Ұйқы безінің ауруы

Балаларда Панкреатит ауруы

Жоспар

Кіріспе. Анықтамасы.

Жіктелу

Этиологияы

Патогенезі

Диагностикасы

Диф. диагностикасы

Емдеу

Диспансерлік бақылау

Панкреатит

Панкреатит - ұйқы безінің автокаталитикалық ферментативті қабынулы дистрофиялық зақымдалуы. Ас қорыту ауруларының ішінде 5-25% дейін кездеседі. Балалардағы панкреатит ауруының ересек ададармен салыстыратын болсақ балаларда аз симптомды және клиникасы гастрит, гастродуаденит, ішек дисбактериозі сияқты болып дәл уақытылы диагноз қою қиындау болады.

100%

Жалпы ас қорыту жүйесінің аурулары

5-25%

Ұйқы безінің ауруы

панкреатит

Жедел

созылмалы

Жедел панкреатиттің этиологиясы

1. Ұйқы безінің паренхимасының зақымдалуы салдарынан туындайды:

Инфекциялар

Тұйық жарақаттар

2. Обструктивтік бұзылыслармен:

Анатомиялық аномалиялар

Өт түтігінің аурулары киста т. с. с.

12 елі ішектің патологиялық аурулары

Гельминтоздар

Гепатобилярлы патологиялар.

3. Дисметаболикалық себептер:

Гиперкальциемия

4. Жедел қанайналым бұзылысы (тромбоз, эмболия, ұзақ уақыт спазмдар) :

Эссенциалды гиперлипидемия

Жүйелік аурулар

5. Медикаментозды және токсикалық зақымданулар:

Уланулар (қорғасын, сынап, мышьяк, фосфор т. с. с. )

Медикаменттік ( L-7паргиназа, азатиоприн, гипотиазид, аспирин т. с. с. )

6. Аллергиялық себептер.

Патогенезі

Ұйқы безінің кез келген зақымдалуы қабыну процессін тудырады, ісінуге және жасушалық инфилтрацияға әкеп соқтырады. Ұйқы безінің тінінің аутолизденуі басталады бұған эластаза және фосфолипаза көп көлемде мәнге ие болып табылады.

Клиника-морфологиялық формасы

интерстициалды (ісінулі-серозды)

Деструктивті (панкреонекроз)

Іш аймағының ауырсынуы, ауырсыну сол жақ қабырға астына кейде сол иыққы, жауырынға қарай иррадиация береді.

Ауырсыну түрі белбеу тәрізді болады. Ауырсыну ұзаққа созылып, терең ауырсыну болады.

Метеоризм, кекіру жиі мазалайды, тамаққа тәбеті жоғалады.

Лоқсу, құсу мазалайды, құсқан кезде жеңілдік бермейді.

интерстициалды панкреатиттің клиникасы

Үлкен дәреті кеш келеді.

Дене қызуы қалыпты немесе субфебрилді болады.

Отырған немесе сол бүйірімен аяғын ішіне жинап жатқанда ауырсынудың азаюы.

Қайталап құсу кезінде ауырсынудың күшеюі.

Мейо-Робсон, Френкеля, Бергман және Калька симптомдары оң мәнді болады.

Өте қатты тұрақты ауырсыну.

Тоқтаусыз құсу.

Типті гемодинамикалық бұзылыстар: шок, коллапс.

Акроцианоз. Терісінде сары немесе күлгін түсте дақтар пайда болады. (тері астылық шел май қабатының некрозы салдарынан бұл әсресе кіндік айналасында көрінеді)

Геморрагиялық бөртпелердің пайда болуы.

Дене қызуы субфебрилді немесе фебрилді болады.

Артериалды гипотензия.

Деструктивті (панкреонекроз) дің клиникасы

ПАНКРЕОНЕКРОЗДЫҢ АСҚЫНУЫ

Ерте

Кеш

Шок

Ұйқы безінің псевдокистасы

Бауыр жетіспеушілі

Ұйқы безінің абцесс және флегмонасы

Бүйрек жетіспеушілі

Жыланкөздер

ҚШҰ, қанағулар

Перитонит

Қантты диабет

Диагностикалау

Анамнез жинау

Ұйқы безінің ферменттеріне зерттеу жүргізіу (қанда, зәрде)

УЗИ

КТ

МРТ

Қандағы және зәрдегі панкреатикалық ферменттердің қалыпты деңгейі

Қандағы амилаза

Смит-Роу бойынша

16-30 г/ч/л

Каравей бойынша

12-32 г/ч/л

Зәрдегі амилаза

Смит-Роу бойынша

160 г/ч/л дейін

Каравей бойынша

160 г/ч/л дейін

Қандағы липаза Нейтельсон бойынша 0, 3-1, 9ед.

