ЕРІТІНДІНІ АРАЛАСТЫРУ ӘДІСТЕРІ

Презентация қосу

Оңтүстік Қазақстан медицина академиясы
«Фармацевттік өндірістің технологиясы» кафедрасы

Тақырып: Медициналық ерітінділер. Диффузия-
кинетикалық процесс ретінде еріту. Технологиялық
жабдықтар. Ерітінділерді стандарттау.

ДАЙЫНДАҒАН: КЕНЖЕБАЕВА А.Б
ГРУППА: В-02-17-ФӨТҚА
ҚАБЫЛДАҒАН: БАҚЫТЖАНОВА А.Б
ЖОСПАР:
Кіріспе
Медициналық ерітінділер;
Негізгі бөлім
Диффузиялық – кинетикалық процесс
ретінде еріту;
Ерітінділерді араластыру әдістері;
Титрант ретінде қолданылатын
ерітінділерді стандарттау
Қорытынды
Пайдаланылған әдебиеттер
МЕДИЦИНАЛЫҚ ЕРІТІНДІЛЕР
Медициналық ерітінділер – еріткіште бір
немесе бірнеше дәрілік зат еретілген гомогенді
жуйе болып келеді.
Дәрілік препарат ерітінде бірнеше турде
болуы мумкін:
а.Химиялық жеке зат
түрінде;мысалы/анальгиннің ерітіндісі және тб.
б.Заттардың комплексі/ қант шырыны, хош
иісті су, майлы экстракт және тб
в.Заттардың химиялық әрекеттесуі арқылы
алынған ерітінді / Буров суйықтығы.
МЕДИЦИНАЛЫҚ ЕРІТІНДІЛЕР:
Жалпы алғанда, ерітінділер гетерогенді топ болып
табылады және оларды келесі белгілер бойынша
жіктеуге болады:
1-ші классификация - алу әдісі бойынша.
а.Қарапайым еріту
б.Химиялық әрекеттесу
2-ші классификация – қурамы бойынша.
а.Жай
б.Курделі
3-ші классификация - еріткіш табиғаты бойынша.
а.Сулы в.Майлы
б.Спиртті г.Гицеринді және тб
4-ші классификация – қолданылуы бойынша.
а.Ішке арналған
б.Сыртқа арналған
в.Парентеральді
ДИФФУЗИЯЛЫҚ – КИНЕТИКАЛЫҚ
ПРОЦЕСС РЕТІНДЕ ЕРІТУ.
Ерітудің диффузиялық механизмін
алдымен А.Х. Шукарев 1896 айтқан. Қатты
заттардың еруінің қазіргі теориясы
диффузиялық және интерфесциалды
(химиялық) процестер жүруі мүмкін
гетерогенді процестер кинетикасы ретінде
осы процесс тұжырымдамасынан туындайды.
Диффузиялық кинетикалық теорияның
бастапқы жағдайында шекаралық
диффузиялық қабаттың болуы және оның
процесс жылдамдығының өзгеруіне әсері
қарастырылуы керек.
ДИФФУЗИЯЛЫҚ – КИНЕТИКАЛЫҚ ПРОЦЕСС РЕТІНДЕ ЕРІТУ.

Еріту процесінің кинетикасы келесі теңдеумен сипатталады:

D - диффузиялық коэффициент;

γ интерфейсаралық процестің жылдамдық коэффициенті; δ шекаралық
диффузиялық қабаттың тиімді қалыңдығы, м; S - қатты фазаның беті,
м2;

Сo - қаныққан ерітіндінің концентрациясы, кг / м3;

Ct - берілген уақыттағы ерітіндінің концентрациясы, кг / м;

∆∆Ct - бірлік уақытқа еріген зат мөлшері

n - еру реакциясының реті. Суда барлық дерлік дәрілік заттар үшін ол
бірлікке тең (еру кинетикалық аймағы).
ДИФФУЗИЯЛЫҚ – КИНЕТИКАЛЫҚ ПРОЦЕСС РЕТІНДЕ ЕРІТУ.

