Энтеровирустардың этиологиясы, таксономиясы, морфологиясы және клиникалық-эпидемиологиялық сипаттамасы

Жоспары.

Энтеровирустардың этиологиясы.

Токсаномиясы және жіктелуі.

Морфологиясы және химиялық құрамы.

Дақылды өсіру.

Антигендік құрылымы.

Резистенттілігі.

Жануарлардың сезімталдығы.

Эпидемиологиясы және патогенезі.

Клиникалық белгісі.

Иммунитеті.

Микабиологиялық диагностикасы.

Емдеу.

Сақтандыру.

Энтеровирустардың этиологиясы.

Энтероыирустар (гіректің enteron-ішек деген сөзі) негізінен адамның ішінде мекендейтін және қоршаған ортаға нәжіс арқылы шығатын вирустар тобы.

Таксономиясы және жіктелуі. Құрамында РНК вирустары бар, Picornaviridae тұқымдастығына, Enterovirus туыстастығына жататын вирус. Полимиелит вирустары, Коксаки, ЕСНО, 68-71 түрдегі энтеровирустар осы туыстастықтың өкілдері болып табылады.

Морфологиясы және химиялық құрамы.

Энтеровирустар сфера түріндегі, бір жіпті желілі плюс жіпшелі РНК және капсидтен тұратын ең кіші және барынша қарапайым түрде ұйымдасқан вирустар. Капсид симетриясы текше түрі бойынша орналасқан, 60 ақуыздық суббірліктерден тұрады. Вирустардың сыртқы супер капсиді жоқ. Олардың құрамында көмірсулар мен липиттер жоқ, сондықтан олар эфирдің және басқада май еріткіштердің әсеріне сезімтал емес, яғни төзімді келеді.

Дақылды өсіру.

Энтеровирустардың көпшілігі адам мен маймылдың тінен алынған біріншілік және қайта егілетін жасушалық дақылдарда жақсы өсіріледі. Вирустардың көбею үрдісі жасыша цитоплазмасында жүреді және оған цитопатикалық әсер ілесіп отырады. Жасуша дақылдарында агар жабынының астында энтеровирустар түиіндақтар түзілед.

Антигендік құрылымы. Вирустардың антигендік қасиеттері капсидтік ақуыздардың 4 түрімен байланысты. Энтеровирустардың туыстастығы үшін ортақ топтық комплементті байланыстырғыш және түрлік ерекшелікті антигендері бар.

Резистенттіліг.

Энтеровирустар қоршаған ортаның әсеріне төзімді, сондықтан ұзақ уақыт бойы суда, топырақта, тамақ өнімдерінің кейбір түрлерінде және тұтыну заттарында өмір сүре береді. Энтеровирустарға көптеген дезифектанттардың әсерінің тиімділігі төмен, дегенменде олар УК- сәуленің, тотықтырғыштардың, формалиннің, 50 селси температураның әсерінен кептіргенде, қайнатқанда бірнеше секунттарда жойылып кетеді.

Жануарлардың сезімталдығы.

Патогендік қасиеті бойынша энтеровирустардың зертханалық жануарлар үшін елеулі түрде айырмашылығы бар.

Эпидемалогиясы мен патогенезі. Энтеровирустар тудыратын аурулар барлық жерде таралған, жаппай кездесу сипаты бар, көбінесе балаларға жұғады. Энтеровирустардың инфекциясы эпидемиялық күрт көбею ошақтары жыл бойы, әсіресе жаз айларында, жиі тіркеледі. Полиомиелит, Коксаки, ЕСНО вирусын тасмалдаушылар кең таралған.

Инфекцияның көзі энтеровирустарды көп мөлшерде нәжісімен бөліп шығаратын науқастар мен тасмалдаушылар болып табылады. Негізгі тасмалдау механизмі фекалді-оралды. Энтеровирустар су, топырақ, тағам өнімдері, тұтыну заттары, лас қолдар арқылы таралады, оларды шыбындарда таратуы мүмкін. Алайда аурудың алғашқы 1-2 аптасында энтеровирустар қысқа мерзімде мүрын-жұтқыншақтан бөлініп, таралудың ауалы -тамшылы жолын қамтамасыз етеді.

Энтеровирустар ас қорыту жолдары арқылы енеді, ауз жұтқыншақ және ащы ішек эпителилері мен лимфалық түйіндерде көбейіп, қан, а түседі. Әрі қарай ағзаның зақымдануына соқтырады.