Тауар айналымы

Презентация қосу

«С.Ж. АСФЕНДИЯРОВ АТЫНДАҒЫ ҚАЗАҚ ҰЛТТЫҚ МЕДИЦИНА УНИВЕРСИТЕТІ» КЕАҚ
НАО «КАЗАХСКИЙ НАЦИОНАЛЬНЫЙ МЕДИЦИНСКИЙ УНИВЕРСИТЕТ ИМЕНИ С.Д. АСФЕНДИЯРОВА»
Фармацияның ұйымдастырылуы, басқарылуы және экономикасы және клиникалық фармация
кафедрасы

Тақырып: Тауар айналымы. Негізгі көрсеткіштері. Өтімді
«сатуды» болжау. Сату көлемін жоспарлау.

Орындаған:Серикова Р.С.
Тексерген:Сейтова Ж.Д.
Тобы: ФА17-002-02
Сұрақтар
• Негізгі экономикалық заңдар және олардың фармацевтикалық нарықтағы
әрекет ету ерекшеліктері: Сұраныс заңы, Ұсыныс заңы, Құн заңы.
• Тауар айналымы, тауар айналымының түрлері, оны талдау, жоспарлау.
• Дәрілік препараттарды тұтынуға әсер ететін факторлар.
• Дәрілік препараттарға қажеттілікті анықтау әдістері.
• Дәрілік препараттарға қажеттілікті айқындау:
• *тұтыну нормаланатын
• *ерекше әрекеттер
• *кең спектрлі әсер ететіндер
• Түсініктердің өзара байланысы: қажеттілік, сұраныс, тұтыну, ұсыныс.
• Дәрілік препараттарға сұраныстың жіктелуі мен түрлері.
• Дәрілік препараттарға сұранысты зерттеудің негізгі бағыттары.
Негізгі экономикалық заңдар және олардың фармацевтикалық
нарықтағы әрекет ету ерекшеліктері: Сұраныс заңы, Ұсыныс
заңы, Құн заңы.
• Экономикалық заң дегеніміз қоғамның экономикалық өмірінің аса маңызды, тұрақты
құбылыстары мен процестерінің байланыстары.
• Сұраныс және ұсыныс заңы бойынша тауардың бағасы неғұрлым төмендеген сайын
тұтынушының сатып алатын тауарларының саны көбейеді немесе керісінше. Бұл заң нақты
ақиқаттармен дәлелденген гипотеза болып табылады.
• Мысалы:
• 1) күнделікті өмірде адамдар тауарды төмен бағамен және көп мөлшерде алғысы келеді. Бірақ
тауарларды сатып алу кезінде тұтынушыға ең басты кедергі болатын көрсеткіш- баға. Жоғары
деңгейдегі баға сатып алушыға үлкен кедергі болады да, ол өнімді көп алғысы келмейді, ал төмен
деңгейдегі баға оның сатып алу қабілетін күшейтеді.
• 2) әр уақытта да тұтынушы өнімнің алғашқы бірлігінен көп қанағат алады. Мысалы: сіздің бірінші
жеген бауырсағыңыз өте тәтті болып көрінеді, ал екіншісі ондай тәтті болмайды, үшіншісі
екіншіден де аз қанағат әкеледі. Бұл жағдайда тауардың шекті пайдалылығының азаю принципі
тұтынуға әсер етеді. Сондықтан тұтынушы тауардың әрбір келесі бірлігін тек қана баға төмендеген
дағдайда ғана алады.
• 3) сұраныс заңын табыс әсері және ауыстыру тиімділігі арқылы түсіндіруге де болады.
• Сұраныс және ұсыныс-микроэкономикадағы нарықтың
бағасын белгілейтін экономикалық үлгі. Ол
бойынша,бәсекелестік нарықта тауар өлшемінің бағасы бір
нақты тауар үшін немесе өзге де сауда элементтеріне( мысалы
жұмыс немесе қаржы активтер сияқты) сұраным мөлшері мен
(ағымдағы бағамен) ұсыныс мөлшері(ағымдағы бағамен) тең
болғанша өзгереді.Бұл нәтижесінде баға және транзакция
санының экономикалық тепе-теңдігіне жеткізеді.
• Құн заңы — тауар өндірушілер мен тауарды сатып алушылар
арасындағъі қатынасты, байланысты, тауар өндірісінің
жағдайындағы еңбекті үлестіру мен ынталандыруды және
өздерінің құнының негізінде жүргізілетін тауарлар айырбасын
реттейтін объективтік экономикалық заң.
• Құн заңы — тауар өндірісі жағдайында еңбекті ынталандыру
мен бөлу және тауарлар айырбасы олардың құны негізінде
жүзеге асырылатын, тауар өндірушілер арасындағы
байланыстарды реттейтін объективті экономикалық заң.
Тауар айналымы, тауар айналымының түрлері, оны талдау, жоспарлау.
• Тауар айналымы- белгілі бір уақыт кезеңінде ақшалай түрде
сатылған және сатып алынған тауар көлемі, яғни өндіріс
құрал-жабдығы мен тұтыну заттарын өткізудің (сатудың)
жиынтық құнын бейнелейтін экономикалық көрсеткіш;
• Айналыс аясындағы тауар қозғалысы, тауардың өндірушіден
тұтынушыға ауысу үдерісі, яғни тауардың ақшаға
айырбасталуымен және өндірістен тұтынуға өтуімен
байланысты үдеріс. Ол көтерме сауда және бөлшек сауда
айналымы түрінде болуы мүмкін.
• Тауар айналымы транзиттік және қоймалық түрлеріне
ажыратылады. Транзиттік тауар айналымында көтерме сауда
фирмасы тауарды жеткізушіден (өндірушіден) өз қоймасына
апармай, тауар алушыға тікелей жөнелтіп, сатады. Қоймалық
тауар айналымында көтерме сауда фирмасы тауарды өз
қоймасына қабылдап, қоймалық өңдеуден өткізеді, қажет
болған жағдайда тауарларды жиынтықтайды, сонан соң
бөлшек саудаға жөнелтеді немесе өндірістік үдерістің кезекті
сатысына жібереді.
* Тауар айналымының 2 түрі бар:

