Дюркгеймнің суицид әлеуметтануына қосқан үлесі

Презентация қосу

Дюркгеймнің суицид
әлеуметтануына қосқан
үлесі. ("Өзіне өзі қол
жұмсау" еңбегі)

Орындаған:
Тексерген:
ЖОСПАРЫ:
Өзіне-өзі қол жұмсайтындардың сипаты.
Дюркгеймнің суицид әлеуметтануына қосқан
үлесі.
Дюркгеймнің "Өзіне өзі қол жұмсау" еңбегі.
Өзіне-өзі қол жұмсайтындардың
сипаты.
Өзін-өзі өлтіру (суицид) - бұл саналы түрде өзін өмір
сүруден айыру, адамның қатты жан-күйзелісі жағдайында
немесе психикалық ауру ықпалымен жасалған өз-өзіне
қол жұмсау әрекеті; жүйкесін қатты жарақаттайтын
жағдайлар ықпалымен өмірден саналы түрде кету
әрекеті, бұл жағдайда жеке өмірдің жоғары құндылық
ретінде мәні жоғалады. Осылайша, суицид ұғымы
адамның өзін-өзі өлтіру туралы түсінігін береді, басқаша
айтқанда, бұл өз-өзіне қол жұмсаудың жоғарылатылған
тәуекелі. Кәмелетке толмағандардың ауытқушылық
мінез-құлқының аталған түрі енжарлы, әрекетсіздік
болып сипатталып, шешімі жоқ мәселелерден өз-өзін
зорлықпен, күшпен өмірден қиып кету тәсілі болып
табылады.
ДӘРІГЕРЛЕР ӨЗІН-ӨЗІ
ӨЛТІРУДІ ҮШ ТҮРГЕ БӨЛЕДІ:
Анық күйзелістік жағдайдан соң, өмірдің мәнін
жоғалтып, адам өзін ұзақ уақыт өлімге дайындайды.

Жасырын суицид, адам өзін өлімге арнайы
дайындамайды. Тек саналы түрде тәуекелге бел буу
күтпеген өлімге алып келеді.

Басқалардың көзінше ашық түрде өлімге бет бұру. Бір
нәрсені дәлелдеу үшін, біреуге ерегісу.
ӨЗІНЕ-ӨЗІ ҚОЛ
ЖҰМСАЙТЫНДАРДЫҢ СИПАТЫ.
Суицид мәселесі, оның қоғам өміріне зардаптары мен
ықпалын, толық негізде қоғам өмірін зерттейтін
гуманитарлық ғылымдардың, соның ішінде әлеуметтану
ғылымы үшін өзекті және маңызды мәселе болып
табылады. Қоғамымыздың аумалы-төкпелі шағында өзін-
өзі өлтіру (суицид), нашақорлық, қылмыс, маскүнемдік
секілді түрлі керітартпа әдеттердің тым көбейіп,
жұқпалы дерт секілді таралуы, олардың әсері мен
қауіптілігі – бұл әлеуметтік проблема. Бұл проблеманы
зерттеудің өзектілігі осы қоғамымызға жат әрекеттердің
біздің елімзде үздіксіз өсуімен және оның қауіптілігінің
күшеюімен түсіндіріледі.
Жыл сайын 10 қыркүйекте Дүниежүзілік денсаулық
сақтау ұйымы (ДДҰ) Өзін-өзі өлтірудің алдын алу
жөніндегі халықаралық қауымдастықтың
(International Association for Suicide Prevention)
қолдауымен Дүниежүзілік өзіне-өзі қол жұмсаудың
алдын алу күнін (World Suicide Prevention Day)
өткізеді.

Дүниежүзілік өзін-өзі өлтірудің алдын алу күнін өткізудің
ғаламдық мақсаты – көптеген министрліктердің,
ведомстволардың, жергілікті атқарушы және өкімдік
органдардың, қоғамдық бірлестіктердің, діни
конфессиялардың күш-жігерін біріктіретін, халықтың өзіне-
өзі қол жұмсауын алдын алуға бағытталған іс-шараларды
жүзеге асыру арқылы барлық елдерде халық арасында
суицидтер мен суицидтік әрекеттер деңгейін азайту болып
табылады.
ДЮРКГЕЙМНІҢ СУИЦИД
ӘЛЕУМЕТТАНУЫНА ҚОСҚАН
ҮЛЕСІ.
Қазірөзін-өзі өлтіруді құлдырауды сипаттайтын
өркениеттің өркендеу кезеңінің ақыры деп
танылатын үлкен қомаларға тән деп есептеу кең
таралған. Бұл мәселенің барлық философиялық,
психологиялық және әлеуметтік жақтарын
әлеуметтанушы Э. Дюркгеймнің Өзін- өзі өлтіру
деген еңбегінде егжей-тегжейлі айтылған. Ол
мына пікірді ұсынады: Өзін-өзі өлтірушілік
дегеніміз жәбірленуші адам өзін мәжбүрлеуші
етіп те көрсететін, және өз өлімі туралы айғақты
соңғы көрген жағдайда айтамыз.
Өзін-өзі өлтірушілік мәселесін ең алғаш Э.Дюркгейм
зерттеді. Ол өзін- өзі өлтірудің әлеуметтік салдарларын
қарастырды. Ал, оның ісін жалғастырушы шәкірті
М.Халбваксы жасаған әлеуметтік талдауы таза
әлеуметтанулық концепциясын психологиялық
факторлармен толықтырулар жасады.
1984-1987 жылдар аралығында 1 миллион ерлі-

