Nervus trigeminus тройничный нерв, смешанный

Презентация қосу

АНАТОМИЯ
ҚАЗАҚСТАН ОҢТҮСТІК
РЕСПУБЛИКАСЫНЫҢ ҚАЗАҚСТАН
ДЕНСАУЛЫҚ САҚТАУ МЕДИЦИНА
МИНИСТРЛІГІ АКАДЕМИЯСЫ
Қалыпты және паталогиялық физиология кафедрасы

ПРЕЗЕНТАЦИЯ
Тақырыбы: Балалардың бас миының анатомиясы.

Орындаған: Айбатиллаева Өміргүл
Тобы: В-ЖМҚБ-04-19
Қабылдаған: Джубанишбаева Гаухар
Ниязкуловна
Бас ми 5, 7, 9, 10, 11, 12 жұп нервтерінің
1 топографиясы
Бас ми 5, 7, 9, 10, 11, 12 жұп нервтерінің
2 нервтендіру аймағы

3 Бас миының жастық ерекшеліктері.

4 Бас миының эмбриогенезі.

5 Бас миының жеке бөліктері.
V. Nervus trigeminus
тройничный нерв, смешанный

Үшкіл жүйке (тройничный нерв); ( n.trigeminus лат. nn — жүйке, trigeminus— үшкіл)
— мидан шығатын ең ірі аралас жүйке . Ми көпірінен сезімтал және қозғалтқыш
түбіршіктер: көздік, жоғарғы жақ және төменгі жақ жүйкелер болып шығып, қосылып
бір жүйке бағанын түзеді.
Көздік жүйке — көздік аумағын, мұрынның иіс сезу бөлігінің кілегейлі қабығын, маңдай,
самай, қабақ терілерін жүйкелендіретін сезімтал жүйке. Оның құрамында көзжасы I
безінің қызметін реттейтін парасимпатикалық жүйке талшықтары болады.
Жоғарғы жақ жүйкесі бастың жоғары жақ аумағын, мұрын қуысының,
тандайдың, жоғарғы еріннің кілегейлі қабықтарын жүйкелендіретін сезімтал жүйке.
Төменгі жақ жүйкесі — самай және төменгі жақ аумағына сезімтал, шайнау бұлшық
еттеріне қозғалтқыш жүйке талшықтарын беретін аралас жүйке.
Нерв тармақтарының құрамында

Нерв тармақтарының
құрамында,сонымен қатар бет қуыстары
аймағында жататын бездерге баратын
секрециялық талшықтар өтеді. Үшкіл
нерв аралас болғандықтан, оның төрт
ядросы болады, олардың екі сезімтал
және бір қозғалыс ядросы артқы мида, бір
сезімтал ядро ортаңғы мида жайғасқан.
Қозғалыс ядросында, nucleus motorius
жайғасқан жасушалардың
өсінділері,нервтің қозғалыс түбіршегін,
radix motoria, түзе, көпірден оны
мишықтың ортаңғы аяқшасынан бөлетін
linia trigeminofacialis деп аталатын V
және VII нервтердің мидан шығатын
жерлерін қосатын сызықтан шығады.
VII. Nervus facialis
беттік нерв, аралас
n. facialis, бет нерві-аралас нерв. Екінші желбезек доғасы нерв ретінде
одан дамыған бұлшықеттерді барлық мимикалық және тіласты
бұлшықеттерінің тіл бөлігін нервтендіреді және оның құрамында
қозғалыс ядросының осы бұлшықеттерге баратын эфферентті
талшықтары мен сол бұлшықетердің рецепторлрынан шығатын
афферентті талшықтары болады. Сондай-ақ онық құрамында аралық,
n.intermedus, нервке жататын дәм сезу және секреттік талшықтары
бар.