бөлшек сауда көтерме сауда
тауар тауар
айналымы айналымы

• Бөлшек сауда тауар айналымы тауарды ақырғы тұтынушыға дейін
жеткізеді. Бұл сатыда тауар қозғалысының процесі аяқталады.
• Көтерме сауданың тауар айналымы дегеніміз сауда
кәсіпорындары басқа кәсіпорындарға тауарларды сатуды
білдіреді.
• Тұтыну тауарларының өзара ауыстырылуы және қолдану
тиімділігн талдау.
Тауар айналымы, тауар айналымының түрлері, оны талдау,
жоспарлау.
• Жоспарлау тәжірибесі ресурстардың әртүрлі әдіснамалық тәсілдерін қолдана
алады - егер іске асыру жоспарының негізі шикізат ресурстарының,
материалдардың, тауарлардың, жабдықтардың, еңбек ресурстары
ресурстарының болуы. нарықтың әлеуетіне негізделген мақсат - бұл
кәсіпорынның номенклатурасына қажетті сұраныс. Егер бірінші әдіснамалық
көзқарас жоспарлау принципі бойынша қаншалықты мүмкін болатын болса,
онда екіншісі қанша қажет.
• Тауар айналымды жоспарлаудың маңызды шарты коммерциялық
кәсіпорындардың материалдық-техникалық базасындағы (филиалдардың,
шатырлардың, дүңгіршектердің, басқа да құрылымдық бөлімшелердің
ашылуы немесе жабылуы) өзгерістер тұрғысынан оның көлемінің
салыстырмалы болуын қамтамасыз ету болып табылады.
Дәрілік препараттарды тұтынуға әсер ететін факторлар.
• дәрілік препараттарды дайындау – дәріханаларда дәрілік препараттарды
дайындаумен, фармацевтикалық қолдануға арналған фармацевтикалық
субстанцияларды (активті фармацевтикалық субстанцияларды) сатып
алумен, дайындалған дәрілік препараттарды сақтаумен, олардың сапасын
бақылаумен, ресімдеумен және өткізумен байланысты фармацевтикалық
қызмет;
• Денсаулық сақтауға жұмсалатын шығындардың өсуіне мүмкіндік беретін
факторлар:
тұрғындардың қартаюы;
медициналық қызметтің және аймақтық қолжетіспеушіліктің құны мен
спектрінің ұлғаюы;
әлеуметтік-қамтылынған аурулардың (темекі шегу, ішімдікке салыну)
мүмкіндігі факторларының кең таралуы мен байланысты, халықтың өмір
бейнесіндегі өзгерістер;
жайлы жағдайлардағы медициналық қызметтердің толық спектрінің
ұсынылуын талап ететін, тұрғындардың жалпы білім беру және өмірлік
деңгейінің өсуі;
дәрілік препараттар мен медициналық көмек құралдарына бағалардың өсуі;
тұрғындардың бір бөлігі төлеу қабілетінің төмендігі;
денсаулық сақтау жүйесінің жұмысының жеткіліксіз деңгейі (мысалы,
аурудын алдын алуға бағытталған іс-шаралардың болмауы және т.б.).
Дәрілік препараттарға қажеттілікті анықтау әдістері.
• Дәрілік препараттарға қажеттілікті айқындау әдістері:
а) нормативтік әдіс;
б) экономикалық-математикалық әдістер;
в) логикалық-экономикалық әдістер.
• Нормативтік әдіс-бұл әдіс аурудың объективті статистикасына және емдеу
курсына арналған дәрі-дәрмектердің оңтайлы жиынтығына
негізделген.Көбінесе 1-2 ауруларды (туберкулезге қарсы, ісікке қарсы,
диабетке қарсы, жыныстық жолмен берілетін ауруларды емдеуге арналған
дәрі-дәрмектер) емдеу үшін қолданылатын ерекше әсер ететін препараттар
үшін қолданылады. Әдіс қол жетімді, қарапайым, сараланған стандарттарды
қолдануға мүмкіндік береді. Бірақ бір көрсеткіш бойынша есептеу
жеткіліксіз.
• Экономикалық-математикалық әдістер-
математикалық статистика әдістерін қолдана
