Экогенетикалық ауруларға себеп болатын факторлар және туындайтын аурулар

Презентация қосу

Марат Оспанов атындағы Батыс Қазақстан
мемлекеттік медицина университеті

Студенттің өзіндік
жұмысы

Тақырыбы: Экологиялық
Мамандығы: Жалпы медиц
Курс: 1
Орындаған: Артықбаева
Қаирова Н.А
Ақтөбе
Тобы: 1012015ж
“А”
ЖОСПАР
I. Кіріспе

II. Негізгі бөлім

1. Экологиялық генетика туралы түсінік

2. Экогенетикалық ауруларға себеп болатын
факторлар және туындайтын аурулар

III. Қорытынды
Экогенетика:
Екі ғылым-экология және генетика
қиылысында пайда болған ғылыми бағыт;

Генетикалық үрдістер мен экологиялық
қарым-қатынастардың өзара әсерін зерттейді.

Медицина үшін экогенетиканың және
ластанудың ең маңызды аспектісі қоршаған
ортаның мутагендік,тератогендік,
канцерогендік қасиеттері бар физикалық
және химиялық табиғатты факторлармен
ластанудың генетикалық салдарын зерттеу
болып табылады.
Экогенетиканың негізгі мақсаты:

Тұқымқуалаушылыққа тәуелді патологиялық
реакцияларды анықтау үшін сыртқы орта
факторларының әсерін зерттеу

Бұл уақытынан бұрын өлімге ұшыраудан,
мүгедектіктен, аурушылықтан қорғайтын әрбір
адам үшін адаптивті ортаны құруға (жеке диета,
климат таңдау, дәрілермен уланудан сақтау,
кәсіби таңдау) негіз болады.
Экогенетикалық ауруларға
себеп болатын факторлар
Ағзаның экогенетикалық жауап қайтару
реакциясы сыртқы орта факторларының түріне және
әсер ету дәрежесіне байланысты болады.
Экогенетикалық ауруларға себеп болатын
факторлардың негізгілеріне мыналар жатады:

Атмосфераның ластануы
Физикалық факторлар және металдармен
улану
Тағамдық заттар мен тағамдық қоспалар
Атмосфераның ластануы – ірі қалалардағы
зауыт, фабрикалардан, автокөліктерден
бөлінетін улы газдар, түрлі химиялық
қосылыстар, шаң-тозаңға байланысты.

Кейбір қалаларда атмосфераға жылына әр
адам басына шаққанда 300-600кг химиялық
лас қалдықтар бөлінеді. Осындай химиялық
қосылыстар өкпе, тері және ауыз бен
мұрынның кілегейлі қабықшалары арқылы
еніп түрліше реакцияларды туғызады.
Атмосфераның ластануына реакция туғызатын
жақсы зерттелген мутация-антитрипсиннің жетіспеуі.
Қан сарысуындағы бұл белок рецессивті z
аллелімен анықталады. Бұл аллель бойынша
гомозиготалар созылмалы өкпе қабыну және өкпе
эмфиземасы популяциядағы жасы 30-40-тан
асқандарға қарағанда 30 есе жиі кездеседі. Өйткені
антитрипсин ферменті қалыпты жағдайда өкпе
ұлпаларының бұзылуларына жол бермейді, дұрыс
қызмет атқаруын қамтамасыз етеді. Қоршаған
ортадағы темекі түтіні мен ауаның шаң-тозаңмен
ластануы антитрипсин жетіспейтін адамдарда өкпе
эмфиземасының дамуын тездетеді. Өндірісте
жағымсыз иісі бар бояулармен жұмыс істеу бауыр
жасушаларында болатын ацетилтрансфераза
ферменті жетіспейтін адамдарда қуықтың рак
ауруына тұқым қуалайтын икемділікті
қалыптастырады.
Физикалық ластаушылар:
Шудың әсері
Жылудың әсері
Жарықтың әсері
Электромагниттік әсер
Радиоактивті әсер
Сәулеленудің әсері