Құраушы бөліктеріне сәйкес Бет нерві көпірдің артқы жиегінің бүйір жағында
бет нерві көпірде кіреберіс-ұлу нервімен қатарласа, lenea
жайғасқан үш ядросы бар: trogeminofacialis-тен шығады. Содан кейін соңғы
қозғалыс-nucleus motorius нервпен бірге ішкі есту тесігіне өтіп, без қзегіне
nervi facialis, сезімтал сanalis facialis енеді. Нерв өзекте алдымен
ядросы-nucleus solitarius горизонталды жазықтықта дабыл қуысының ішкі
және секретті ядросы- қабырғасының жоғарғы бөлігінде өтеді. Дабыл
nucleus қуысының артқы қабырғасында нерв қайтадан
solitarius. Соңғы екі ядросы иіліп, тік төмен түсіп, foramen stylomastoideum
nervus intermediusке арқылы бассүйекте шығады. Нервтің артқа қарай
жатады. бұрылатын жерінде бұрыш түзіледі.
Бет нервінен келесі тармақтар
тармақталады:

1.Үлкен тастық жүйке, n. petrosus major
2.Дабыл шегі,chorda tympani

3.Үзеңгі нерві, n. stapedius

Бет нерві стилоидтық тесіктен шыққаннан кейін бет
нерві жоғарғы
бұлшықеттің артқы ішіне, артқы құлақ бұлшықетіне -
артқы құлақ нервіне, n. auricularis posterior, және
дигастрий бұлшықетінің артқы ішіне – дигастрий
тармағы, r. digastricus, стилогиоидты бұлшықетке -
стилогиоид тармағы, r. stylohyoideus беріледі .
(1) уақытша тармақтар, rr. temporales , уақытша
аймаққа дейін көтеріліп, құлақ бұлшық еттерін,
үстіңгі сүйек бұлшықетінің маңдай ішін және
көздің айналмалы бұлшықетін нервтендіреді; 1
(2) зигоматикалық бұтақтар, rr. zygomаtici, алға
және жоғары қарай жүріп, көздің айналмалы 2
бұлшықетін және үлкен зигоматикалық
бұлшықетті нервтендіреді;
(3) бұқаралық бұлшықеттердің ,rr. buccаles, беткейі
бойымен алға бағытталған және зигоматикалық 5
мажор мен минорды нервтендіретін буккал 4
бұтақтары, жоғарғы ерінді көтеретін бұлшықет
және аузының бұрышын, бұлшықет бұлшықетін,
аузының дөңгелек бұлшықетін, мұрын (5) Жатыр мойны тармағы,
бұлшықетін, күлкі бұлшықеттерін көтереді; r. colli, төменгі жақтың
бұрышынан артқы мойынға
(4) төменгі жақтың шеткі тармағы, r.marginalis түсіп, мойынның теріасты
mandibulae (mandibuldris), төменгі жақтың денесі бұлшықетіне өтіп, мойын
бойымен төмен және алға қарай түсіп, төменгі өрімінен мойынның көлденең
ерін мен ауыздың бұрышын түсіретін нервімен байланысады.
бұлшықеттерді, сонымен қатар иек
бұлшықеттерін нервтендіреді;
IX. Nervus glossopharyngeus
тілжұтқыншақ нерв, аралас

Үшінші желбезек доғасы нерві даму үрдісінде
нервтердің X жұбынан бөлінген. Онда үш текті
талшықтар болады.
a) Жұтқыншақ, дабыл қуысы, тілдің шырышты
қабаты, бадамшалар және таңдай
доғалықтары рецепторларынан шығатын
афферентті талшықтар;
b) Жұтқыншақ бұлшықеттерінің біреуін-
r.styloparyngeus нервтендіретін эфферентті
талшықтар ;
c) Glandula parotis үшін эфферентті
парасимпатикалық талшықтар.
Құрам бөліктеріне сәйкес оның үш ядросы болады: nucleus solitaries, оған
афферентті түйін-ganglia superius er inferius-тердің жасушаларының орталық
өсінділері келеді. Вегетатиті парасимпатикалық ядро-төменгі сілекей бөлетін
ядро-торлы құрылымында кезбе нервпен ортақ үшінші қозғалыс ядросының-
nucleus ambiguous пен жанында шашыраған жасушалардан тұрады. Тіл-
жұтқынша нерві түбіршіктері арқылы оливияның артында,кезбе нервтің
үстінде сопақша мидан шығып, соңғы нервен бірге мойындырық тесігі
арқылы бассүйектен шығады.
Тармақтары:

