Қазақстан қалаларының экологиясы

Қазақсан Республикасының Ғылым және Білім министрлігі

Ахмет Байтұрсынов атындағы Қостанай мемлекеттік университеті Аграрлы - Техникалық институты

Жоспар

Қала экологиясы деген не?

Экологиялық деңгейі жоғары және төмен қалалар

Алматы экологиясы

Шымкент экологиясы

Тараз экологиясы

Қарағанды экологиясы

Қала экологиясы

Адамның қала ортасымен әрекеттестігінің заңдылығын зерттейтін ғылым

Қазіргі кезде ірі қалалар мен өнеркәсіптіп орталықтарда қолайсыз экологиялық жағдай орнаған

Ауада: шаң-тозаң, күкірт диоксиді, бензагтирен, азот оксидтері, ауыр металдар, диоксин және т. б. жиналған.

Қазақстанның ірі 19 қалаларындағы атмосфералық ауаның ластану жағдайы *Казгидролит* РГП-ның 2000ж бақылауларының негізінде сипатталады. Бұл кезеңдегі Қазақстан қалаларының атмосфералық ауасындағы зиянды заттар өте жоғары дәрежеде деп бағаланады

Қазақстан қалаларының ауа бассейнін негізгі ластаушы көздер:

Қазақстанда ластануы деңгейі жоғары қалалар

Қазақстандағы ластану деңгейі ең төмен қала

Алматы экологиясы

Бүгінгі күнде Алматы дүниежүзіндегі 25 ластанған қаланың тізіміне еніп отыр. Қаламыздың Қазақстандағы ең лас қала аталуының басты өзекті көзі - автокөліктер, қалалық жол полициясының деректері бойынша, дәл қазір 540 мыңнан астам көлік құралдары тіркелген.

Алматы қаласының әкімдігі мегаполистің экологиялық жағдайын жақсарту үшін кешенді жұмыс атқарып жатқаны белгілі болды. Осы бағытта атқарылған оң шаралар тізімінде ТЭЦ-1-ді толықтай сығымдалған газға көшіру, кәсіпорындар мен жекеменшік секторларға газ тарту жұмыстарын атап өткен жөн. Бүгінгі таңда жеке үйлерді газбен қамтамасыз ету мақсатында 63, 6 км газ құбыры салынған

Шымкент экологиясы

Шымкент Қазақстандағы ауаның ластану деңгейі жоғары қалалардың тізіміне енді. Жуырда өкілетті органдармен бірлесіп, рейд жүргізген мамандандырылған табиғатты қорғау прокуратурасы осындай мәлімдеме жасады. Автокөліктерден шығатын қалдықтардың нормативтерге сәйкестігін арнайы аспаптармен өлшеген мамандар қалада ауаның ластану деңгейі жоғары деген қорытынды жасады. Көліктер көбейген сайын ауаның ластану деңгейі де жоғарылай береді

Шымқала атмосферасынының ластау индексі 10 балға тең. Оған қаладағы көліктер санының көптігі себеп дейді мамандар. Жол полициясының мәліметтері бойынша, қалада 54 мыңнан астам автокөлік бар.

Тараз экологиясы

Жамбыл облысының Тараз қаласы бірнеше жыл бойы Қазақстандағы барынша ластанған қаланың қатарына еніп келеді. Кей жылдары қала ауасы сәл жақсарғанымен, жағдай әлі де күрделі күйде қалуда.

Ластаушы заттардың аздап өсуі, кейбір өндіріс мекемелерінің өнімділігі артуымен және жаңа өндіріс орындарының ашылуымен байланыстырылады. 2013 шығарындылардың ластаушы заттары 27, 545 тонна болды.

Қарағанды экологиясы

Қарағанды облысы - Қазақстандағы экологиялық жағынан ең ластанған, өнеркəсіптік өндіріс орындары көп шоғырланған ірі өнеркəсіп орталығы. Бұл өңірдегі өндіргіш күштердің даму барысы көптеген жылдардан бері экологиялық зардаптар ескерілмей іске асырылды. Соның салдарынан облыстың атмосфералық ауасы бұзылды.

Тұрақты көздерден атмосфераға тарайтын ластанған заттар жылына бір миллион тоннадан асады. Ал бұл жалпы республикадағы барлық қалдықтардың үштен бірі деген сөз. Негізгі ластаушы көздер Теміртауда «Испат-Кармет» АТАҚ (жылына 361, 5 мың тонна), Жезқазғанда «Қазақмыс» АҚ (жылына 138, 4 мың тонна), Балқашта «Балқашмыс» АҚ (жылына 299, 4 мың тонна)

Қорытынды

Кез келген қаланы ластайтын зат болып табылатын көліктерден шығатын көмірқышқыл газ бен зауыт-фабрикалардың өндірістік қалдықтары мен көк түтіндері қайта өңделмейді. Соның арқасында қалалық мекеннің ластану деңгейі көтеріледі