Тағамдық өнімдердегі витаминдерді сақтау жолдары

Презентация қосу

*Витаминд
ер
В1 дәруменi- нан ашытқысында, бауырда, сондай-ақ сүт пен сүт
тағамдарында көбірек болады
В6 дәруменi-мал етінде, балықта, сүтте, ірі қара малдың бауырында,
ашытқыларда және көптеген өсімдік өнімдеріне бар; әдеттегідей дұрыс
тамақтанып жүрген жағдайда бұл дәрумен ағзада жеткілікті болады.
В12 дәрумені-бауырда, бүйректе, балық тағамдарында (әсіресе
балықтың бауыры мен уылдырығында) көбірек болады.
В15 дәруменi- Емдік мақсатта атеросклероз, қан айналысының бұзылуы,
бауыр ауруларына және басқа да сырқаттарға пайдаланылады.
Е дәруменi-өсімдік майының, жаңғақтық, бұршақ пен жүгері
тұқымдарының және көкөністің құрамында көбірек болады. Сондай-ақ
малдың бауырында, жұмыртқада, сүттің құрамында бар.
К дәруменi-жасыл жапырақты саумалдық, түбірлі және жапырақты
қырықжапырақ, қалақай және т. б.), сондай-ақ сәбіз және томат
құрамында болады.
Р дәруменi-итмұрын, лимон, құрма, қара қарақат, жұзім, өрікте және
қарақұмық ұнтағында өте көп.
Витаминдердің топтары мен
түрлері
Майда еритін витаминдер
Суда еритін витаминдер
Тағамдық өнімдердегі
витаминдерді сақтау жолдары
В1,В2,В6,В12,В15,Е,К,Р
витамидері
Витаминдердің маңызы
*Витаминдердің
топтары мен
түрлері
Барлық дәрумендер майда және суда еритіндер деп екі
топқа бөлінеді.
Майда еритіндерге А, D, Е, К дәрумендері жатады.
Суда еритін дәрумендерге С, РР және В тобындағы
барлық дәрумендер жатады. соңғы кезде дәрумендерді
классификациялап үлкен 4 топқа боледі: алифатты ,
алициклды, ароматикалық, гетероциклды.
Майда еритін витаминдер
А дәрумені ретинол. А дәрумені шаштың, тырнақтың өсуі
мен терідегі жасушалардың мүйізденуіне әсер етедіМай
бездерінің құрамы өзгереді, көздің қасаң қабығы бұзылады..
Бұл ауруды ақшам соқыр (куриная слепота) деп атайды. А
дәрумені бауырда, сүтте, жұмыртканың сарысында көп
болады. Өсімдіктердің қызыл, сары жемістерінде, сәбізде,
қызанақта, өрікте, асқабақта кездеседі. А дәруменінің ағзаға
қажет тәуліктік мөлшері 2,5-10,5 мг.
D дәрумені (кальциферол) адамның терісінде күннің
ультракүлгін сәулелерінің әсерінен түзіледі. Адам ағзасы D
дәруменін тағамның құрамынан да қабылдайды. Жас
сәбилерде D дәруменінің жетіспеуінен болатын ауру мешел(
рахит) деп аталады. Мешел ауруына шалдыққан балалардың
қаңқасы дұрыс қалыптаспайды. Аяқ сүйектері дене
салмағының әсерінен майысады, сүйек баяу дамиды, ұйқысы
қашады. Жұқпалы аурулармен көп ауырады. Сондықтан жас
сәбилердің мешел ауруына шалдықпауы үшін күн сәулесіне
шығарып шынықтырады. D дәрумені балық майында,
бауырында, уылдырығында, жұмыртқаның сарысында,
жануарлардың бауырында, сүт өнімдерінде мол. D
дәруменінің қажетті тәуліктік мөлшері 2,5 мг.
Суда еритін витаминдер
С дәрумені (аскорбин қышқылы). Ағзаның жұқпалы
ауруларға қарсы тұра алу әрекетін арттырады. Сүйекке
және тіске беріктік қасиет береді. С дәрумені
биологиялық тотығу кезінде зиянды заттардың түзілуін
тежейді. Ол қарсы денелерді түзетін ферменттердің
құрамына кіреді. Терідегі қантамырлардың
қабырғасының бүлінуіне де кедергі жасайды. С дәрумені
жетіспеген жағдайда ағза тез шаршайды, сілемейлі
қабықшалар қабынады, қызылиек қанталайды. Бұл
дәрумен ұзақ уақыт жетіспесе, адам кауіпті құрқұлақ (
цинга) ауруына шалдығады.
Тағамдық өнімдердегі витаминдердің сақталу жолы:
Тағамдық заттарды дұрыс сақтамау және өңдеу кезінде
құрамындағы дәрумендер бұзыладыТағамдық өнімдерді
жоғары температурада өңдегенде С дәрумені жойылып, В
тобындағы дәрумендердің мөлшері азаяды. Тағамның
құрамындағы дәрумендерді сақтау үшін, төменгі температурада,
тоңазытып барып сүрлемелеу әдісін қолданады. Бұл кезде
тағамдық өнімдер 0-4°С температура аралығында өңделеді.
Азық-түлік өнімдерін тез арада тоңазыту әдісі кезінде олардың
құрамындағы дәрумендер
Витаминдердің маңызы:
дәрумендерді 1880 жылы орыс
дәрігері Николай Иванович Лунин
(1853-1937) тапты. дәрумендер
ағзадағы зат алмасу үдерісінде
қарқынды әсер етеді. Қазіргі кезде
дәрумендердің 30-ға жуық түрлері бар.
дәрумендер әсіресе балалар мен
жасөспірімдер үшін дұрыс өсуі, дамуы
үшін өте қажет. Ағзаның түрлі
ауруларға қарсы тұра алу әрекетін
арттырады.[6]

Ұқсас жұмыстар

ВИТАМИНДЕР. Дәрумендердің топтары мен түрлері

Абиоз принципі

Витаминдер және олардың маңызы жайлы

Тағамдық өнімдердегі токсиндік затты анықтауда қолданылатын заманауи әдістер, техникалық аппаратуралар

Дәрумен- денсаулық кірпіші

Емдік тамақтану

Тіс қатты тіндерінің өлеттенуі

Дәрумен немесе витамин - салыстырмалы құрылысы күрделі емес және әртүрлы табиғаты бар төменгі молекулярлы органикалық қосылыстардың тобы

Толықтырғышсыз қоюлатылған сүт көнсервілері

Витаминдердің маңызы

Пәндер