1. Дабыл нерві , n.tympanicus, ganglion inferius -тен
шығып, дабыл қуысына, cavitas tympani-ге өтіп,
сол жердегі өрім plexus tympanycus –ті түзеді.
Бұл өрім дабыл қуысы мен есту түтігінің
шырышты қабығын нервтендіреді.
2. Біз-жұтқыншақ тармағы, r. stylopharyngei -аттас
бұлшықетке барады.
3. Таңдай бадамшасы тармағы, r. tonsillares - таңдай
бадамшаларына және доғашықтарына барады.
4. Жұтқыншақтық тармағы, r.pharyngei -
жұтқыншақ өріміне барады.
5. Тілдік тармағы, r. linguales -тіл-жұтқыншақ
нервінің соңғы тармақтары тілдің артқы 1/3-
іне барып, оны сезімтал талшықтарымен
жабдықтайды, олардың арасында papillae valatae
-ге баратын дәм сезу талшықтары да өтеді.
6. R. sinus carotici- sinus caroticus-ке баратын
сезімтал нерв.
X. Nervus vagus
блуждающий нерв, смешанный

N.vagus, кезбе нерв-төртінші және
одан кейінгі келесі желбезек
доғаларынан дамыған кең
таралағандықтан осылай деп
аталады. Бұл бассүйек нервтерінің
ішіндегі ең ұзыны. Кезбе нерв
тармақтары арқылы тынысалу
ағзаларын, асқорыту жолының едәуір
бөлігін сигматәрізді ток ішекке дейін
нервтендіреді, сондай-ақ ол жүрекке
оның соғуын баяулататын тармақтар
береді.
N.Vagus дененің 4 бөлігінен
тармақталады:

A. Бас бөлігінде
1. Ramus meningeus- артқы бассүйек шұңқыры аймағындағы
мидың қатты қабығына барады.

2. Ramus auricularis- сыртқы есту жолының артқы қабырғасы мен
құлақ қалқаны терісінің бір бөлігіне барады.

В. Мойын аймағында

1. Rami pharyngei- тіл-жұтқыншақ нерві және симпатикалық сабау
тармақтарымен бірге өрім – plexus pharyngeus -ті түзеді.

2. N. laryngeus superior- дауыс саңылауынан жоғарылау көмей, тіл түбірі
бөлігі мен көмей қақпағынаң шырышты қабығын сезімтал
талшықтармен, ал көмей бұлшықетінің бір бөлігі мен жұтқыншақтың
төменгі тарылтқышын қозғалыс талшықтарымен қамтамасыз етеді.

3. Rami cardiaci cervicalic superiores et inferiores-тің бір бөлігі n. laryngeus
superior құрамынан шығып, жүрек өрімін түзеді.
C. Кеуде бөлігінде
1. N.laryngeus recurrens- қайтарма көмей нерві кезбе нервтің қолқа
доғасының немесе бұғанаасты артериясының алдында жатқан
жерінен шығады.
2. Rami cardiaci thoracici- көмейдің қайтарма нерві мен кезбе
нервтің кеуде бөлігінен басталып, жүрек өріміне барады.
3. Rami bronchiales et tracheales симпатикалық сабау тармақтарымен
бірге бронх қабырғаларында өрім plexus pulmonalis -ті түзеді.
4. Rami esophagei- өңеш қабырғасына барады.

D. Іш бөлігінде

Кезбе нервтің өңештен жүретін өрімдері асқазанға созылып,
алдыңғы және артқы сабаулар- trunci vagales-терді түзеді.
XI. NERVUS ACCESORIUS
ДОБАВОЧНЫЙ НЕРВ, ДВИГАТЕЛЬНЫЙ

