Қалқанша безінің құрылымын ультрадыбысты зерттеу негізінде созылмалы аутоиммунды тиреоидиттің жиілігін бағалау

Оңтүстік Қазақстан облысы бойынша ересек тұрғындар арасында созылмалы аутоиммунды тиреоидиттің таралуы, клиникасы және диагностикасы. Исабеков Мұхан Базаралыұлы Ғылыми жетекшілері медицина ғылымдарының докторы, профессор М. Е. Зельцер медицина ғылымдарының докторы Г. З. Танбаева

Зерттеу жұмысының мақсаты: Йод тапшылық аудандардың бірі Оңтүстік Қазақстан облысындағы ересек тұрғындар арасында САИТ-тың таралу жиілігін клиникалық, морфологиялық көрініс ерекшеліктерін зерттеу және алынған нәтижелер негізінде оның алдын алу және емдеу шараларын жетілдіру.

Зерттеу міндеттері

Қалқанша безінің морфологиясын зерттеу (сот-медициналық сараптама зерттеулерін қолдану) негізінде созылмалы аутоиммунды тиреоидитке тән қалқанша безінің құрылымдық ерекшелігін анықтау.

Жемсаумен ауыратын науқастарда қалқанша безін пункциялық биопсия жасау негізінде созылмалы аутоиммунды тиреоидиттің таралу жиілігін анықтау.

Қалқанша безінің құрылымын ультрадыбысты зерттеу негізінде созылмалы аутоиммунды тиреоидиттің жиілігін бағалау.

Созылмалы аутоиммунды тиреоидитпен ауыратын науқастарда үшйодты тиронин, тироксин, тиреотропты гормондар концентрацияларына сәйкес қалқанша безінің функциясын бағалау.

Тиреопироксидазалық антидене концентрациясының жыныс және жас ерекшеліктеріне сәйкес диагностикалық құндылығын бағалау.

Созылмалы аутоиммунды тиреоидит ауруымен ауыратын науқастардың клиникалық ерекшеліктерін бағалау.

Қорғауға шығарылған негізгі жағдайлар

Созылмалы аутоиммунды тиреоидит - өзіне тән клиникалық, гормондық және метаболизмдік өзгерістерімен сипатталатын және гипотиреозбен шектелмейтін жеке нозологиялық ауру.

Созылмалы аутоиммунды тиреоидит - Қазақстанның оңтүстігіндегі қаланың ересек тұрғындары арасында кең тараған ауру.

Созылмалы аутоиммунды тиреоидиттің тұрғындардың арасында таралу жиілігін нақтылы бағалауға жаппай белсенді тексеру тәсілі тиімді.

Созылмалы аутоиммунды тиреоидит диагностикасын нақтылауда тиреопероксидазалық антиденені анықтау мен қалқанша безіне аспирациялық пункциялық биопсия жасаудың маңызы зор.

Созымалы аутоиммунды тиреоидиттің клиникалық белгілері негізінен қалқанша безінің функциональдық және морфофункциялық жағдайымен байланысты. Созылмалы аутоиммунды тиреоидиттің гипертрофиялық формасынды эутиреоз өте жиі, гипотиреоз сирек, ал хаситоксикоз мүлдем сирек кездеседі. Созылмалы аутоиммунды тиреоидиттің атрофиялық формасымен ауыратын науқастарға субклиникалық және манифесті гипотиреоз тән.

Созылмалы аутоиммунды тиреоидитте қалқанша безінің көлемінің ұлғаюы оның функциональды жағдайына сәйкес келмейді және ол науқастың жұтынуы мен дем алуына кедергі келтіреді.

1 кесте - Шымкент қаласы ересек тұрғындарының жасы мен жынысына сәйкес ерекшеліктері

Топтар

Жасы

Жынысы

Саны

абс.

І-топ

17-35

Еркектер

161695

16, 2

Әйелдер

162265

16, 3

ІІ-топ

36-44

Еркектер

147175

14, 8

Әйелдер

147712

14, 8

ІІІ-топ

45-55

Еркектер

118780

11, 9

Әйелдер

126761

12, 7

ІV-топ

56- және онан үлкендер

Еркектер

60128

6, 0

Әйелдер

71129

7, 1

2 кесте - Зерттеу топтарындағы әр түрлі жастағы ерлер мен әйелдер арасындағы ерекшеліктер

Топтар

Жасы

Жынысы

Саны

абс.

