Екінші элемент - жоғарғы немесе суперэго

Презентация қосу

Философия мен психологиядағы маңызды мәселе жан
немесе психиканың құрылысы болып табылады. Психика
қандай элементтерден тұрады және олар өзара қалай
байланысты? Мен осы екі сұрақтарға жауаптарын
философия зерттеушілерінің теорияларынан
қарастырамын.

1) ХХ ғасырдың атақты австриялық психолог Зигмунд Фрейд
теориясы – психоанализ – психика үш негізгі элементтен тұрады деп
айтқан. Біріншісі – бұл немесе ID. Бұл екі емдеу үстемдігі бар
бейсаналық аймақ.
• Эрос – ол ең алдымен өмір рахат алып, сүру.
• Танатос – өлімге және қирауға тарту, яғни агрессивтілік болып
саналады.
Фрейдтің пікірінше, бұл емдеу – соғыстар мен қақтығыстардың
себебі деп тұжырымдаған. Көп жағдайларда адамның мінез-құлқы
оның саналы шешімдерімен емес, бейсаналық екпінімен түсіндіріледі.
Екінші элемент – жоғарғы немесе
суперэго.
Бұл қоғамдық нормалар, мінез-құлық ережелері және олармен байланысты
кінә, борыш, ар-ождан және тағы да басқа сезумдері ескерілген
психиканың бір бөлігі. Сана шындық принципін басшылыққа алады, ол
уақыт пен өлім туралы біледі. Сананың ішінде ол жоғары «Мен» арасында,
бейсаналы сауық пен қоғамдық тыйымдар арасында жанжал болады.

Тыйым салынған емделулер бейсаналық ішке түсінумен ығыстырады.
Алайда, олар жоғалмайды және есін жұлуға тырысады. Сананың және
бейсаналық қақтығысы ұмытуда, парапраксияда – талмаларда және
опискаларда, сондай-ақ кешендер мен невроздарда өз түсінігін табады.
Сондай-ақ Фрэйдтің пікірінше, адамның негізгі психикалық энергиясы –
либидо. Мәдениет пайда болады, себебі сублтмация – жыныстық
энергияны қоғамдық пайдалы мақсаттарға ауыстыру.
ХХ ғасырдың орыс философы Франк Людвиговичтың теориясында
рухтың болуы мойындалады. Оған сәйкес, жанда үш элементті
бөлуге болады.

3) Өзін-өзі танумен, өз
жеке басының санасы.
1) Тікелей жан өмірі, өзіндік Өзіндік сана арқылы
жан түбі. Оған барлық көрінеді. Өзін-өзі тану
жартылай саналы ойлар, тұлғалық өсудің
сезімдер, уайымдар кіреді. Осы маңызды шарты.
жерден субъективизм Неміс жазушысы
негізделетін екпін, қайғы- Томас Манн
қасырет басталады. 2) Пәндік сана. Сана айтқандай, өзін
ол өзі үшін мөлдір. білетін адам ешқашан
Өз іс-әрекеттерінде бұрынғыдай болмайды.
есеп бере алады. Ол
өзіне қарсы
тұратынын біледі –
санадан тыс нәрсе.
Сананың маңызды
қасиеты –
интенционалдылық.
С.Л.Франктің пікірінше, жаннан басқа рух сияқты
инстанция бар. Рух биіктіктің немесе тереңдіктің ерекше
уайымдарында ашылады. Рух ақыл, адамгершілік және
эстетикалық сезімді қамтиды. Ол ақиқат, жақсылық
және сұлулық, риясыз махаббат, еркіндік
құндылықтарымен байланысты. Әдетте, адам жанында
екі орталық құрылады. Бір рухани бастаудың ықпалында.
Адамда рухтың қатысуы адамның қашықтығын көрсетеді.
Бұл адамның өзімшіл адам ретінде көтерілу, өзіне
қатысты қашықтықты алу қабілеті. Бұл ар-ождандарда
айқын көрінеді. Орыс философиясы, фрейдизмге қарсы
және адамның рухани бастауын білдіреді.
Рух, ақыл, жан және дене

1) Рух – адамның жоғары ақыл мен денені жандандырады. Рух
жиі ерку ретінде түсіндіріледі. Бірақ ерікті адамды аяғы емес,
оны жоғары қарата рухы бағыттайды.