Қандағы трипсин

Спектрофотометрия 1-4 ммоль/л минутына

Радиоиммунологиялық 10-60 нг/мг

Диф. диагностика жасау

Жара ауруының перфорациясы

Жедел ішек өткізбеушілігі

Бауыр шаншуы

Жедел аппендицит

Жедел холецистит

Жәнеде абдоминалды симптомды аурулармен

Емдеу

Диета:

Бірінші 3 күндік аштық

Ұнтақталған тамақ және минералды су

Егерде ауыр түрдегі обструктивті түрі болса суға тиым салынады және деназогастралды зондпен асқазан ішіндегі суықтық сорып отырылады.

Жағдайына қарай алғашқысында суға араластырып ботқа дайындалып беріледі кейін сүтпен араластырып беріліеді.

Сілімейлі сорпа, сүзбе, ақ нан, омлет, сухари, сүтті кисель 7-күннен бастап Певзнердін №5 диеталық столын тағайындалады.

№5 диета тағамдары

Таң еретенгі тамақ:

Күрішті ботқа сүтсіз айындалған, алма немесе апельсин, чай қантпен.

Екіншілік түске дейінгі тамақ:

Сәбіз немесе картопты пуйре, майсыз тауық еті.

Түскі тамақ:

Буда пысырылген котлет, тұңбалы балық, картопты пуйре, қырылған алма.

Түскі тамақтан кейінгі тамақтану:

Сүзбе майсыздалғаны, шай қантпен.

Түнгі тамақтану:

1 стакан қайнаған сумен 1 қасық әсел.

Медикаментозды емдеу

Ликвидациялық ауырсыну:

Анальгетиктер:

Баралгин, анальгин, трамал ауыр жағдайда

промедол 2% (тек морфин емес)

Спазмолитиктер:

папаверин но-шпа, галидор.

Холинитиктер: платифиллин, бускопан, метацин.

Антисекреторлы препараттар:

Н2-гистаминоблакаторлар:

Кваматель (Фамотидин)

Соматостатин: Сандостатин (Окреотид)

Ферментативтік улануды төмендету:

Протеолиз ингибиторы:

Контрикал, Трасилол, Гордокс, Зимофен.

Дезинтоксикациондық мақсатпен:

Глюкоза ерітіндісі 5%, натрий хлориды 0, 9%, альбумин 10%, плазма, витамин С1, В1.

Ауыр жағдайда плазмоферез немесе гемосорбция.

Диспансерлік бақылау

Диспансерлік бақылауда 3 жыл бойы тұрады, 1жылы 4 рет, 2 жылы 2 рет тексеріледі.

Ал одан кейін клиникалық зерттеуде қанын және зәрін амилазаға тесереді, копрограмма, УДЗ жасалынады.

3жылдан кейін бала қауып қатер тобына созылмалы пакреатит тобына ауыстырылады және жылына бір рет тексеріледі.

Созылмалы панкреатит

Созылмалы панкреатит (СП) - 6 айдан жəне одан да көпке созылатын, паренхима фиброзының дамуы жəне функциялық жеткіліксіздікпен сипатталатын ұйқыбезінің қабынулық-дегенеративтік ауруы.

Жіктемесі

Жіктемесі: (Г. В. Римарчук)

Осы классификацияға сəйкес, созылмалы панкреатит келесідей параметрлермен белгіленеді:

1. Пайда болуы - біріншілік жəне екіншілік.

2. Ауру ағымы бойынша - қайталанатын, бір сарынды.

3. Ауырлығы бойынша - жеңіл, орташа, ауыр.

4. Ұйқы безінің функциялық жағдайы бойынша:

- сыртқы бөліністік функция - гипобөліністі, гипербөліністі обтурациялы, панкреатиттік бөліністің қалыпты түрі;

- ішкібөліністік функция - инсулярлы аппараттың гиперфункция, гипофункциясы.