Өндірісте сұйық фазаны араластыру арқылы
диффузиялық процестерді жеделдететін кинетикалық
аймақта ерітіндіні жүзеге асырған жөн. Алайда баяу және
қатты еритін заттар үшін интерфаза процесі тіпті қатты
араластырумен жүреді.
Қатты заттың сулануы еріткіш пен беттің
полярлығына байланысты, қасиеттері әртүрлі болуы
мүмкін. Ауаның, ылғалдың немесе қоспалардың
адсорбциясына байланысты беттің гидрофильді және
гидрофобты қасиеттері өзгеруі мүмкін. Ерітіндінің
ылғалдануы мен кеуектерге енуіне сонымен қатар
кеуектілік пен беткейдің кедір-бұдырлығы, кристалл
торлары мен микрожарықтардағы ақаулардың болуы әсер
етеді. Ылғалдылықты жоғарылату және адсорбцияны
болдырмау үшін еріткіш ортада ұнтақтаған жөн, кейде
беттік белсенді заттар қосылады.
ЕРІТІНДІНІ АРАЛАСТЫРУ ӘДІСТЕРІ
Араластыру – қатты заттың суйықтықта еруін немесе бір
суйықтықтың екінші суйықтыққа біркелкі таралуын
жылдамдататын әдіс болып келеді.
Араластырудың тәсілдері:
1.Механикалық араластыру – конструкциясы әртурлі
болып келген араластырғыш.
2.Пневматикалық араластыру – сығылған ауа
немесе инертті газ көмегімен, яғни барботаж.
3.Акустикалық араластыру – ультрадыбыс
көмегімен.
4.Циркуляциялық араластыру – салыстырмалы
тығыздығы маңызды турде ерекшелінетін бір бірімен
киын араласатын суйықтықтар ушін қолданылады.
5.Гравитациялық араластыру – суйықтық пен заттың
тығыздықтар айырмашылығына тәуклді процесс өзімен
өзі әсер етеді.
ЕРІТІНДІНІ АРАЛАСТЫРУ ӘДІСТЕРІ
МЕХАНИКАЛЫҚ АРАЛАСТЫРУ
Араластырғыштар келесі топқа бөлінеді:
а.Кұрылысы бойынша;пропеллерлы;қалақшалы;
б.Айналу жылдамдығы бойынша;
-тез айналатын 2-30 об/сек
А.Пропеллерлы араластырғыштар тез айналатынға
жатады;айналу жылдамдығы:
-Тутқыр орталар ушін 2-8об/сек
-Тутқыр емес орталар үшін 3-30 об/сек
Артықшылықтары:
а.Айналудың жоғары жылдамдығы;
б.өлшемдері улкен емес,қымбат емес, оларды бір
аппараттан басқа аппаратқа тасымалдауға болады;
в.Тікелей жумыс істейді, сондықтан пайдалы әсер ету
коэффициенті жоғары болып келеді;
Кемшіліктері: Оларды тек тубі эллипс турде болған
аппараттарда қолдануға болады;
ТУРБИНАЛЫҚ АРАЛАСТЫРУ
Олар ашық немесе жабық турде болады.
Оларды тез түзілетін эмульсиялар мен
суспензияларды алу ушін жиі қолданады. Олардың
айналу жылдамдығы әдетте 2-3 об/сек. Оларда
әдетте 6-дан 16-ға дейін тузу немесе майысқан
қалақша тіке немесе қиғаш болады.
Араластырғыштардың барлық

турлерінің тиімділігі
Суйықтықтың немесе
тутқыр массаның бүкіл
көлемінде біркелкі біркелкі
Араласу дәрежесімен
сипатталады
ЕРІТІНДІЛЕРДІ ТАЗАРТУ ӘДІСТЕРІ;

