Құс саңғырығы
О роли рисовых севооборотов в сельскохозяйственном производстве
Шермагамбетов К. - ВНС отдела агротехнологии ТОО “КазНИИ рисоводства”
І Күріш алғы дақылдары орналасқан танаптар топырағының су-физикалық қасиеті (Қарауылтөбе елді мекенінде орналасқан институт стационары)
Алғы дақылдар
Үлгі
алынған тереңдік,
см
Көлем-
дік
масса,
г/см3
Сыба-ғалы масса, г/см3
Қуысты-лығы,
%
Далалық ылғал-дылығы, %
Гидро-скопия-
лық ылғал-дылығы, %
Механи-калық құрамы
Күріш монодақылы
0-20
1, 34
2, 60
50, 0
32, 0
2, 7
саздақ
20-40
1, 38
2, 62
48, 8
33, 4
2, 8
саздақ
3 жылдық жонышқа
0-20
1, 09
2, 60
55, 0
28, 6
2, 6
саздақ
20-40
1, 17
2, 62
54, 0
28, 9
2, 8
саздақ
2 жылдық түйе жоңышқа
0-20
1, 15
2, 58
54, 0
26, 4
3, 2
саздақ
20-40
1, 18
2, 64
54, 7
28, 3
2, 6
саздақ
Түйе жоңышқа сидераты
0-20
1, 16
2, 50
57, 4
27, 7
2, 6
саздақ
20-40
1, 22
2, 55
55, 7
28, 5
2, 4
саздақ
Арпа сидераты
0-20
1, 21
2, 60
51, 6
28, 3
2, 6
саздақ
20-40
1, 26
2, 62
50, 0
29, 4
2, 4
саздақ
Өндіріске ұсынылған күріш ауыспалы егісінің үлгілері
8 танапты ауыспалы егістер
1. (күріштің үлесі 37, 5%)
2. (күріштің үлесі 50%)
Дәнді дақылдар (мақсары) + жоңышқа
Дәнді дақылдар (мақсары) + жоңышқа
2-ші жылғы жоңышқа
2-ші жылғы жоңышқа
3-ші жылғы жоңышқа
3-ші жылғы жоңышқа
Күріш
Күріш
Күріш
Күріш
Дәнді дақылдар + түйе жоңышқа
Дәнді дақылдар + түйе жоңышқа
2-ші жылғы түйе жоңышқа
Түйе жоңышқа сидераты + күріш
Күріш
Күріш
3. (күріштің үлесі 37, 5%)
4. (күріштің үлесі 50%)
Дәнді дақылдар (мақсары) + жоңышқа
Дәнді дақылдар (мақсары) + жоңышқа
2-ші жылғы жоңышқа
2-ші жылғы жоңышқа
3-ші жылғы жоңышқа
3-ші жылғы жоңышқа
Күріш
Күріш
Дәстүрлі емес
Күріш
Күріш
Дәстүрлі емес
Дәстүрлі емес
Күріш
Күріш
Күріш
Күріш алғы дақылдарының топырақтағы қара шірінді мен азоттың жылжымалы түрлерінің мөлшеріне әсері
Алғы дақылдар
Үлгі алынған тереңдік,
см
Қара шірінді,
%
Азоттың түрлері, мг/кг
NO
NH4
Күріш монодақылы
0-20
0, 85
26, 0
24, 8
20-40
0, 77
6, 8
18, 0
3 жылдық жонышқа
0-20
2, 00
52, 0
14, 7
20-40
1, 42
18, 7
8, 0
2 жылдық түйе жоңышқа
0-20
1, 84
42, 6
16, 4
20-40
1, 25
15, 7
11, 0
Түйе жоңышқа сидераты
0-20
1, 76
40, 0
15, 0
20-40
1, 10
14, 5
10, 1
Арпа сидераты
0-20
1, 21
31, 6
11, 1
20-40
1, 01
8, 3
7, 0
Ескерту: зерттеу жүргізу алдында топырағының 0-40 см тереңдіктегі қара шірінді мөлшері 1, 00 пайыз айналасында болды.