отырып, әртүрлі факторларды ескере отырып,
тұтынуды модельдеу жүзеге асырылады.
• Логикалық-экономикалық әдістер-сараптамалық
бағалау арқылы болжауға негізделген. Мәні –
Құзыретті мамандардың дәлелді пікірлерін
жалпылау.Сарапшылардың пікірлерін жалпылау-бұл
мәселенің шешімі.Бойынша ұқсас әдістері әзірленді
болжамдар витамин, противомикробных дәрілік
заттар, препараттар аналық топ.Осылайша, жаңа
дәрілік заттарға қажеттілік жоспарланудақұралдары.
Дәрілік препараттарға қажеттілікті айқындау:
- тұтыну нормаланатын
- ерекше әрекеттер
- кең спектрлі әсер ететіндер
• Тұтыну нормаланатын дәрілік препараттар-
олардың нақты шығыны туралы деректер негізге
алынадыалдыңғы кезең. Салыстыратын бақылау
цифрларыменболжанатын шамалар дәрілік заттарды
тұтынудың бекітілген нормативтері болып табылады.
LS есептік топтары үшін осындай стандарттар белгілі:-
есірткі ДЗ (ІІ ПКН тізімі) - дәрілік түр түріне
қарамастан таза затқа қайта есептегенде;- этил спирті –
стационарлық төсектің бейініне байланысты,рецепттер
саны;- перекись водорода;- таңу құралдары.
• Ерекше әсер ететін дәрілік препараттар 1-2 ауруларды емдеу үшін қолданылады
(туберкулезге қарсы,ісікке қарсы, диабетке қарсы және басқалар). Анықтау
кезіндемұндай препараттарға қажеттілік әртүрлі әдістерді қолдануға
болады.Сонымен, нормативтік әдіспен аурудың нақты түрімен ауыру туралы
мәліметтер, емдеу стандарттары (емдеу схемасы және дәрі-дәрмектер саны) негізге
алынады.
• Әсер ету ауқымы кең дәрілік препараттарТүрлі
аурулардың алдын алу және емдеу үшін
қолданылады(антипиретиктер, сульфаниламидтер,
антибиотиктер, дәрумендер).
• Препараттарға қажеттілікті болжау бойынша жұмысекі
кезең:
• 1 кезең-Нақты тұтыну туралы деректерді жинау және
талдау(жылдар қатары).
• 2 кезең-Нақты дәрілік заттарға қажеттілікті
болжауэкономикалық-математикалық әдістердің,
сараптамалық әдістердің көмегіменбағалау.
Түсініктердің өзара байланысы: қажеттілік, сұраныс, тұтыну, ұсыныс.
• Тауарлық қатынастар жағдайындағы әлеуметтік қажеттілік пен тұтыну сұранысты
байланыстырады, сондықтан сұраныс категориясымаркетингтегі негізгілердің бірі.
• Сұраныс-алушы тарапынан тауарларға қойылатын талап. Сұраныс пен қажеттілік өзара
байланысты ұғымдар болып табылады, өйткені сұранысты анықтауға болады:
• біріншіден, қажеттіліктердің көріну нысаны ретінде.
• Екіншіден, төлем қабілетті қажеттілік ретінде.
• Сонымен, адамның тағамға деген қажеттілігі сұраныс түрінде көрінедінақты Тамақ өнімдері:
нан, сүт, май; адамның қажеттілігідені сау болу белгілі бір препараттарға сұраныс түрінде
көрінеді.Сонымен бірге, сұраныс тек сол тауарларға қажеттілікті сипаттайды,оның құнын
тұтынушы төлей алады. Демек, қажеттілік емес, төлем қабілетті қажеттілік ретінде сұраныс
белгілі бір топ үшін шешуші мәнге ие болуы мүмкін(оның ішінде қымбат тұратын
препараттарға).Қажеттілік, сұраныс және тұтыну арасындағы байланыстеңсіздікпен ұсынылуы
керек: қажеттілік > сұраныс > тұтыну.Сұраныс төлем қабілетті қажеттілік болғандықтан,
құнытұтынушы барлық тауарларды төлей алмайды, сұраныс әдетте аз боладықажеттіліктер
(бірқатар дәрі-дәрмектер оларға тең болуы мүмкін). Біргесонымен қатар, мүмкін тауар
