Фармацевтикалық талдауда қолдануы

Презентация қосу

Оңтүстік Қазақстан медицина
академиясы

Фармацевтикалық және
токскологиялық химия кафедрасы

Сәуле шығаруға негізделген әдістердің теориялық
аспектілері. Флуориметрия. Құрылығының аппартуралық
схемасы, фармацевтикалық талдауда қолдану аймағы.

Орындаған: Әбу А. Б.
Тобы: В-ФҚ А-05-17
Қабылдаған: Қарақұл

2018-2019 оқу жылы
Жоспар:
I Кіріспе
II Негізгі бөлім:
1) Флуориметрия
2) Артықшылығы мен кемшіліктері
3) Заңдары
4) Құрылығының аппартуралық схемасы
5) Фармацевтикалық талдауда қолдану аймағы
III Қорытынды
IV Қолданылған әдебиеттер
Флуориметрия
Флуориметрия (флуоресцентті/люминесцентті
анализ)- затты УФ немесе монохроматты жарықпен
сәулелендіргенде пайда болатын флюоресценцияның
интенсивтілігі арқылы заттың концентрациясын
анықтау әдісін айтамыз. Сапалық, сандық
талдауларда қолданылады. Фармакопеялық әдіс.
Флюоресценция дегеніміз- люминесценцияның бір
түрі болып келетін физикалық процесс.
Монохроматты жарық ретінде түрлі лазерлер
(импульсті/үздіксіз, қатты денелі/газзарядты/бояғыш
ерітінділер) мен сынапты лампаларды қолданамыз.
Белгілі бір сәулелену спектрін бөліп
алу үшін интерфереционды фильтрлер
мен монохроматорлар қолданылады.
Кейде бірнеше лазерлер қолданылады.
Көптеген органикалық және
бейорганикалық қосылыстар
құрамындағы карбоксилді,
карбонилді, амидо-, нитрозо-,
нитротоптар болуынан олар УФ
жарық жұтуға қабілетті болып
келеді де, флуоресцирленеді.
Толқын ұзындығы 365 – 366 нм
болатын УФ сәулелер адам
көзіне көрінетіндей интенсивті
флуресценция тудырады.
Заттың сәулелену интенсивлігі
мен сәулелену қабілетіне
заттың молекулалық химиялық
құрылысы, ерітіндідегі
концентрациясы, ерітінді
табиғаты, температура және
т.б. жатады.
Әдістің артықшылықтары мен кемшіліктері
Флуориметрия әдісін микро және макроанализдерге
бөледі. Яғни, бұл кезде анықтау микроскоп және өзге
құрылғылар арқылы жүргізіледі. Флуориметрия әдісімен
заттың құрамында микро-, нанограмм кездесетін
бөлшекті де, аса дәлділікпен анықтауға болады.
Сондықтан да ол, оптикалық спектроскопиядағы
сезімталдылығы ең жоғарғы әдіс болып табылады.
Флуориметрия әдісінің концентрациялы сөндірудің
табалдырығы өте төмен болып келеді. Флюоресцентті
қосылыстарға анализ жүргізген кезде стандартты үлгі
қолдану қажет. Концентрациясы 15 – 20 мкг/мл-ден
асатын заттармен жұмыс жасай алмайды. Оларды
сұйылту анализдің систематикалық қателіктерін
көбейтеді де, әдістің эффективтілігін төмендетеді.
Аппараттың қымбат бағасы да флуориметрияны
фармацевтік, биофармацевтік практикада қолдануда
қиындық туғызады.
Флуориметрияның физикалық эффекті
зерттелетін заттың молекуласы
өоздырғыштың жарық квантын сіңіреді де,
жаңа, энергетикалық бай қалыпқа енеді.
Белгілі бір микроаралықтан кейін ол өзінен
квантты жарық күйіндегі флуоресценцияны
бөле бастайды.
Флуориметрия – люминесценцияның жылдам
пайда болып, жылдам жоғалатын
(спонтанный) түріне жатады. Сәулелену
ұзақтығы – 10-6 - 10-9 .

Флуоресценцияның қасиеттері
Флуоресценцияның спектрі –
флуоресценцияның сәулелену интенсивтілігін
Ⅰlm толқын ұзындығы мен жиілігі бойынша бөлу.