І-топ

17-35

Еркектер

810

16, 2

Әйелдер

815

16, 3

ІІ-топ

36-44

Еркектер

740

14, 8

Әйелдер

745

14, 8

ІІІ-топ

45-55

Еркектер

595

11, 9

Әйелдер

640

12, 7

ІV-топ

56- және онан үлкендер

Еркектер

300

6, 0

Әйелдер

355

7, 1

Шымкент қаласындағы САИТ-пен ауыратындардың жиілігі

Жаппай тексеруде анықталған САИТ-тың таралу жиілігі

топтар

Жастары

Тексерілгендер

Барлығы

САИТ - анықталғандар

Ер

Әйел

Барлығы

Ер

Әйел

І-топ

20-35

810

815

160(9, 8±0, 7%)

68(8, 4±0, 9%)

92(11, 3 ±1, 1%)

ІІ-топ

36-45

740

745

137(8, 8 ±1, 0 %)

61(8, 2±1%)

76(10, 2±1, 1%)

ІІІ-топ

46-55

595

640

107(8, 7±0, 8 %)

42(7, 1±1, 0%)

65(10, 2 ±1, 2%)

ІV-топ

56-дан жоғары

300

355

48(73±1, 0%)

18(6, 0±1, 4%)

30(8, 4±1, 4%)

Барлығы

2445

2555

452(9, 0±0, 4%)

189(7, 7±0, 6%)

263(10, 3±0, 6) %)

Жаппай тексеру мен өзі келіп тексерілгендердің арасындағы САИТ-тің жиілігі

Жаппай тексеру кезіндегі гипертрофиялық және атрофиялық формаларының жиелігі.

Зерттелген науқастарда ТПО-ға Ад жиілігі

Эхографиядағы аутоиммунды тиреоидитке тән өзгерістер

Жіңішке инемен алынған аспирациялық биопсия материалдары өзгерістерінің жас және жыныс ерекшеліктеріне сәйкес жиілігі

Топтар

Жынысы

Гипертафиялық формасы

Атрофиялық формасы

І-топ

Еркектер

82, 6±5, 2

81, 2±9, 8

Әйелдер

75, 0±5, 5

67, 8±11, 7

ІІ-топ

Еркектер

65, 8±6, 6

80, 0±9, 0

Әйелдер

59, 2±7, 0

81, 5±7, 5

ІІІ-топ

Еркектер

50, 0±10, 1

68, 7±11, 6

Әйелдер

60, 9±7, 6

75, 0±8, 9

ІV-топ

Еркектер

44, 4±16, 6

75, 0±15, 4

Әйелдер

56, 2±12, 4

53, 8±13, 8

ҚБ пункциялық биопсиясының нәтижесі бойынша САИТ-тің таралу жиілігі

САИТ диагнозын нақтылауда әртүрлі зерттеу әдістерінің маңызы

Қалқанша безін патоморфологиялық тексеру нәтижесіндегі САИТ-тің таралу жиілігі

Топтар

Жынысы

Тексерілген қалқанша без саны

абс.

САИТ

абс.

І-топ

Еркектер

5, 26

Әйелдер

6, 45

Барлығы

6, 0

ІІ-топ

Еркектер

6, 45

Әйелдер

14, 28

Барлығы

12, 0

ІІІ-топ

Еркектер

4, 76

Әйелдер

17, 24

Барлығы

12, 0

ІV-топ

Еркектер

5, 56

Әйелдер

10, 0

Барлығы

8, 3

Барлығы

Еркектер

6, 25

Әйелдер

118

11, 86

Барлығы

198

9, 6

Қалқанша безін патоморфологиялық зерттеуде анықталған САИТ-тің таралу жиілігі

Қалқанша безінің морфологиялық өзгерісі, гемотоксилин - эозинмен боялған, 200х

Қорытынды:

Созылмалы аутоиммунды тиреоидит Оңтүстік Қазақстанның ересек қала тұрғындары арасында кең таралған және оның таралу жиілігі барлық тұрғындардың 9, 1% құрайды. Созылмалы аутоиммунды тиреоидитпен көбіне әйелдер ауырады.

Созылмалы аутоиммунды тиреоидиттің таралу жиілігін медициналық мекемелерге өздігімен келіп тексерілгендердің көрсеткіштері бойынша бағалау қате. Оның іс жүзіндегі таралу жиілігін анықтауға қалқанша безінің патоморфологиялық өзгерістерімен дәлелденген тұрғындарды жаппай белсенді зерттеу нәтижелері негіз бола алады.

Созылмалы аутоиммунды тиреоидит диагностикасын нақтылауда қалқанша безі тіндеріне қарсы антиденелерді анықтау мен жіңішке инемен пункциялық аспирациялық биопсия жасаудың маңызы ерекше. Зерттелгендерде тиреопероксидазалық антиденелер титрі жоғары болумен қатар, созылмалы аутоиммунды тиреоидитке тән цитограмма анықталса, онда оның диагнозы клиникалық сипатына тәуелсіз күмәнсіз болады. Егер, барлық «үлкен» критерийлер болғанымен созылмалы аутоиммунды тиреоидитке тән бұл қос өзгеріс болмаған жағдайда аталмыш аурудың диагноз күмәнді болады және қайта тексеруді талап етеді.

Созылмалы аутоиммунды тиреоидиттің клиникалық көрінісі алдымен қалқанша безінің функциональдық жағдайы мен құрылымдық өзгерістеріне тәуелді.

Ұқсас жұмыстар

Эндемиялық зоб

Гипотиреоз кезіндегі мейіргерлік күтім

Гинекологиялық УДЗ

Гипотиреоз кезінде мейірбикелік күтім

Сүт безінің обыры

Эндокринология аурулары

Гипотиреоздың синдромдары

Қалқанша маңы аурулары бездер, бүйрек үсті бездері

Бауыр аурулары

Ұйқы безінің басы