Күріш алғы дақылдарының жылжымалы фосфор мен калийдің мөлшеріне әсері
Алғы дақылдар
Үлгі алынған тереңдік,
см
1 келі топырақтағы мөлшері, мг
P2O5
(Мачигин әдісімен)
K2O
(жалынды фотометрмен)
Күріш монодақылы
0-20
67, 0
775, 0
20-40
19, 7
858, 4
3 жылдық жонышқа
0-20
44, 0
840, 5
20-40
30, 0
924, 0
2 жылдық түйе жоңышқа
0-20
47, 0
882, 7
20-40
24, 6
890, 6
Түйе жоңышқа сидераты
0-20
41, 0
877, 0
20-40
22, 2
889, 0
Арпа сидераты
0-20
51, 0
785, 0
20-40
17, 0
808, 7
Топырақтың су сығындысының көрсеткіштері
Алғы дақылдар
Үлгі алынған тереңдік,
см
PH
Құрғақ қалдық,
%
Күріш монодақылы
0-20
7, 0
0, 48
20-40
7, 3
0, 50
3 жылдық жонышқа
0-20
7, 2
0, 79
20-40
7, 0
0, 48
2 жылдық түйе жоңышқа
0-20
7, 3
0, 72
20-40
7, 2
0, 59
Түйе жоңышқа сидераты
0-20
7, 3
0, 77
20-40
7, 2
0, 61
Арпа сидераты
0-20
7, 4
0, 87
20-40
7, 3
0, 61
Топырақ қабатының арамшөп тұқымдармен ластануына алғы дақылдардың әсері
Реті
Дақылдар
Арамшөптердің саны, м/дана
қамыс
күрмек
доңыз қоға
1
Күріш монодақылы
2, 2
10, 7
14, 1
2
3 жылдық жонышқа
0, 2
0, 7
2, 8
3
2 жылдық түйе жоңышқа
0, 1
0
1, 5
4
Түйе жоңышқа сидераты
0, 2
0, 5
1, 9
5
Арпа сидераты
0, 7
3, 0
7, 6
ІІ Күріш өсімдігі көгінің жиілігі, дана/м2
Күріш өсімдігінің егінді жинар мерзіміне дейін сақталуы, дана/м2
Тәжірибе нұсқалары
3 жылдық жоңышқа
Өсімдік саны, дана/м2
сақталуы,
%
2 жылдық түйе жоңышқа
сақталуы,
%
1. Тыңайтқышсыз
257
95, 2
289
97, 5
2. Көң, 20 т/га
263
94, 3
284
95, 6
3. Көң, 30 т/га
271
95, 8
286
96, 6
4. Көң, 40 т/га
269
96, 1
283
97, 3
5. Құс саңғырығы, 3 т/га
260
92, 5
270
94, 1
6. Құс саңғырығы, 5 т/га
260
91, 5
265
94, 3
7. Құс саңғырығы 7 т/га
258
91, 2
266
94, 7
Егінді жинар алдындағы күріш өсімдігінің саны, дана/м2
Алғы дақылдың органикалық тыңайтқыштың күріш өніміне әсері
Тәжірибе нұсқалары
Күріш өнімі
Алғы дақылдардан кейінгі өнім айырмасы,
ц/га
3 жылдық жоңышқа
2 жылдық түйе жоңышқа
өнім
Қосымша өнім
өнім
Қосымша өнім
ц/га
%
ц/га
%
1. Бақылау, тыңайтқышсыз
42, 0
-
-
47, 2
-
-
5, 2
2. Көң, 20 т/га
51, 3
9, 3
22, 1
67, 6
20, 4
43, 2
16, 3
3. Көң, 30 т/га
53, 0
11, 0
26, 2
63, 7
16, 5
34, 9
10, 7
4. Көң, 40 т/га
54, 9
12, 9
30, 7
61, 2
14, 0
29, 7
6, 3
5. Құс саңғырығы,
3 т/га
50, 3
8, 3
19, 8
56, 6
9, 4
19, 9
6, 3
6. Құс саңғырығы,
5 т/га
51, 7
9, 7
23, 1
58, 8
11, 6
24, 6
4, 1
7. Құс саңғырығы,
7 т/га
52, 0
10, 0
23, 8
61, 8
14, 6
30, 9
9, 8
HCP05
2, 8 ц/га
Алғы дақылдардың, органикалық тыңайтқыштардың түрі мен мөлшерінің күріш өніміне әсері
Күріш көгінің жиілігі және арамшөптермен ластануына сидерат пен органикалық тықайтқыштар әсері
Тәжірибе нұсқалары
Фон
Өсімдік саны, дана/м2
күріш
Арамшөптер
күрмек
қоға
қамыс
1. Бақылау, тыңайтқышсыз
1
210
7
2
1
2
214
2
1
2
2. Көң, 20 т/га
1
221
5
3
2
2
227
1
2
-
3. Көң, 30 т/га