Флуоресценцияның энергетикалық шығуы –
флуоресцентті зат сәулелендіріп жаткан
энергияның, жұтылған энергияға қатынасы:

Флуоресценцияның квантты шығуы – бұл
сәулелендірілген флюоресценцияның квант
санының жұтылған квант санына қатынасы:
Стокс – Ломмель заңы.
Стокс ережесі бойынша люминесценция
жарығының толқын ұзындығы әрқашан да
жұтылатын жарықтың толқын
ұзындығынан үлкен болады:

Стокс – Ломмель заңы: флуоресценция
спектрі әрқашан дәл сол заттың жұтылу
спектрімен салыстырғанда ұзынырақ
болатын толқын ұзындығына қарай ауысып
отырады.
Левшиннің айналық симметрия ережесі:
жұтылу спектрі мен флуоресценция жиілік
шкаласына салған кезде бір бірін шамамен
айналық симметрия болып табылады. Бұл тек
тербеліс деңгейшелері бірдей молекулалар
үшін ғана жұмыс жасайды.

Вавилов С.И. Заңы: егер қоздырғыш
жарықтың толқын ұзындығы флуоресценция
толқын ұзындығынан аз болса,
флуоресценцияның квантты шығуы тұрақты.

Яғни, люминесценция спектрі қоздырғыш
сәуленің толқын ұындығына тәуелді емес.
Құрылығының схемасы
Анализатор флюорат-02-2м
Анализатор флюорат-02-
2м су, топырақ, ауа,
тағамдық заттардағы
бейорганикалық және
органикалық қоспалардың
массалық
концентрациясын
өлшеуге арналған.
Қоршаған ортаны
аналитикалық,
санитарлық бақылау
жасау үшін қолданылады.
Хромотографияда
детектор ретінде
қолдануға болады.
Флуориметрлік детекторлар
Флуометрлік
детекторлар
флуоресцентті
сәулеленудегі жұтылған
жарықты өлшеуге
арналған. Әдетте
жұтылу УФ спектрдің
максимальды толқын
ұзындығы аймағында
жүргізіледі, ал
сәулеленуді қоздырғыш
жарықты жібермейтін
фильтрдің шығу
жерінде өлшейді.
Фармацевтикалық талдауда
қолдануы
Химиялық флуоресценцияның маңызды
қызметтерінің бірі – заттың люминесценциялық
қасиеттерін зерттей отырып оның химиялық құрамы
мен құрылысын анықтауға болады.
Аналитикалық практикада флуоресценция сапалық
талдауда люминесценциялық сәулелену түсімен
заттың өзі екендігін анықтап, ал сандық талдауда
флуоресценцияның интенсивтілігі арқылы анықтауға
болады. Ерітінді құрамындағы этанол
флюоресценцияны күшейтеді.
УФ сәулені жұтатын заттар кез келген түсте
сәулеленуі мүмкін. Мысалы, кофеин кристаллдары
мен никотинат – күлгін түс береді, папаверин,
совкаин, иметин, барбамил – көгілдір, берберин,
кодеин, но-шпа – сары флюоресценцияны береді.
Қорытынды
Флуориметрия – сәуле шығаруға
негізделген, фармакопеялық әдіс болып
табылады. Ол фармацевтикалық талдауда
кеңінен қолданылады. Дәрі-дәрмек
құрамындағы заттарға сапалық талдау
ғана емес, сонымен қатар сандық талдау
жасауға да мүмкіндігі бар әдіс. Оның аса
дәлдігі мен сезіталдығы өте нақты
нәтижелерге қол жеткізуге көмектеседі.
Пайдаланылған әдебиет
1. Арыстанова Т.Ә. Фармацевтикалық химия:
оқулық-1, 2015 ж.
2. Арыстанова Т.Ә. Фармацевтикалық химия:
оқулық-2, 2015 ж.
3. https://docplayer.ru/58204569-Metod-fluorim
etrii-primenenie-v-farmacevticheskom-analiz
e.html
4. http://www.prochrom.ru/ru/?idp=128
5. http://www.akvilon.su/products/analitichesko
e-oborudovanie/hromatografiya/hplc/stayer/
detectors-Stayer/684/

Ұқсас жұмыстар

Дәрілік форманы әзірлеу

Кинематикалық жұптардағы реакция күштерін анықтау

Азо - диазоқосылыстар. Медициналық тәжірибедегі маңызы

АЗО-ДИАЗОҚОСЫЛЫСТАР. Медициналық тәжірибедегі маңызы туралы

Нитриттер және басқада тамақтық қоспалар мен улану

Тура потенциометрия Потенциометриялық титрлеу

Жастардың психологиясы

Психологиялық даму және жас ерекшелік психологиясы

Жас ерекшелік психологиясы бөлімдері Жастардың психологиясы

Фармацевтикалық көмек тұжырымдамасы

Пәндер