зайыптыларға жылына орта есеппен 5,07, ал, 1 миллион
бойдақтарға 12,7 өзін-өзі өлтірушілік сәйкес келген. Бұл
екі жас аралығы, екі категориядағы адамдардың өзін-өзі
өлтіруге өмірінің әр түрлі сәттерінде барады. Бойдақтар
үшін орташа көрсеткіш 25 жас пен 30 жас аралығында
болса, үйленгендер үшін 45 жас шамасында болады.
Бойдақтарға қарағанда үйленгендер арасында өз-өзіне
қол жұмсау төмен болады.
Жағымсыз мінез-құлықты әлеуметтік тұрғыдан
зерттелуіне көптеген зерттеуші ғалымдарымыз өз
үлестерін қосты. Олар, Батыс Европадан француз
социологы Э.Дюркгейм, психолог және криминолог
Г.Тард, Социолог Р.Мертон, Э.Сатерленд, психиатр
З.Фрейд, Философ Э.Фром, Ч.Ломброзо, У.Х.Шелдон,
Ч.Беккариа, Н.Смелзер, А.Кемью, және т.б. ұлы
ойшылдарымыздың еңбектерін айтуға болады. Ресей
зерттеушілерінен Я.И.Гилинский, В.Н.Кудрявцев,
А.А.Габиани, Е.И.Каиржанов, А.К.Катова, И.И.Рогова,
И.С.Кон, Ф.М.Достоевский және т.б. ғалымдарымыздың
есімдерін атауға болады. Ал, отандық зерттеушілерден
социолог Ш.Е.Жаманбалаева, Д.Қазымбетованың
еңбектерін атауға болады.
ДЮРКГЕЙМНІҢ "ӨЗІНЕ ӨЗІ ҚОЛ
ЖҰМСАУ" ЕҢБЕГІ.
Э.Дюркгейм өзінің Өзін-өзі өлтіру (әлеуметтік этюд)
деген еңбегінде өзін-өзі өлтірудің көбеюіне не
азаюына бірден-бір әсер ететін әлеуметтік ортаның
түрлі жағдайларын нақтылап талдаған. Олар: діни
сенім, жанұя, саяси өмір т.б.
1. Эгоистік

Дюркгейм өзін-өзі
өлтірудің 3 түрін 2. Альтруистік
атап көрсетті:

3. Аномистік
Эгоистік өзін-өзі өлтіру. Индивид өзінің жеке менін
қоғамдық меннен жоғары қойып, оған қарсы қоятын
болса, индивид пен қоғам арасында келіспеушілік
наразылық, ренжушілік сезімдер пайда болып,
мағынасыз қоғамнан өзін алшақтатқысы келіп, өз
өмірін өзі үзеді. Егер бұл индивидуалды сипатқа ие
болатын болса, оны эгоистік өзін-өзі өлтіру деп
атауға болады.

Аномистік өзін-өзі өлтіру. Қандай сатыда
тұрса да қоғам әрқашан тұлғаға әсер етеді
және оны басқарып отырады
Альтруистік өзін-өзі өлтіру. Жекелеген индивидуалдық
адамды өзін-өзі өлтіруіне әкеп соғады. Адам қоғамнан
шеттетіліп қалса, онда оның санасында өзін өлтіруге
деген жаман ойлар тез туындайды, сонымен қатар,
мұндай пікірлер өзінің тұпғалылығын қоғамға
мойындата алмаған адамда да болады. Альтруизм
дегеніміз – адам өз менін жоғалғанда, өзінің бүкіл
болмысы санасына бағынбаған жағдайда пайда
болатын психологиялық ауытқушылықты айтамыз.
Альтруистік өзін-өзі өлтіруде адамда Алла алдындағы
парыз бірінші орында тұрады. Бұл, әсіресе, діни
жоралғыларды орындау барысында көптеп кездеседі.
НАЗАРЛАРЫҢЫЗҒА
РАХМЕТ!!!

Ұқсас жұмыстар

Суицид

Әлеуметтану теорияларына кіріспе

Әлеуметтану тарихының негізгі бағыттары

Дін әлеуметтануының дербес саласы ретінде қалыптасуы

Девиантты мінез - құлықтың себептері

ӘЛЕУМЕТТІК ДЕВИАЦИЯ

Жалпы суицид туралы түсінік

Суицид туралы түсінік

Бір өкініштісі, суицид жасаушы еліміздің болашағы деп санаған жас буын өкілдері

ӘЛЕУМЕТТІК ДЕВИАЦИЯ ТУРАЛЫ

Пәндер