Абылай хан - ұлы қайраткер, дарынды қолбасшы

Презентация қосу

НҰРШУАҚ БӨБЕКЖАЙ-БАЛАБАҚШАСЫ

Ғылыми жоба
«Абылай хан-ұлы қайраткер,
дарынды қолбасшы»

Орындаған: Ғалым Сезім
Жетекшісі: Узбекбаева Макбал
Жетекші: Узбекбаева Мақбал Орындаған: Ғалым Сезім Ерболқызы
Жанабайқызы ересек топ тәрбиленушісі

Күншуақ тобы
ЖОСПАР:
• Кіріспе
• Мақсаты
• Міндеті
• Негізгі бөлім
• Қазақ хандығының аса көрнекті саяси және мемлекет қайраткері
• Абылай хан туралы зерттеулер
• Қазақ жерлерін біріктіру жолындағы күресі
• Зерттеу жұмыстары тәжірибелік бөлім
• Қорытынды
• Пайдаланылған әдебиеттер тізімі
Мақсаты:
Абылай ханның туғанына 309 жыл толуына, ұлы тұлғаның қазақ
елінің іргелі мемлекет болуын, оның тәуелсіздігі үшін күресіп,
бейбіт өмір орнықтырған мемлекет қайраткері екенін дәлелдеу

Осы мақсатқа жетуге мынадай міндеттер алға қойылды:

-Абылый хан туралы мәліметтер жинау;

-Жиналған мәліметтерді талдау, саралау;

-Абылай ханның, қазақ үшін, қиын кезеңдерде өмір сүріп, күресіп,
қазақ хандығын ірі мемлекетке айналдырғанын зерттеу;

Жаңалығы: Абылай ханның ерлік істерінің жаңа қырларын ашу және оны зерттеу.
Абылай хан - Қазақ хандығын
билеушілердің бірі, аса көрнекті
мемлекет қайраткері, алғыр,
жігерлі, қайратты, намысқой,
өрмінезді, сөзге ұста, қайсар.
1711-1781 жылдары өмір сүрген.
Азан айтып қойған есімі
Әбілмансұр. Шығыстың жеті
тілін білген.15 жастан жоңғар
басқыншыларымен соғысқа
белсене араласады.
Абылай ханның ел басқарудағы мақсаты: бір
орталықтан басқарылатын тәуелсіз мемлекет
құруға бағытталған. Абылай ханды халық
қолдап, ол шексіз билікке ие болған. Оған
дәлелді Шоқан Уәлихановтың еңбектерінен
оқуға болады. Ш.Уәлиханов былай деп
жазған: «Қазақтардың аңыз-әңгімелерінде
Абылай айрықша қасиеті бар киелі, керемет
құзірет иесі болып саналады. Ешбір ханның
Абылайдан шексіз билікке қолы жеткен
жоқ».
Абылай хан бір орталықтан
басқаратын мемлекет құрды, сот
билігін күшейтті, қақтығыстар
мен мал ұрлығын тоқтатты,
егіншілікке, шөп шабуға,
балықшылыққа қолдау көрсетті.
Керуен саудасын күшейтуге
көңіл бөліп, темір
ұстаханаларын салудың
бастамашысы болған.
Абылылай хан өзінің негізгі күш-
жігерін жоңғар шапқыншылығын
әлсіретуге жұмсаған. 1741 жылы
жоңғар қазақтарға тұтқиылдан баса-
көктеп енгенде Абылай хан тұтқынға
түсіп қалады. Бұл жайлы
Ш.Уәлиханов былай деп жазған:
«Менің ұлымды өлтірген сен бе?»,
деген жоңғар қонтайшысы Қалдан
Сереннің сөзіне Абылай: «Ұлыңызды
өлтірген халық, мен тек халықтың
еркін орындадым», деп жауап берген.
Абылай хан Төле, Әйтеке, Қазыбек билер және Бұқар жыраумен кеңесіп отырған.
Қаракерей Қабанбай, Қанжығалы Бөгенбай, Шапырашты Наурызбай, Шақшақұлы
Жәнібек, т.б батырларды түгелдей жанына біріктірушілік әрекеттерінің міндеттері
мен маңызын түсіне алатын алдыңғы қатарлы қайраткерлерді жинауға тырысқан.
Ә.Бөкейханов өзінің «Қырғыздар»
(қазақтар) деген еңбегінде Абылай
ханның атын тіпті Сібір қазақтарының
ұран ретінде пайдаланатыны туралы
былай деп жазды: «Абылай! » деп ұран
тастау тіпті Сібір қазақ-орыстарында
да бар.Олардың біреуі өзінің ұлын
1904-1905 жылдардағы орыс-жапон
соғысына аттандырып тұрып, оған бата
ретінде: «Абылай! Абылай! Деп атай
сал ... Абылай деп шабуыл жаса! »
дегенін көрдім деп жазған.
Қазақстан Республикасының Президенті Нұрсұлтан
Әбішұлы Назарбаев өзінің «Абылай аңсаған азаттық»
деген мақаласында былай деген: «Қазақ халқы талайлы
тағдырында ұлтқа ұстын болған хандардан, ел қорғаған
батырлардан, кемел билерден кенде болмаған. Солардың
қатарындағы шоқтығы биік ұлы тұлғаның бірі-Абылай
хан ... өз дәуірі артқан ұлы жүкті қайыспай көтеріп, ел
алдындағы перзенттік парызын атқарып кетті.
... Айбарлы Абылай аңсаған асқақ арманға, ұлы мұратқа
бүгінгі ұрпақ жетті. Байтақ өлкеміздің шекарасын заман
талабына сай халықаралық нормаларымен бекітіп,
әлемдік қауымдастықты мойындаттық. Сол арқылы
көршілерімізбен мәңгілік достастыққа, өзара тиімді
сауда-экономикалық, мәдени байланыстарға негіз
қаладық. Бұл күнде ешқандай елдің қазақ жеріне қатысты
дауы жоқ ».
Қазақстан қалаларының басты көшелері Абылай ханның
атымен аталады. Алматы қаласында Қазақ мемлекеттік
халықаралық қатынастар және дүниежүзі тілдері университеті
Абылай ханның есімі берілген. Көкшетаудың етегінде Абылай
ханның құрметіне алып ескерткіш стелла орнатылған.
Ақмоладағы Абылай даңғылы
Абылай атындағы университет
Көкшетаудың етегінде Абылай ханның құрметіне алып ескерткіш стелла
Қорытынды

... Айбарлы Абылай аңсаған асқақ арманға, ұлы
мұратқа бүгінгі ұрпақ жетті. Байтақ өлкеміздің
шекарасын заман талабына сай халықаралық
нормаларымен бекітіп, әлемдік қауымдастықты
мойындаттық. Сол арқылы көршілерімізбен мәңгілік
достастыққа, өзара тиімді сауда-экономикалық,
мәдени байланыстарға негіз қаладық.
Назарларыңызға рахмет!

Ұқсас жұмыстар

ЖАС СҰЛТАН АБЫЛАЙ

Абылай (Әбілмансұр) хан

Абылай - Жәңгір ханның бесінші ұрпағы

Абылай қолбасшы

Қазақстанда отарлау кезеңінің басталуы

АБЫЛАЙ ХАН ТУРАЛЫ

Абылай ханның мемлекеттік қызметі

Абылай хан

Қожаберген Жырау - Орта жүз

Қазақ халқының жоңғар шапқыншылығына қарсы күресінің тарихи маңызы

Пәндер