Психологиялық көмектің мақсаттары, психологтың рөлі

Презентация қосу

Клиентке
бағытталған терапия.

Орындаған: Жанахметова.М.Ж.
Тексерген: Абдимажитова.Д.Е.
Жоспар:
1. Тұжырымдаманың жалпы
сипаттамасы, оның шығу
тарихы.

2. Теорияның негізгі ережелері
және түсініктері.

3. Психологиялық көмектің
мақсаттары, психологтың рөлі.

4. Кеңес берушілік үдерістің
кезеңдері.
1930 ж. соңында — 1940-ж басында
американдық психолог К.Роджерс (1902—
1987) кеңес берушілікке және психотерапияға
деген жаңа, директивті емес көзқарас дамыған
бірқатар еңбектер жариялады. 1940-ж.
басында К.Роджерс оған «клиентке
бағытталған» деген атау берді.. Бұл
экзистендік ағымның адамгершілік
таратылуы. Батыста кең дамыды, 1986 ж.
кейін — отандық психологтар арасында
да.К.Роджерс өзінің психотерапевтік тәжірибе
ортасына клиентті жеке тұлға ретінде қойды.
К.Роджерс ұстанымы бастапқыдан онымен
адамға деген терең сыйластық, оның
қабілетінің барына деген сенім, бұл оң жеке
тұлға өзгерістер шарттары айқындалып
көрінетін психолог пен клиент арасындағы
қатынастар болып құрылатын негізгі болжамы
бар зерттеу болып жарияланды.
К.Роджерс
тұжырымда 1. Эмпатия — толығымен «негізгі сөздер МЕН-СЕН» арқылы
берілетін ұғым. Бұл клиенттің тікелей оң жеке қатынасы және
масының оның феноменологиялық әлемді қабылдау арқылы қабылданып
түсіндірілетін психологтың клиентке деген қатынасы.

негізгі
ұғымдары: 2. Қамқорлық — клиенттің қандай да болсын күйінде
актуальды жағдайына айқындалған дайындықпен көмекке келу және
жеке тұлғалық клиент әлеуетін көру болашағымен қабылдау.

3. Конгруэнттілік — сезімдер мен пікірлер мазмұны
арасындағы сәйкестік; мінез-құлықтың бір беттілігі.

4. Психологиялық климат — тұжырымдамадағы негізгі
ұғымдардың бірі, себебі онда терапевттік қатынастар жиналған,
кәсіби (олар жеке тұлғалық) білік пен қасиеттер психотерапиядағы
тұлғаның оң өсуінің (өзгерісі) басты шарты болып қарастырылады.

5. Өзіндік (self) — тұжырымдамадағы
орталық ұғым. Бұл ішкі қатынастар жүйесі.
Психолог – кеңес берушінің рөлі — қандай да болсын
рөлді ойнаудан бас тартып, өзін-өзі болуға тырысу.
Психолог – кеңес берушітың басты кәсіби міндеті —
тиісті психологиялық климатты құру, онда клиенттің
өзі қорғаныс механизмдерінен бас тартушы еді.
Сонымен бірге терапевт толығымен психотерапевт
рөлінен шеттеліп, қатынас жасау мен терминдердің
кәсіби әдеттерінен өзінің қарапайым және табиғи
сезімдер мен ойларын білдіруге көшу керек. Клиент
тек қарапайым жолдастық қатынасты ғана емес,
сонымен қатар терапевттің ой-пікірлердің моральдық
бағалауынан толық босауын және клиент мінез-
құлқын, яғни әңгімелесушінің өзін-өзі шын көрсетуін
сезінуі маңызды.
Кеңес
берушілік
үдерістің жеті 1. ішкі қарым-қатынастың оқшаулануы (МЕН+хабарлама немесе жеке тұлғалық
мағыналардың хабарламасы жоқ, мәселенің бары теріске шығарылады, өзгеріске
кезеңі деген тілек жоқ );

жіктеледі: 2. Өз ойын білдіре алу (клиент қабылдау атмосферасында өзінің
барлық шектеулері мен салдарымен өз сезімдерін, мәселелерін
ашуға бастайды).

3-4. өзін-өзі ашу және жалпы күрделілікпен, қарама-
қайшылықпен, шектеумен және аяқталмағандықпен өзін клиент
ретінде қабылдау үдерісінің дамуы.

5. феноменологиялық әлемге өзіндікке сияқты жатқызу үдерісі
болады, — өзінің «МЕН» дегенінен жатсынушылық жойылады, және
нәтижесі ретінде өзін-өзі болуға деген қажеттілік артады.

6. конгруэнттілік, өзі қабылдаушылық және жауапкершілік дамиды, еркін
ішкі қарым-қатынас, орнығады, «МЕН» мінез-құлқы мен өзін-өзі сезіну
органикалық, сыртық әсерсіз болады. Жалпы жеке тұлғалық тәжірибенің
бірыңғай тұтастыққа интегралдануы болады.

