Эндотоксикоздың жүйелілігі

С. Д. Асфендияров атындағы Қазақ Ұлттық медицина университеті

Кафедра: Патофизиология

Тақырыбы:эндотоксикоз

Эндотоксикоз-гипоксия, некробиоз, қабыну сияқты типті патологиялық процесс, яғни ағзада олар бірге кездеседі.

Эндогенді интоксикацияның адам организміне зақымдаушы әсері үш бағытта жүреді.

Зат алмасу процесінің тоқтауы. Жақын жатқан метаболиттер немесе зат алмасудыңФ соңғы өнімінің жойылуы, зат алмасу процестерінің тоқтауына алып келеді.

Физиологиялық емес байланысқа синтездейдін процестердің қосылуы, ол летальды синтезге дейін, яғни ішкі ортада токсикалық заттардың көбенюіне алып келеді.

Клеткалық мембрананың зақымдануы, ол өте қауіптілердің бірі.

Токсинемияның дамуы-

Жедел басталады, онда науқастың сыртқы ортаға сыртқы ортаға бөлетін токсин диапазоны тез жайылады.

Созылыңқы-бұл кезде аз болса да компенсаторлы механизм жұмыс істейді

Созылмалы-ағзаның адаптациялық қызметі ұзақ компенсацияланған

Эндогенді интоксикацияға алып келген жедел патологиялық жағдайдың бастапқы кезінде эндотоксикалық субстанциялар ішкі мүшелердің барлығына қан арқылы таралады. Егер ағзаның қорғаныс механизмі қарсы тұруға қабілеті болса, онда эндотоксикоздың клиникалық белгілері дамымайды, алайда олар болады, яғни өмірге қажетті функциялардың гиперактивтілігімен көрінеді. Бейімдеуші гормональды реакциялар іске қосылады, жасушадан тыс сұйықтық аумағы кеңейеді, детоксикация мүшелерінің мүмкіндіктері ұлғаяды. Эндотоксикалық заттарды қармайтып, метаболизмдейтін немесе қорғаныс және реттеуші реакциялардың жеткіліксіздігі кезінде бұл субстанциялар ішкі ортада қалыпты жағдайдан мөлшері артып жиниала бастайды. Алайда, бұл кезде науқас ағзасының бейімділік мүмкіндіктері оның негізгі гомеостатикалық көрсеткішін қалыпты деңгейде ұстап тұруға қабілетті болады. Ағзаның қорғаныс күші әлсірегенде белсенді жүйелі реакцилардың дамуы(мысалы, қанның агрегатты жағдайын реттейтін жүйенің калинкринкининді жүйенің, иммунды жүйенің мөлшерден тыс белсенуі) токсикалық аутоагрессия қайнар көзінің кеңеюіне және эндогенді интоксикацияның тереңдеуіне алып келеді.

Эндотоксикоздың бастапқы кезеңдерінде психикалық бұзылыстар (жедел психоз түрінде) сергектік коматозды жағдайға транформациялануы мүмкін, комалардыңитереңдігі әртүрлі шкаламен өлшенеді(жиі глазго кома шкаласы қолданылады) . Белгілі бір науқасты энцефалопатияның көрінуі және дамуы үшін алдын ала эндогенді интоксикация пайда болуы, бас миының зақымдалуы (травма, инсульт, нейроинфекция) немесе созылмалы экзогенді интоксикация (алкоголизм), бұл жағдайлар эндотоксикоз дамудан бір жыл бұрын дамуы мүмкін.

Ағза жүйесіндегі өзгерістер Бұл жағдайда нейроэндокринді реттеу вегетативті жүйке жүйесінің функциональдық жағдайы да өзгереді. Көбінесе симпато-адреналды жүйе зақымдалады, бұл жүйенің зақымдалуы эндогенді интоксикацияның ұзақ сақталуына, кеңеюіне, тереңдеуіне алып келеді. Егер де патологиялық көріністері сақталатын болса, өмірді қамтамасыз ететін ағзалардағы (бауыр, бүйрек, жіңішке ішек) -нейромедиаторлардың құрамына әсер етеді. Медиаторлар дисбалансы шеткері тамырлардағы кедергінің төмендеуіне, қан тамырлар шунттарының ашылуы және бауырдың терең гипоксиясына алып келеді. Бұл эндоксикалық стресске бейімделу механизмінің әлсіреуінің белгілері. Ал, бүйректерде керісінше, норадреналиннің көбеюіне байланысты, бүйрек микроқантамырларында вазоконстрикция дамиды.

Эндотоксикоз кезінде тыныс алу жүйесінің функциональды жағдайының өзгеруі өкпе газ алмасуының бұзылуымен көрінеді. Бұл патлогиялық процесстің 1-сатысында тыныс жиілейді(тахипное), бірақ оның тереңдігі төмендейді. Бұл өзгерістер ОЖЖ-ң жалпы өзгеруінен дамиды. Сонымен қатар алмасу бұзылыстары фонында дамыған ликвордың ацидозында біршама рөл атқарады. Тыыныс алу орталығының шамадан тыс қозуы тыныс бұлшықеттерінің адекватты емес жұмысының күшеюіне алып келеді. Одан әрі, бұлшықеттердің оттегін пайдалануы жоғарылайды және оң соңында оның жұмысын төмендеуі дамиды.

Асқазан ішек жолдары эндотоксикозының құрылымдық функционалды көріністері 3 синдроммен көрінеді:

Асқазанның, сирек он екі елі ішектің жедел ойық жарасы

Жедел эндотоксикоздың бастапқы сатысындағы диареялық синдром

Іштің салдану синдромы

Спасибо за внимание!

Эндогенді интоксикация факторларды, бауырда және бүйректе жедел эндотоксикоз дамуына әсерін, оттегі тасымалдануының шеткері ағзалық бұзылыстармен байланысты. Бір уақытта гепатоцитерге оттегінің тасымалдануын төмендететін факторлармен қоса, бауырдың зақымдану механизмінде энергетикалық субстраттар тапшылығы басты орын алады.

Егер, эндотоксикоз фонында осы органның барьерлік функциясы бұзылса, осыдан ішек бактериясымен микроб токсиндері жүйелік қан ағу жүйесіне түсіп, эндотоксикоздың өршуіне әкеледі. Мысалы холемия, бауыр үшін бүйректе туындайтын эксикоздың пайда болуына әкеледі.