Сұйық гетерогенді жүйелерді бөлу
мақсаты:
а.Бағалы өнімнің тұнбасын алу;
б.Ерітінділерді механикалық
қоспалардан тазарту;
Қойылған мақсатқа байланысты
гетерогенді жуйелерді бөлу үшін келесі
әдістер қолданылады:
-тұндыру;
-фильтрлеу;
-центрифугалау;
-пресстеу;
ЕРІТІНДІЛЕРДІ ТАЗАРТУ ӘДІСТЕРІ
Тұндыру. Бұл гетерогенді жүйелерді бөлу ең
қарапайым әдісі болып келеді. Ол Стокс заңына
бағынады.
Процесс күрделі қондырғыларды және көп
электрлі энергияны талап етпейді.
Тұндыру – бачу процесс, бірақ экстракциялық
препараттардың өндірісінде кеңінен қолданылады.
Тұндыруды әдетте +8С жоғары емес
температурада жүргізеді, себебі осы температурада
қоспалар жақсы тұнады, ал сулы орталарда
микроорганизмдер көбеймейді.
Олардың өнімділігі аппараттың биіктігіне тәуелсіз
болады, аппараттың беттік ауданына тәуелді.
Кемшіліктері: өнімділігі төмен,процесс ұзақ
жүреді,бөлінуі толық емес.
ЕРІТІНДІЛЕРДІ ТАЗАРТУ ӘДІСТЕРІ
Тұндырғыштар бөлінеді:
-үздікті істейтін
-үздіксіз істейтін
-жартылай үздікті істейтін
ЕРІТІНДІЛЕРДІ ТАЗАРТУ ӘДІСТЕРІ
Фильтрлеу. Бұл поралық қабырғалар арқылы
суспензияларды және аэрозольдерді бөлу процессі.
Поралық қабырғалар ретінде әртүрлі фильтрлеуші

материалдар қолданылады:
-сығылатын
-сығылмайтын
-дін тәріздес,яғни фильтр беткейіне қосымша майда
немесе ірі дән тәріздес заттың бір қабатын салады
-мембраналық, целлюлоза нитратынан жасалған,олар
арқылы сұйықтық тек бір бағытта жүреді
Фильтрлеуші материалдар:
-өзінің беткейінде
-немесе материалдардың терең қабаттарында
бөлшектерді ұстап қалады.
ЕРІТІНДІЛЕРДІ ТАЗАРТУ ӘДІСІ
Центрифугалау. Тундырғыш центрифугаларды келесі
жағайларда қолданылады:
-Тазартылған сұйықтықты алу үшін;
-Эмульсияларды немесе ұсақ суспензиялары бөлу үшін;
-Сұйықтықты коллоидты заттардан және ЖМҚ-н тазарту
үшін;
Центрифугалардың айналу орташа жылдамдығы 1000-
1200 айн/мин.
Фильтрлеуші центрифугалар қатты және сұйық фазалардың
толығымен бөлінуін қамтамасыз етеді. Олардың ішкі бетін
фильтрлеуші матамен қаптайды. Барабан сырттан
салқындатқыш сұйықтықты беру үшін арнайы кожухпен
қапталады. Фильтрат барабаннан желоб арқылы сыртқа
шығарылады. Центрифугалауды барабан тұнбаға толық
толғанша жүргізуге болады. Осындай аппраттарда тұнбаны
сумен шайып минималды ылғалдылыққа дейін сығып роторға
құрғақ ауа жіберіп кептіруге болады.
ЕРІТІНДІЛЕРДІ ТАЗАРТУ ӘДІСІ
Пресстеу. Егер қатты фазаның мөлшері сұйық
фазамен салыстырғанда өте жоғары болса және
қатты фаза оны берік ұстап тұрса , оларды бөлу үшін
пресстеуді қолданады,мысалы,жанадан жиналған
өсімдік шикізатынан сөл алу үшін немесе спиртпен
өңделген шикізаттан қалған спиртті алу үшін.
Фармация өндірісінде келесі пресстер
қолданылады:
-винтпен қосылатын пресстер. Винтті пресстерді
әдетте қолмен іске қосады,сондықтан олар тек шағын
өндірістерде қолданады.
-гидравликалық пресстер. Оларды өсімдік
дәндерден майды сығып алу және майлы
экстрактардың өндірісінде қолданады.
ТИТРАНТ РЕТІНДЕ ҚОЛДАНЫЛАТЫН
ЕРІТІНДІЛЕРДІ СТАНДАРТТАУ
Титранттардың өте дәл концентрацияларын
дайындайды не анықтайды.
1. Титрантарды дайындағанда өте жоғарғы дәлдікпен
титрантқа керек затты аналитикалық таразыда өлшеп (g,г),
судың белгілі көлемінде (V,мл) ерітеді, яғни сонда титрі
белгі ерітінді алады Т = g/V;
2. Бірақ көп заттардан осылай титрант дайындау қиын,
себебі көп жағдайда мына айтылған талаптар
сақталмайды, титрант дайындалатын заттар мынандай
талаптарға жауап берулері керек:
а) заттар химиялық таза, техникалық таза, анализ
үшін таза, аса таза (х.т., техн.т., .а.ү.т, ас.т.) болулары
керек;
б) заттың құрамы оның формуласына сәйкес келуі
керек;
в) заттарды ерітінді күйінде не қатты күйінде
сақтағанда құрамы өзгермеуі керек.
ТИТРАНТ РЕТІНДЕ ҚОЛДАНЫЛАТЫН
ЕРІТІНДІЛЕРДІ СТАНДАРТТАУ