7. Жеке тұлғалық өзгерістер сатысы, өзінің әлем ішінде ашылуы, психолог
енді керексіз болады, психотерапевтикалық жұмыстың негізгі мақсатына
жеттік — өзімен және әлеммен конгруэнттілік жағдайда болу, жаңа тәжірибеге
деген ашықтық және “МЕН+шынайы” және “МЕН+идеалды” арасындағы
шынайы теңгерім.
К. Роджерстің клиентке
орталықтанған тәсілі
Бұл бағыт бойынша, барлық адамдар өзін өзектеуге деген тума
тенденциямен бөленген, ол келесі ұмтылыстарда көрінісін табады:
Қоршаған ортаға деген неғұрлым артушы бейімділік;
Өзінің ішкі ұйымдастырылуының дамуы мен күрделенуі.
Дамудың белгілі бір кезеңінде барлық дамдар өзгелердің
көзқарастары мен бағасына тап болады. Олардың негізінде өзін-өзі
басқарудың ішкі жұмыс органы - өзін-өзі бағалау - қалыптасады.
Егер де адам өзін өзектеуге байланысты тенденцияларға қарсы
көзқарастар мен бағаларға тым бағдарланса, бұл жолда оны невроз
тоқтатуы мүмкін.
Клиентке орталықтанған тәсілдегі клиентпен жұмыс істеудің
мақсаты. Клиент өзінің күнделікті өмірінде жақын әлеуметтік
ортаның көзқарастары мен бағлауына неғұрлым аз бағдарлануы
қажет те, өзінің жеке тұлға ұйымдастырылуының күрделенуімен
байланысты тума тенденциясына неғұрлым көп бағдарлануы керек.
К. Роджерс жоғарыда аталған мақсат бағытында жүзеге
асырылатындай кеңес беруші мен клиент арасындағы диалогтың
міндетті 3 шартын анықтап, сипаттады (Роджерс триадасы):

Кеңес беруші өз Кеңес беруші
тәжірибесіне клиентке
байланысты клиентпен байланысты
когруэнтті болады. шартсыз жағымды
«Конгруэнтті» сөзі
латынның congruens бағаны сезінеді. Кеңес беруші
(congruentis) – сәйкес, Бұл бағаның клиентті
беттесуші деген жағымды болуы – эмпатиялық
мағынаны білдіреді. кеңес берушінің түрде
Бұнда кеңес берушінің қабылдайды.
әрекет-қылығы оның адам табиғатының
тәжіриебсіне, жағымды
ойлауына, сезімдеріне сипатына сенуінің
сай болатындығы арқасында болады
туралы айталады.
екен.
Клиентке орталықтанған бағытта жиі қолданылатын
тәсілдер:

Вербализация. Кеңес беруші клиенттің
айтқан сөздерін жиі қайталайды. Бұл
клиенттің өз сөздеріне, өзіне назар
аударуы үшін қажет.

Клиенттің қабылдауды сезетіндей
кеңес берушінің үн қатпауы. Егер де
кеңс беруші клиентті қабылдаса, клиентте
өзін қабылдайды.

Эмоцияларды акценттеу. Клиенттің назары
әрдайым өзінің және өзгелердің
эмоцияларына аударылады. Бұл эмоцияларға
назар аудару арқылы терең қажеттіліктерге
мән беруге болады.

Адамдарға алдымен өзін, содан соң өзгелерді
қабылдау үшін клиентке орталықтанған тәсіл
шегінде келесі шара жасап шығарылған
(Фейдимен, Фрейгер, 1995):
Пайдаланылған әдебиеттер:

Грановская Р. М. Элементы практической психологии.— 2-е изд.— Л.:
Издательство Ленинградского университета. 1988.—560 с.
Карвасарский Б. Д. Психотерапия Учебник для студентов
медицинских ВУЗов. 2-е изд., 2002.
Нельсон - Джоунс Р. Теория и практика консультирования – СПб.:
Издательство «Питер», 2000. – 464с.
Осипова А. А. Общая психокоррекция: Учебное пособие для
студентов вузов. – М.: ТЦ «Сфера», 2000.– 512с. ISBN 5-89144-100-4
Романин А.Н. Основы психотерапии: Учеб. пособие для студ. высш.
учеб. заведений. - М.: Издательский центр «Академия», 1999. - 208 с.
ISBN 5-7695-0418-8, стр.57-61.

Ұқсас жұмыстар

Клиентке бағытталған терапия

Қазіргі кезеңдегі психологиялық қызметтің негізгі жұмыс бағыттары мен іс - құжаттарының түрлері

Әлеуметтік жұмыстағы психологиялық әдістер

Практикалық балалар психологының кәсіби әрекетінің негізгі бағыттары

Психодиагностикаға кіріспе

:Психологтың бала-бақшада жұмысын жоспарлауы

Көп жағдайда өзін - өзі өлтіруге себеп болатын нәрсе өмір жағдайының шынайы қиындылығы және өмір оңалмайды деп есептеу

Психологиялық-педагогикалық коррекцияның этикалық және кәсіби сұрақтары

Педагог-психологтың ата-аналармен жұмысты тиімді ұйымдастыру бағытындағы іс-әрекеті

Паллиативті терапия

Пәндер