Сәулелік ауру

Патологиялық үрдістің қалыптасу сатысы (клиникаға
дейінгі стадиясы)

Аурудың клиникалық көрінісі

Дистрофиялық Иноволюциялық Гиперластикалы
және және склероздық қ және
гипопластикалық үрдістер бласматоздық
Генетикалық
бұзылыстар
Стохастикалық
эффектілер
Онкологиялық
аурулар
Иондық
сәулелену

Жедел және
Детерминантты созылмалы
эффектілер сәулелену
аурулары
Ластаушы Адам денсаулығына әсері
элемент
Мышьяк Өкпе ісігі, әртүрлі тері аурулары, анемиядан
болатын гематологиялық эффектілер
Берилий Дерматиттер, жаралар, сілемейлі қабықшаның
қабынуы
Кадмий Қатерлі жаңа түзілістер, өткір және созылмалы
респираторлық аурулар, бүйрек дисфункциясы
Сынап Жүйке жүйесіне әсері, есте сақтаудық бұзылуы,
тепе-теңдік және есту қызметінің бұзылуы, бүйрек
жетіспеушілігі
Қорғасын Қан айналым процесінің бұзылуы, бауыр, бүйрек
зақымданулары, неврологиялық эффектілер
Хром Өкпе ісігі, асқазан-ішек жодарының қатерлі
ісіктері, дерматиттер
никель Респираторлық аурулар, туылу ақаулықтары,
өкпе және мұрын ісіктері.
Тағамдық заттар мен тағамдық қоспалар

Генетикалық сезімталдығы жоғары адамдарда
кейбір тағамдық өнімдер жағымсыз
реакциялар туғызады. Мысалы лактозаны
сіңіре алмау ерекшелігіне байланысты сүт
ішкенде іштің өтуі, ішектегі асқорытудың
бұзылуы байқалады. Өйткені ішекте лактаза
ферменті жеткіліксіз болғандықтан лактоза
ыдырамай шіріту микробтарының көбеюіне
қолайлы қоректі орта пайда болады.
Лактазаның мутанты гені шығыс
халықтарында жиірек, кең таралған – 95-100%
болса, афроамерикалықтарда – 70-75%,
европалықтарда өте сирек 5-10% құрайды.
Зиянды тағамдық қоспалар:
Атауы Қауіптілігі Тағамдар
Е 102 қауіпті Балмұздақ, йогурт, газдалған
сусын, конфет
Е 125 тыйым салынған Балық, шұжық, теңіз өнімдері,
консервіленген жемістер
Е 127 тыйым салынған Консервіленген жемістер
Е 131 рак тудырушы Ет өнімдері
Е 142 рак тудырушы Соус, конфет
Е 151 теріге зиянды Балық және теңіз өнімдері, сүт
өнімдері
Е 226 ішекті бұзады Желе, мармелад, сусындар
Е 250 тамыр қысымын Ет және балық өнімдері
бұзады
Е 338 асқазан жолдарын Сыр, шұжық, газдалған сусын
бұзады
Е 510 аса қауіпті Ун мен нанды жақсартуға
Қорытынды
Адамның тұқым қуалаушылығына
тәуелді патологиялық реакцияларына
сыртқы орта факторларының әсерін
зерттеуге байланысты, уақытынан
бұрын мүгедектіктен, аурушылықтан,
өлімге ұшырауан сақтау және алдын алу
маңызды болып табылады.
Назарларыңызға
рахмет!

Ұқсас жұмыстар

Қазақстанның экологиялық қолайcыз аймақтарындағы тұрғындардың денсаулығы

Қазақстанның экологиялық қолайыз аймақтрындағы тұрғындарының денсаулығы

Экогенетика және фармакогентика негіздері

Кәсіби аурулар факторлары

Мультифакторлы немесе полигенді аурулар. Кездесу жиілігі,статистика

Тамаққа қосатын заттар

Хромосомды аурулар

Факторлардың экогенетикалық әсері

Эмоционалды күйіну синдромының профилактикасын жасау

Полигенді ауруларға жалпы сипаттама

Пәндер