Фенолдар және олардың туындылары: алынуы, физика-химиялық қасиеттері, сапалық және сандық анықтау әдістері

Фенолдар және олардың туындылары: таза фенол, тимол, резорцинол, тамоксифен цитраты. Фенолдарды алу және қассиеттері. Шынайылық пен тазалықты сынау. Сандық анықтау әдістері.

Оқытушы: PhD Нурахметова Ж. А.

Фенолдар деп бензол сақинасындағы сутегінің біреуі немесе бірнешеуі гидроксил тобымен алмасқан қосылыстарды айтады.

Фенолдар - әдетте суда қиын еритін кристалдық заттар. Су буымен қоса ұшады. Өзіне тән иісі бар. Антисептиктер болып табылады, улы, теріге тисе күйдіреді. Сумен әуелгі фенолдан гөрі балқу температурасы төменірек кристаллогидраттар құрады.

Фенолдар әлсіз қышқылдық қасиет көрсетеді.

Темір феноляттардың комплекстік сипаты бар. Олардың ерітінділері қанық қанық боялған. Фенол және оның туындылары FeCl3 ерітіндісімен әртүрлі қанық түстерге боялады.

Дәрілік заттар

Боялуы

Фенол

Резорцин

Тимол (спирт ерітіндісі)

Синэстрол

Күлгін

Көк-күлгін

Қызғылт-күлгін

Жасыл

Бір атомды фенолдар

Екі атомды фенолдар

Үш атомды фенолдар

Алу жолдары.

1. Фенолдың табиғи көздері. Таскөмірлі шайырды құрғақтай айдау арқылы фенол алынады.

2. Бензолдың галогентуындыларын катализатор қатысында сілтілермен қыздырып:

3. Диазоний тұздарының айрылуы:

Алу жолдары.

4. Сульфоқышқылдардың натрий тұздарын сілтілермен балқыту:

5. Кумолдың тотығуы (кумолды әдіс) . Фенолды алудың негізгі өндірістік әдісі.

Алу жолдары.

6. Галоген туындылардың гидролизі.

Фенолдар топтарының дәрілік заттары

Құрылымдық формуласы

Сипаттамасы

Фенол (оксибензол) - спирт, эфир, глицерин, хлороформда жақсы еритін, өзіне тән өткір исі бар, түссіз, кристалды улы зат. Ауада тотығып, түсі қызғылттанады. Оның судағы 3 - 5%-дық ерітіндісі карбол қышқылы деп аталады.

Дәрілік формасы: глицериндегі ерітінділер, мазь.

Антисептикалық зат.

Тимол (2-изопропил-5-метилфенол) - өзіне тән иісі бар түссіз кристалдар. Суда аз ериді, спирт, хлороформ және эфирде жақсы ериді.

Дәрілік формасы: ұнтақ

Құрттарға қарсы зат.