытындысы бойынша жергілікті күріш селекциясы
сорттарының төмендегідей көрсеткіштері анықталады:
1. Өсу дәуірінің ұзақтығы:
Ару сорты - 95-96 күнде піседі;
Маржан мен Арал 202 сорттары - 112-114 күнде піседі;
Түгіскен сорты 115-116 күнде піседі.
2. Сорттардың ең тиімді тұқым себу нормалары:
Ару – 7 млн. дана / га
Маржан сорты – 6-7 млн./га
Арал 202 сорты - 6-7 млн. дана/га
Түгіскен 1 сорты – 5-6 млн. дана/га
3. Ең жоғары өнім түзейтін минералды тыңайтқыш қолдану мөлшері:
Ару – N60+60 N90
Маржан – N60+90-120 Р120
Арал 202 – N60+90-120 Р120
Түгіскен 1 - N60+90 Р120
СПАСИБО ЗА ВНИМАНИЕ

Ұқсас жұмыстар

Мал көңдерін сақтайтын қойма

Органикалық тыңайтқыштар

Саңғырықты қайтадан өңдеп кәдеге асыру технологиясы

Тыңайтқыш тар

Тамыр - өсімдіктің топырақтан қоректену мүшесі. Тыңайтқыштар

Құс шаруашылығы. Құс өсірудің әдісі

Құстар жайлы жалпы сипаттама

ҚҰС ТҰМАУЫ

Құс стоматиті

ТАУЫҚ ШАРУАШЫЛЫҒЫ

Пәндер