1
223
6
3
-
2
230
2
3
-
4. Көң, 40 т/га
1
220
5
2
3
2
225
3
1
1
5. Құс саңғырығы, 5 т/га
1
220
4
2
2
2
223
1
-
1
6. Құс саңғырығы, 7 т/га
1
224
4
3
2
2
223
-
2
2
7. Құс саңғырығы 9 т/га
1
217
5
1
-
2
220
2
-
-
Ескерту: 1 - сидератсыз; 2 - сидератпен
Өнімді жинар алдындағы күріш өсімдігінің саны мен оның арамшөптермен ластануы
Тәжірибе нұсқалары
Фон
Өсімдік саны, дана/м2
күріш
сиреуі, %
Арамшөптер
күрмек
қоға
қамыс
1. Бақылау, тыңайтқышсыз
1
168
20, 0
14
3
2
2
179
16, 4
5
2
3
2. Көң, 20 т/га
1
183
17, 2
7
3
2
2
196
13, 7
2
3
-
3. Көң, 30 т/га
1
195
12, 6
8
4
-
2
207
10, 0
3
3
-
4. Көң, 40 т/га
1
189
14, 1
7
3
3
2
198
12, 0
4
1
2
5. Құс саңғырығы, 5 т/га
1
180
18, 2
6
3
3
2
188
15, 7
2
-
-
6. Құс саңғырығы, 7 т/га
1
191
14, 7
7
4
2
2
197
11, 7
2
2
3
7. Құс саңғырығы 9 т/га
1
182
16, 1
7
2
-
2
188
14, 5
3
-
-
Органикалық тыңайтқыштардың түрі мен мөлшерінің күріш өніміне әсері
Тәжірибе нұсқалары
Арпа сидераты
Фон
Өнім, ц/га
Қосымша өнім
сидератсыз
сидератпен
1. Тыңайтқышсыз
1
27, 8
-
-
2
33, 1
5, 3
-
2. Көң, 20 т/га
1
36, 0
8, 2
2, 9
2
39, 9
12, 1
6, 8
3. Көң, 30 т/га
1
39, 7
11, 9
6, 6
2
43, 4
15, 6
10, 3
4. Көң, 40 т/га
1
41, 8
14, 0
8, 7
2
47, 7
19, 9
14, 6
5. Құс саңғырығы, 5 т/га
1
34, 5
6, 7
1, 4
2
37, 9
10, 1
4, 8
6. Құс саңғырығы, 7 т/га
1
38, 0
10, 2
4, 9
2
40, 9
13, 1
7, 8
7. Құс саңғырығы 9 т/га
1
38, 3
10, 5
5, 2
2
41, 7
13, 9
8, 6
HCP05 - 4. 1 ц
Органикалық тыңайтқыштардың күріш өніміне әсері
Тәжірибе нұсқалары
Түйе жоңышқа сидераты
Өнім,
ц/га
Қосымша өнім
ц/га
%
1. Тыңайтқышсыз
45, 0
-
-
2. Көң, 20 т/га
62, 7
17, 7
39, 3
3. Көң, 30 т/га
59, 5
14, 5
32, 2
4. Көң, 40 т/га
57, 6
12, 6
28, 0
5. Құс саңғырығы, 5 т/га
58, 1
13, 1
29, 1
6. Құс саңғырығы, 7 т/га
54, 0
9, 0
20, 0
7. Құс саңғырығы 9 т/га
50, 9
5, 9
13, 1
HCP05 ц
8, 7
Қорытындысы және өндіріске ұсынымдар
2006-2008 жылдар аралығында жүргізілген тәжірибе негізінде күріштен экологиялық таза өнім жинау үшін төмендегі ауыспалы егіс нұсқаларын енгізуді ұсынамыз:
I. 1. Ерте егілетін дәнді дақылдар + жоңышқа
2. Жоңышқа
3. Жоңышқа
4. Күріш
5. Арпа сидераты + 30-40 т/га көң (7-9 т/га құс саңғырығы) + күріш
Күріштің үлесі 40%
II. 1. Ерте егілетін дәнді дақылдар + түйе жоңышқа
2. Түйе жоңышқа
3. Күріш
4. Арпа сидераты + 30-40 т/га көң (7-9 т/га құс саңғырығы) + күрі
Күріш үлесі 50%
III. 1. Ерте егілетін дәнді дақылдар + түйе жоңышқа
2. Түйе жоңышқа сидераты + күріш
Күріш үлесі 50%
IV. 1. Ерте егілетін дәнді дақылдар + түйе жоңышқа
2. Түйе жоңышқа сидераты + күріш
3. Арпа сидераты + 30-40 т/га көң (7-9 т/га құс саңғырығы) + күріш
Күріштің үлесі 66, 7%
ІІІ Қызылорда облысының жер экспликациясы
Аудандар, қала аттары
Жалпы жер көлемі, (мың га)
Оның ішінде
суар-малы жер көлемі
инже-нерлік жүйе жерлер