Қосымша нерв соңғы желбезек доғаларынан
дамиды; эфферентті талшықтары және
сопақша ми мен жұлында жайғасқан екі
қозғалыс ядросы бар. Ядроларына сәйкес оның
ми және жұлындық бөліктерін ажыратады. Ми
бөлігі сопақша мидың, кезбе нервтің төменгі
жағында шығады. Қосымша нерв жұлындық
бөлігі алдыңғы және артқы түбіршіктері
арасында және жоғарғы үш мойын нервтерінің
алдыңғы түбіршіктерінен құралып, нерв
сабаушасы түрінде жоғары көтеріліп, ми
бөліміне қосылады. Қосымша нерв кезбе
нервтің бөлініп шыққан тармағы болғандықтан,
ол онымен бірге бассүйек қуысынан
мойындырық тесігі арқылы шығып m.trapezius
пен одан бөлінген m.sternocleidomastoideus
екеуін нервтендіреді.
1. Ішкі тармақ, ramus
internus, кезбе нервтің
құрамына кіреді, ол
тармақтың көбі
церебралды бөлік
талшықтары.
2. Сыртқы тармақ,
ramus externus, төмен
жүріп, төменгі
жақсүйек бұрышы
тұсында, төсбұғана
емізіктәрізді бұлшықет
астында артқа иіледі.
XII. Nervus hypoglossus
подъязычный нерв, двигательный

Тіласты нерві, n.hypoglossus, жануарларда дербес
болып тіласты бұлшықетін нервтендіретін 3-4 жұмыс
сегменттік нервтерінің қосылып-бірігуінен пайда
болады. Одан тіл бұлшықеттерінің оқшаулануына
сәйкес бұл нервтер күрделі омыртқалылар мен
адамда біріге-қосылып, жұлын нервтерінен бассүйек
нервтеріне ауыспалы тип ретінде түзіледі.
Бұлшықетті болып табылатын тіласты нервісінің тіл
бұлшықеттеріне баратын эфферентті және осы
бұлшықеттер рецепторларынан шығатын афферентті
талшықтар бар. Бұлшықетті болып табылатын
тіласты нервісінің тіл бұлшықеттеріне баратын
эфферентті және талшықтар бар. Онда сондай-ақ
жоғарғы мойын симпатикалық түйінінен шығаратын
симпатикалық талшықтар да өтеді. Тілсаты
нервісінің доғасы орналасқанда Пирогов
үшбұрышының ауданы үлкен,керісінше болады.
M.hypoglossus-тың алдыңғы жиегінде тіласты нерві
тіл етіне енетін соңғы тармақтарға ыдырайды.
Бассүйек нервтерінде де бірыңғай салалы бұлшықетті
ғана емес, вицералды текті қаңқа бұлшықеттерін де
нервтендіреді.Көлденең жолақты бұлшықеттері
сомалық бұлшықеттер белгілеріне ие болғанын ескеріп
шығу тегіне қарамастан, осындай бұлшықеттерге
қатысы бар бассүйек нервтерінің ядроларын сомалық
қозғалыс ядролары деп белгілеген дұрыс.
1. Рақышев, А. Р. Адам денесі. 3 томдық. Т. 3. Жүйке
жүйесі. Сезім мүшелері: оқулық / А. Р. Рақышев. -
М. : ГЭОТАР - Медиа, 2014. - 376 бет
2. Жұмабаев У., Әубәкіров Ә.Б., Досаев Т.М. ж.т.б.
Адам анатомиясы, атлас. І,ІІ,ІІІ,ІV том. Астана:
«Фолиант», 2005.
3. Адам анатомиясы. 3 т. 2-ші т. Спланхнология
және жүрек-тамыр жүйесі [Электронный ресурс] :
оқулық / И. В. Гайворонский [т/б.] ; қазақ тіл. ауд.
А. Б. Аубакиров. - Электрон. текстовые дан.
(836Мб). - М. : ГЭОТАР - Медиа, 2016. - 488 б.с.
4. https://kazmedic.org/archives/4684
5. https://ppt-online.org/102176

Ұқсас жұмыстар

Көз жүйкесі

Симпатикалық жүйке жүйесі

Үшкіл нерв невралгиясы. Клиника, диагностика, емі

Үшкіл нерв

Тіл-жұтқыншақ нерві невралгиясы Жоғарғы көмей нерв нейропатиясы Тіласты нерві нейропатиясы

Үшкіл және бет нервтері

Пәндер