Рахит ауруы

Презентация қосу

Рахит ауруы
Рахит
Рахит (грекше rhachis - омырқа деген
мағынаны береді). Рахит организмде D
дәрумені жетіспеушілігінен фосфор-
кальций алмасынуының бұзылысы
нәтижесінде туындайтын ауруы. Негізінен
2-3 айлықтан 2-3 жасқа дейін болған
балаларда кездеседі. Рахитке көбірек
баланың шала туылуы, әлсіздігі және
жасанды тамақпен тамақтандыру да
себеп болады.
Статистика
Ленинградтық ғалымдардың мәліметтері
бойынша 1 жасқа дейінгі балалар 69,7 %
рахит ауруына шалдығады екен. 6
айлыққа дейін
1-дәрежелі рахитпен 93,9%,
2-дәрежелі рахитпен 56%,
3-дәрежелі рахитпен 10-12%
ауруы мүмкін.
2006-2009 жылғы статистикалық мәліметтер
бойынша біздің елімізде 14 жасқа дейінгі
30921 балалар рахит ауруымен тіркеуге
түскен, олардан ер балалар 16 197 (52,4%)
ал қыздар 14 724 (47,6%) құрайды.

Облыстар ішінен ең жоғарғы көрсеткіш
Алматы қаласы (14,2%), Оңтүстіктік
Қазақстан облысы (14,0%), Жамбыл облысы
(18,3%) ал ең төмен көрсеткіш Ақмола
облысы (0,7%) және Астана қаласы (1,4%)
Рахит ауруының дәрежесі және аурудың
ауыр өтуі тұрмыстық жағдайына және
халықтың әдет-ғұрыпына байланысты
өтеді.
1847 жылы орыс ғалымы Хотовицкий
өзінің кітабында рахит ауруына өте терең
түсінікті жазып қалдырды, рахит ауруын
ағылшын ауруы деп атады және ауруды
дәрі-дәрмектемен емес дұрыс тамақтану
мен тәрбиені жолға қою керектігін айтып
кеткен.
Этиологиясы
• Біріншілік D дәрумені жетіспеушілігінен
туындайтын факторлар:
• Күн сәулесінің жетіспеушілігі және таза
ауада қыдыртпау – организмде пайда
болатын 90% эндоген дәрумен
D3(холекальцийферол) күн сәулесі
әсерінен теріде пайда болады. Қалалық
жерлерде атмосфераның бұзылыстарынан
күн сәулесіндегі антирахиттік ультракүлгін
сәулелер жеткілікті мөлшерде жетіп
келмейді. Ультракүлгін сәулесінің
антирахиттік мөлшері 280-310нм ге тең.
Тағамдық факторлар:
баланы жасанды тамақтандыруда
адаптацияланбаған қоспаларды
пайдалану, ұзақ уақыт сүтті тағаммен
тамақтандыру, сиыр сүтімен баланы көп
тамақтандырудан болады. Сиыр сүтінде
Са, Р тұздары көп болсада бырақ
организмге сіңуі өте аз, ананың сүті өте
пайдалы және оның тең жартысы Са жане
Р дан тұрады, мысалға 100мл ана сүтінде
24-34мг Са, 11-16мг Р болады.
Перенаталдық факторлар:
Шала туған балада Д дәрумені, Са және Р
қоры өте аз болады. Анадан балаға
плацента арқылы Са, Р интенсив өтуі 36-
аптадан соң басталады. Шала туған
баланың өсуі жылдам жүреді және организмі
Са, Р ді көп мөлшерде талап етеді. Жетіліп
туған бала тәулігіне 70-75 мг/кг Са талап
етсе, шала туған бала 200-250мг/кг Са талап
етеді. Жетіліп туған бала тәулігіне 40мг/кг Р
қажет етсе, шала туған бала 110-150мг/кг Р
талап етеді. Жүктілік кезінде токсикоз болса
60% балаларда рахит ауруына шалдығу
кездеседі.
Екіншілік D дәрумені жетіспеушілігінен
туындайтын факторлар:
• Малъабсорбция синдромы.
• Бауыр және бүйректің созылмалы аурулары.
• Ятрогендік факторлар.
• Экологиялық факторлар (топырақ, суда
стронций, цинк тағы басқа металдар Са ның
орнын қаптайды нәтижесінде рахит,
остеомаляция, остеопароз дамиды.
• Психосоциал факторлар және қимыл-әрекет
активтігінің жетіспеушілігі.
• D дәрумені алмасынуының тұқым қуалайтын
ақаулары.
• Созылмалы инфекциялық үдерістер.
Клиникасы
Нәрестенің 1-2 айлығы кезінде аурудың клиникалық белгілері
білінеді. Ең алдымен, нәрестенің ұйқысы бұзылады, теріде
қызыл дақтар пайда болады. Ұйқысы бұзылып нәресте
мойнын ары-бері бұра беруі мүмкін, соның әсерінен
