Сабақты талдаудың түрлері, критерийлері және өзін-өзі талдау талаптары

Сабақты талдау алға қойылған мақсаттардың дұрыстығын, оқушыларды қорыту және тәрбиелеу тәсілдерінің тиімділігін, олардың кеңестік дидактика көзқарасына, мазмұны мен мақсаттарына, оқушылардың жас ерекшеліктеріне сай болуын бағалаудан басталады.

Сабақты талдау түрлері

І. Толық талдау

ІІ. Сабақ кезеңі бойынша талдау

ІІІ. Қысқаша талдау

ІҮ. Дидактикалық талдау

Ү. Психологиялық талдау

ҮІ. Сабаққа жан-жақты талдау

І. Толық талдау

сабақтың 3 мақсаты;

сабақ бойы орындалуға арналған материалдың көлемі және оқушылардың орындай алу мүмкіндігі;

жаңа материалмен танысуға, талдауға, бекітуге, алынған нәтижені анықтауға қанша уақыт берілді;

оқушының өздігінен ойлау әрекеті, сабақ барысында өзара білімін тексеру деңгейі қаншалықты қалай ұйымдастырылған;

Оқулықпен жұмыс оқушының білімді меңгеру, бекітуіне қаншалықты әсер етті;

барлық оқушымен кері қарым- қатынас деңгейі қаншалықты;

мұғалімнің оқушымен жұмыс жүйесі қандай және ол дәл осы сабақта қажетті деңгейге жетуге ықпал ете алды ма;

сабақты түрлендіру: лекция, семинар, конференция, диспут, сайыс, т. б. блокпен беру, тірек схемаларын қолданудың тиімділігі қаншалықты;

Қандай әдіс - тәсілдер қолданылды және олардың қажеттілігі;

Пәнаралық байланыс іске асты ма;

барлық оқушының үй тапсырмасын орындауын тексеру шығармашылық-пен іске асты ма; жаңа үй тапсырмасы көлемі өзге пәндерді есепке ала отырып берілді ме;

ІІ. Сабақ кезеңі бойынша талдау

Сабақтың негізгі кезеңдерін және оқушылармен атқарылған жұмысты анықтау;

Негізгі кезеңдердің ретін анықтау және дәл осы ретпен орнаастыру тиімділігін көрсету.

Сабақ кезеңі бойынша уақыт факторы, орны;

Сабақтың алғашқы кезеңінен соңғысына дейін оқушының оқу іс - әрекеті қалай дамыды;

Сабақтың жеке құрылымдық бөліктерінің өзара байланысы қандай;

Білімді меңгертуде сабақтың жеке құрылымдық бөліктерінің нәтижелілігінің мәні қаншалықты;

ІІІ. Қысқаша талдау

Сабаққа 3 мақсаттың қойылуы;

Қандай әдіс -тәсілдер арқылы мақсатқа жетті; /талдау/

Мұғалімнің мақсатқа жеткендігін дәлелдейтін мысалдар;

Сабақтастықтықтың іске асуы;

Оқушылардың оқулық, басқа да әдебиетпен жұмысы,

Әр оқушының жеке жұмысы;

Оқушының білім, икем, дағдысы қалай бағаланды және соңғы нәтижеге жетуіне көмегі қаншалықты;

ІҮ. Дидактикалық талдау

Мұғалім және сынып туралы жалпы мағлұмат;

2. Сабақ тақырыбы, оның осы тарауға арналған сабақ жүйесіндегі орны;

3. Сабақ мақсаты, міндеті ;

4. Қойылған мақсатқа байланысты мазмұнды тиімді толтыру;

5. Мақсат пен мазмұнның сәйкестілігі;

6. Сабақ типі, сабақ кезеңін таңдау тиімділігі, яғни мазмұн мен әдіске сәйкестігі;

7. Оқушы мен мұғалімнің бірлескен іс-әрекеті;

8. Үй тапсырмасының көлемі мен орындай алу мүмкіндігі;

9. 3 мақсаттың орындалуы;

Ү. Психологиялық талдау

а/ стиль Дамыта оқытуға байланысты : есте сақтауға бағытталған ауыртпалықтың ойлау әрекетімен сәйкестілігі; қайтадан айтып беру немесе шығармашылық әрекеттердің көлемін анықтау; білімді дайын күйде алу және өздігінен іздендіруді жоспарлау; өзара сын, оқушыны қызықтыру мен қысым көрсету;

Сабаққа деген мұғалімнің дайындығы, педагогикалық тапқырлық, такт; психологиялық климат;

ә/ оқушылардың танымдық белсенділігін ұйымдастыру- ойландыру, елестету, зейінді қарату, есте сақтау қабілетін белсенділендіру;

жинақтау, жаңалық ашу, жаңа ой тудыру, ойды қорытындылау, шығармашылық тапсырмаларды орындату;

б/ оқушыларды ұйымдастыру - оқушының оқуға деген көзқарасы, ақыл - ойының даму деңгейі; оқыту деңгейіне байланысты мүмкін топтарға бөлу; жеке, жұп, топтық жұмыс түрлері;

в/ оқушылардың жас ерекшелігін ескеру- сабақты оқушының жеке және жас ерекшелігіне байланысты жоспарлау; әлді және әлсіз оқушының деңгейін есепке алып /диференцирование/ жұмыс жасау;

ҮІ. Сабаққа жан-жақты талдау

1. Мақсатына байланысты

2. Мазмұнына байланысты

3. Әдістемелік жағы

4. Оқушы мен мұғалім

5. Ұйымдастырушылық жағы.

6. Сабақ нәтижелілігі

Өзін-өзі талдауға қойылатын жалпы талаптар:

Талданып жатқан сабақтың оқытылып жатқан тақырыпта алатын орны;

Сабақ мақсаты мен міндеттерін негіздеу, жоспарланған іс-әрекеттердің орындалу деңгейі

Сыныпқа мінездеме беріп, қолданылған оқу материалдарын таңдау себебін түсіндіру;

Оқушылар орындаған тапсырмалар мен жаттығулар жүйесіне педагогикалық, психологиялық баға беру, оқушылардың сабақтағы өзбетінше ойлау қабілетінің даму деңгейін бағалау.

Сабақта қолданылған әдіс-тәсілдерді түсіндіру, осы тәсілдердің сабақ мақсатына, құрылымына, қойылға білімділік, тәрбиелік міндеттеріне сәйкестігін дәлелдеу;

Мұғалімнің сабаққа (оның кезеңдеріне) қанағаттануы немесе қанағаттанбауы. Аталған кемшіліктерді жою жолында іске асырылатын іс-шаралар, сабақта қол жеткізген жағымды нәтижелерге баға беру, түсіндіру.