5. Асқынулар бойынша - жалған жалауық, панкреолитиаз, қант диабеті, плеврит жəне т. б.

6. Ілеспелі аурулар бойынша - асқазанның ойық жарасы, гастродуоденит, холецистохолангит, гепатит, энтерит, колит, бейспецификалық асқазанның ойық жарасының колиті жəне т. б.

Диагностика

Диагностика критерийлері Шағымдар мен анамнез: тамақ ішкеннен кейін пайда болатын арқа аймағына берілетін эпигастральды байламды ауру сезімі; диспепсиялық бұзылыстар: тəбеттің бұзылуы, кекіру, жүректің айнуы, құсу, метеоризм, сілекейдің көп бөлінуі. Іш қату, іш қатудың іш өтумен кезектесуі, дене салмағының азаюы, сондай-ақ, айқын астеновегетативтік көріністер.

Физикалық тексеру

1. Ауыру синдромы. Ішті пальпациялау кезінде келесі ауырсыну зоналары мен нүктелері анықталады:

- Шоффар зонасы;

- Губергриц-Скульский зонасы;

- Дежарден нүктесі;

- Губергриц нүктесі;

- Мейо-Робсон нүктесі.

Шоффар зонасы

Мейо-Робсон нүктесі

Губергриц нүктесі

Дежарден нүктесі

2. Диспепсиялық синдром.

3. Жүдеу.

4. Панкреатогенді іш өтулер жəне жеткіліксіз ас қорыту жəне сіңірілу синдромы.

Лабораторлық зерттеулер: гиперферментемия и гиперферментурия.

Инструменталды зерттеулер

Ұйқы безін УДЗ: жоғары эхогенді учаскелермен ұйқы безінің біркелкі емес құрылымы, темір кальцинозы жəне панкреаттық жолдағы тас, ұйқы безі көлемінің ұлғаюы/кішіреюі, ұйқы безінің біркелкі емес контуры.

Негізгі диагностикалық шаралар тізімі:

1. Жалпы қан анализі (6 параметр) .

2. Жалпы зəр анализі.

3. АСТ анықтау.

4. АЛТ анықтау.

5. Билирубинді анықтау.

6. Нəжістік 1-эластазаны анықтау (енгізуді қажет етеді) .

7. Рентгендік үлбірлік тесті.

8. Нəжісті копрологияға зерттеу.

9. Глюкозамен провокациялық тесті жасау.

10. Диастазаны анықтау.

11. Глюкозаны анықтау.

12. Құрсақ қуысы ағзаларының УДЗ.

13. .

14. Отоларинголог кеңесі.

15. Стоматолог кеңесі.

Қосымша диагностикалық шаралар тізімі:

1. (компьютерлік, магниттік-резонансты томография) .

2. Ретроградты .

3. АІЖ жоғарғы бөлімінің рентгеноскопиясы.

4. Қырынды.

5. Холестеринді анықтау.

Емдеу тактикасы

- клиникалық-лабораторлық ремиссияға қол жеткізу;

- ауру сезімі, диспепсиялық, диареялық синдромдарды тоқтату;

- қан жəне зəрдегі ферменттер деңгейін қалыпқа келтіру.

Дəрі-дəрмексіз ем: диетамен емдеу.

Дəрі-дəрмектік ем:

1. Спазмолитикалық ем.

2. Антисекреторлық терапия.

4. Қабынуға қарсы терапия.

5. Алмастырғылық ферменттік ем.

Аурудың өршуін стационарда емдеу жүргізіледі. Айқын өршуде бірінші күндері тамақ ішуден бас тарту керек. Ауру белгілері басылғанда, бөлшектік тамақтану қағидасын сақтай отырып, пероралды түрде тамақ ішуге ауысады.

Диета белоктың физиологиялық құрамымен сипатталады, майлар мен көмірсуларды шектеу жəне экстрабелсенді заттектер мен шырын айдайтын (шикі көкөністер мен жеміcтер, шырындар) азық-түлікке тиым салынатын - №5 диета «панкреатиттік» - үгіттелген түрі. 1-1, 5 айдан кейін бала үгітілмеген диетаға ауысады.