шүйдесіндегі шашы түседі. Нәресте тершең болып, терден
ащы иіс шығуы да мүмкін. Бұл кезеңде сүйектегі алғашқы
өзгеріс байқалмайды. Рахит ауруының белгілері аурудың
кезеңдеріне байланысты өзгеріп отыруы ықтимал.
Рахит ауруының алғашқы кездегі белгілері мынадай:
мазасыздық;
тершеңдік (көп терлеп аммиак иісі шығады);
шүйде (желке) бөлігіндегі шаштарының түсіп қалуы;
ұйқының бұзылуы;
асқа деген тәбеттің төмендеуі;
бауыр мен көкбауырдың үлкейіп, анемияның артуы;
Рахит ауруымен ауруған баланың алғашқы
клиникалық көрінісі шүйдесіндегі шаштың түседі
Рахиттың ешқандай белгісі қалмайтындай
етіп емделу үшін аталған кезеңнен бастап
жақсы профилкатикалық емдеу жұмыстарын
жүргізу керек. Егер осы кезеңде дұрыс
профилактикалық жұмыс жүргізілмесе, онда
ауру ары қарайғы қауіпті ортаңғы кезеңіне
өтеді. Әсіресе, таза ауада жиі болмайтын,
көмір қышқыл газды ауамен көп тыныс
алатын, «Д» витаминінің жеткілікті мөлшерін
қабылдамаған және профилактикалық
байқаудан өтпеген балаларда рахит ауруы
ауыр өтеді. Ортаңғы кезеңдегі рахиттың
белгілері мынадай:
• бассүйек жілігі мен кеуде
клеткаларының деформациясы;
•
• жамбас сүйегінің тарылуы;
•
• аяқтардың қисаюы;
•
• ішкі ағзалардың қызметінің бұзылуы.
Рахиттың орта кезеңінде бас сүйегінің
төртбұрыш сияқты пішінге келуі
Кеуде клеткаларының деформациясы
Омыртқа жотасының майысуы
Аяқтардың рахит ауруы кезіндегі майысуы
Аяқтардың О тәрізді майысуы
Аяқтардың Х тәрізді майысуы
Емдеу
• Д дәруменімен емдеу
• Дұрыс тамақтандыру
• Таза ауада қыдырту
• Емдеу гимнастикасын жүргізу, массаж
жасау
• УФО
• Күн сәулесімен емделу (Солнечные
ванны)
Аурудың қозған кезеңінде дұрыс
профилактикалық жұмыстар атқару
керек. Әсіресе, дәрігерлердің
араласуымен емдеу өте маңызды. Дер
кезінде емделмеген рахит ауруы бар
балалардың кейінгі кездегі
уақыттарында аурудың белгілері
қалып қояды. Және рахитпен ауырған
балалар жиі аурығыш келеді және
аурулары созылмалы түрде болады.
Аурудың басталмай жатқан кездегі
профилактикалық шараларына ананың емшек
сүтін ұзақ уақыт ему, дисбактериозды емдеу мен
дұрыс тамақтану жатады. Нәресте емшек сүтімен
қоректенетін болса, ананың дұрыс тамақтануына
да назар аудару керек. Ана тамағында белок май,
минералды тұздың көп болуына көңіл бөлген
жөн. Егер бала жасанды тағаммен қоректенетін
болса, пайдаланатын сүт ана сүтіне неғұрлым
жақын болуы керек. Массаж, ашық орындарда
күн сәлесінің астында жүру, физикалық
жаттығулар жасау мен құрамында Д дәрумені бар
дәрі-дәрмектерді пайдалану ауруды обастан-ақ
қайтарады. Кейін аурудың ешқандай жаман әсері
қалып қоймауы да мүмкін.
Солнечные ванны
Профилактика
• Мамандар жас сәбиді туылғаныннан
бастап 2-3 жыл бойын үздіксіз
анасының сүтімен тамақтандыру керек
екендігін айтады. Ол жайлы тіпті
Қасиетті Құран кітапта да жазылған.
Демек, балалардың емшек сүтімен
тамақтануының маңызы өте зор. Егер
олай жасамаған кезде зиянды
әсерлердің болуы әбден мүмкін.
Назар аударғандарыңызға
рахмет!

Ұқсас жұмыстар

Балалардағы мешел ауруының өту ағымы

Д’’ ДӘРУМЕНІ

Майда еритін витаминдер. Витаминдердің маңызы

Ағзаның ауыстырылмайтын заттары

Төлдердің рахит ауруларында тағайындалатын диеталық аурулар

Көбіне күн сәулесінің жетіспеушілігінде мешел ауруы

Витаминдер және олардың маңызы жайлы

Сүйек типтері және олардың байланысуы. Байламдар созылғанда, буын шыққанда және сүйек сынғанда көрсетілетін алғашқы көмек

Балық майында

Бүйрек тас ауруы

Пәндер