егістік жерлер
көпжыл-дық ағаш егістік-тері
тыңай-ған жерлер
шыбын-дықтар
жайы-лымдық жерлер
барлы-ғы ауыл шаруа-шылық жерлер
Арал
5521. 3
3. 7
2. 4
0. 8
-
2. 9
9. 4
2019. 3
2032. 4
Жалағаш
2293. 2
42. 8
34. 6
21. 5
0. 2
20. 9
11. 5
1185. 0
1239. 1
Жаңақорған
1543. 4
46. 8
34. 0
25. 5
0. 9
20. 1
9. 5
613. 7
669. 7
Қазалы
3759. 7
33. 1
21. 4
13. 9
-
19. 3
28. 0
1596. 4
1657. 6
Қармақшы
3104. 1
33. 3
26. 2
16. 9
0. 1
16. 3
23. 9
2071. 3
2128. 5
Сырдария
2905. 2
50. 5
41. 8
20. 7
0. 1
29. 0
14. 2
1654. 9
1718. 9
Шиелі
3239. 7
51. 0
33. 4
26. 6
0. 5
23. 8
11. 3
1200. 3
1262. 5
Қызылорда
235. 3
16. 5
12. 3
5. 7
1. 1
9. 5
8. 7
141. 4
166. 4
Барлығы
22601. 9
277. 7
206. 1
131. 6
2. 9
141. 8
116. 5
10482. 3
10875. 1
Күріш өсіруші аймақтардағы ауа райының негізгі көрсеткіштері
Кқрсеткіштер
Күріш өсіруші аймақтар және метеостанциялар
Түгіскен (Ақкұм)
Жаңақорған-Шиелі
Қызылорда
Қазалы
Ауа температурасы +100С-тан ауысуы:
көктемде
күзде
3/IV
13/XI
5/IV
14/X
9/IV
9/X
14/IV
10/X
+100С-тан жоғары температурасы бар күндер саны
192
191
182
176
Кезең ішіндегі +100С-тан жоғары температурасы қосындысы
4176
3929
3724
3650
Ауа температурасы +150С-тан ауысуы:
көктемде
күзде
21/IV
26/IX
22/IV
26/IX
26/IV
21/X
30/IV
21/IX
+150С-тан жоғары температурасы бар күндер саны
157
156
147
143
Кезең ішіндегі +150С-тан жоғары температурасы қосындысы
3782
3482
3281
3217
Суық болмайтын кезең ұзақтығы, күндер
178
177
176
167
Шілде айындағы орташа температура, 0С
29, 2
26, 0
25, 8
26, 1
Жауын-шашын мөлшері, мм: бір жылда мамыр-қыркүйек айларында
159
29
119
24
109
31
124
40
- Іс жүргізу
- Автоматтандыру, Техника
- Алғашқы әскери дайындық
- Астрономия
- Ауыл шаруашылығы
- Банк ісі
- Бизнесті бағалау
- Биология
- Бухгалтерлік іс
- Валеология
- Ветеринария
- География
- Геология, Геофизика, Геодезия
- Дін
- Ет, сүт, шарап өнімдері
- Жалпы тарих
- Жер кадастрі, Жылжымайтын мүлік
- Журналистика
- Информатика
- Кеден ісі
- Маркетинг
- Математика, Геометрия
- Медицина
- Мемлекеттік басқару
- Менеджмент
- Мұнай, Газ
- Мұрағат ісі
- Мәдениеттану
- ОБЖ (Основы безопасности жизнедеятельности)
- Педагогика
- Полиграфия
- Психология
- Салық
- Саясаттану
- Сақтандыру
- Сертификаттау, стандарттау
- Социология, Демография
- Спорт
- Статистика
- Тілтану, Филология
- Тарихи тұлғалар
- Тау-кен ісі
- Транспорт
- Туризм
- Физика
- Философия
- Халықаралық қатынастар
- Химия
- Экология, Қоршаған ортаны қорғау
- Экономика
- Экономикалық география
- Электротехника
- Қазақстан тарихы
- Қаржы
- Құрылыс
- Құқық, Криминалистика
- Әдебиет
- Өнер, музыка
- Өнеркәсіп, Өндіріс
Қазақ тілінде жазылған рефераттар, курстық жұмыстар, дипломдық жұмыстар бойынша біздің қор #1 болып табылады.
Ақпарат
Қосымша
Email: info@stud.kz