3. Алдынғы слайдта көрсетілген талаптар
орындалмаса, титранттың концентрациясын жуықтап
дайындап, концентрациясы дәл анықталған басқа
затпен стандарттайды, яғни анықтайды. Ол үшін
көбіне фиксаналдар қолданылады.
4. Фиксаналдар – заттардың тура өлшенген көлемі не
қатты күйіндегі мөлшері шыны ампулада сақталған
заттар, сосын ол мөлшерді 1л көлемде ерітіп,
стандартты ерітінді дайындайды.
Титриметрлік әдісте эквивалент нүктені табу үшін
индикаторлар қолданылады. Индикаторларға лакмус,
фенолфталеин, метилоранж, т.б. органикалық (әлсіз
қышқылдар не әлсіз негіздер) заттар жатады.
ҚОРЫТЫНДЫ

Ерітінді – екі не одан көп компоненттерден
тұратын гомогенді жүйе. Ерітінділер сұйық,қатты,газ
тәріздес болады. Ең маңызды ерітінділер – сұйық
ерітінділер, олар газ,сұйық ,қатты заттардың
суйықтығы ерітіндісі. Адам,жануарлар,өсімдіктер
ерітіндісіз өмір суре алмайды. Химиялық
процесстермен байланысты өндіріс салаларының
барлығы ерітінді пайдаланады. Ерітінді еріген зат
пен еріткіштен тұрады. Еріткіш еріген заттан көп
болады.Көбінесе еріткіш ретінде су
алынады.Ерітінділердің қасиеттері ерітіндіні қурайтын
компонентердің концентрациясына тәуелді болады.
ПАЙДАЛАНЫЛҒАН ӘДЕБИЕТТЕР
1. Сағындықова Б.А. Дәрілердің өндірістік
технологиясы. – Шымкент.– 2008. – 346 б.
2. Сағындықова Б.А. Дәрілердің өндірістік
технологиясы. – Алматы.– 2011. – 346 б.
3. Сағындықова Б.А. Дәрілердің өндірістік
технологиясы. – Шымкент.– 2002.–172 с.
4. Тенцова А.И. Актуальные проблемы
биофармации. М., 1978, 116 с.
5. http://ebooks.semgu.kz

Ұқсас жұмыстар

Бюреткалық қондырғыны қолданып сұйық дәрілік түрлерді дайындау

ГРАВИМЕТРИЯЛЫҚ АНАЛИЗ.ГРАВИМЕТРИЯЛЫҚ АНАЛИЗДІ ЖОСПАРЛАУ,ҰЙЫМДАСТЫРУ. КРИСТАЛДЫҚ,АМОРФТЫ ТҰНБАЛАРДЫ ТҰНДЫРУ

Коллоидты ерітінділерді тазалау

Жануарлар қанының лейкоциттер және эритроциттер санын анықтау

Балалардағы уланулар

Құрылғы құрлысы

Ұнтақты қалыптаудың мақсаты

Тамақ өнімдерін өндіруде шикізатты физика - механикалық өңдеу әдістері

Полярографиялық әдіс

Дезинфекциялық ерітінді түрлері

Пәндер