2) Жан – адамның ішкі өмірі кеңістігінің тірі бөлігі болып
саналады, яғни қысқаша айтқанда біздің ақылымыздағы,
денеміздегі дем алатын ағза. Жан өмірдің энергиясын береді.

3) Ақыл – зияткерлік мазмұны. Ақылдың баламасы есте қалды,
саналы. Жақсартылған ақыл – таза және толы болса, ал
айырылған ақыл – ақымақтық. Ақыл мен жан одағы ақылға
қонымды жан деп есептелінеді.

4) Дене – ақыл-ессіз, рухани өмірдің физиологиялық негізі және
зияткерлік ізденістері.
Рух (Дух. Одухотворение:
высокая душа, одухотворенные
ум и тело)

Ақыл(ум) Дене(тело) Жан(душа)

Ақылды Шын
Ақылды сезімдер
жан дене (умное
(разумная (Истине
тело) желания)
душа)
Адам өміріндегі жан, дене, ақыл және
рухтың өзара әрекеттесуі

Күнделікті өмірде адамдардың көпшілігінде рух әдетте
ұйықтайды және ақыл-ойға серпін береді. Ал жанға оның
денесін басқарады. Адамдардың 90% негізінен денесімен
өмір сүреді. Дене – олардың Құдайы, жаны мен ақыл-ойы
– олардың қызметшілері, рухы туралы тек қорқынышпен
еске алынады. Мысалға алғанда, Жанна д` Арк рухпен
өмір сүрген болса, Ал Софья Ковалевская ақылмен.
Қорытынды
Психикалық феномен өзгермелі, денеде ұдайы өзгерісте
жүреді. Тек жан ғана субстанция ретінде тұлғаның
тепе-теңдігімен, өзіне ұқсастығын қамтамасыз етеді.
Француз философы және ғалымы Рене Декарттың
тұжырымдамасы бойынша өмірде тек екі субстанция
бар деп қарастырамыз. Олар: физикалық және
психикалық, яғни материалдық субстанция немесе
дене және мәңгі бөлінбейтін жаннан тұрады деп
есептеген.
Жалпы айтқанда күшті адамның ақыл-ойы мен жаны
– рухтың көмекшісі, ал денесі - солармен
тәрбиеленетін субстанция.
Пайдаланылған әдебиеттер
тізімі
1) Ивентьев С.И. Божественные и духовно-нравственные
права и свободы человека: монография / Новосибирск:
ООО «Агентство «СИБПРИНТ», 2012
2) Ивентьев С.И. Истина / Казань: ООО «Агентство
«СИБПРИНТ», 2015
3) Строение души. Душа и дух. https://studopedia.org
4) Психологос. Энциклопедия практической психологии:
Дух, ум, душа и тело. https://www.psychologos.ru
5) Спиркин А.Г. Философия. / Мәскеу: ГАРДАРИКИ, 2006

Ұқсас жұмыстар

Зигмунд Фрейдтің классикалық психоанализі

Жеке тұлғаның дамуы туралы теориялар

ПСИХОАНАЛИТИК АЛЫҚ БАҒЫТ

Топ өнері

Психоанализдің басты ережелері

Гүл күлтелері әдісі

Атомның кванты - механикалық моделі. Квант сандары. ПЖ құрылысы: периодтар, топшалар, s, p, d - элементтер

МАТРИЦАЛАРДЫ ЕНГІЗУ - ШЫҒАРУ

Жеке ақуыздар құрылысының ерекшеліктері. Доменді және фибриллярлы ақуыздардың құрылысының ерекшеліктері және биологиялық маңызы

Microsoft Office Excel

Пәндер