тапшылығы жағдайында, сұраныс жоғары болған кездеұсыныс, тұтыну әдетте аз сұранысқа
ие.Сұраныс пен ұсыныстың арақатынасын анықтайтын негізгі фактор-баға динамикасы. Баға-
тауар құнының ақшалай нысанынемесе ақшамен көрсетілген тауардың құны.
Дәрілік препараттарға сұраныстың жіктелуі мен түрлері.
• Дәрілік препараттарға сұранысты зерттеу әдістері олардың түріне байланысты.
Жіктеудің негізгі принциптері мен дәрілік заттарға сұраныс түрлерін қарастырыңыз.
• Дәрілік препараттарға сұраныс мынадай қағидаттар бойынша жіктеледі:сұраныс
қағидаттарының жіктелуі:
• біріншіден-сұраныс генераторына байланысты ;
• екіншіден-қанағаттандыру (маркетинг) дәрежесі бойынша;
• үшіншіден-маркетинг түріне байланысты.
• Дәрілік заттарға сұраныс пен оны қалыптастыратын факторлар арасында
баркорреляциялық тәуелділік, яғни бір тәуелділікфакторлық белгінің (фактордың)
мәніне нәтижелі белгінің (сұраныстың) бірнеше мәндері сәйкес келуі мүмкін. Жас
ұлғаюыменнауқастың дәрілік препараттарды тұтынуы артады, бірақ сол
адамныңжасы әр түрлі препараттарды тұтынуы мүмкін.Сұраныс мөлшеріне жеке
факторлардың әсер ету дәрежесіәртүрлі тәсілдермен анықтаңыз.
Маркетинг түріне байланысты сұранысты жіктеу
Сұраныс түрлері Әсер ету мақсаты Маркетинг түрі Іс-шарамаркетинг
1. Теріс немесе жоқ Сұранысты жасау: теріс Конверсиялық немесе ФОССТИС іс-
(белгісіз немесе аз немесе немқұрайды ынталандырушы. шараларын
белгілі ДЗ үшін). қатынасты жою . әзірлеу:жарнама, сатуды
жылжыту.
2. Әлеуетті (жаңа ҰЖ- Сұранысты нақты ету. Дамушы Жарнама: "бейнені"
ға). қалыптастыру
3. Тербелмелі- Сұранысты теңестіру. Синхромаркетинг. Сұраныс ауытқуларына
маусымдық, сағаттық қарсы жарнама.
тұтыну.
4. Өшуге айналған (на Сұранысты қалпына Ремаркетинг. Жаңа нарықтарды іздеу,
малоэффективные ЛП). келтіріңіз. бағаны төмендету.
5. Тұрақты (тұрақты Қол жеткізілген сұраныс Қолдаушы. Қолдау жарнамасы
сұранысқа ие LP үшін). деңгейін сақтаңыз.
6. Ажиотажды (бум) Сұранысты азайту Демаркетинг, Бағаның өсуі және
немесе шамадан тыс немесе нөлге дейін немесежүйелі жарнаманың төмендеуі.
(жаңа жанама әсерлер азайту. бұзушылықтар. Өндірісті тоқтату
анықталған кезде).
Дәрілік препараттарға сұранысты зерттеудің негізгі
бағыттары.
• Дәрілік препараттарға сұранысты зерттеу екі бағыт бойынша жүргізіледі:
• 1.Сұраныс мөлшерін анықтау (оның әр түрлі түрлері).Нақты, іске асырылған және
қанағаттандырылмаған сұраныстың көлемі, сәтсіздіктер мен ауыстырулардың
құрылымы мен мөлшері зерттеледі. Әлеуметтанулық зерттеу әдістерін, құжаттық
дереккөздерді талдауды қолданыңыз.
• 2.Сұранысты қалыптастыратын факторларды зерттеу.Сұраныс мәніне факторлардың
екі тобы әсер етеді.
• Біріншісі-дәрі-дәрмектерге қажеттілікті қалыптастыратын факторлар,өйткені
сұраныс-төлем қабілетті қажеттіліктің көрінісі.
• Екіншісі-экономикалық көрсеткіштер тобы (тауардың бағасы және оның аналогы,
сатып алушының кірісі және т.б.).

Ұқсас жұмыстар

Қор сыйымдылығы - негізгі қорлардың пайдаланылуы тиімділігінің маңызды көрсеткіші

Ақша және ақша айналымын реттеу,ақша несиелік саясатты реттеу

МОЛДОВА

Ақша

Ақша массасы - халық шаруашылығындағы тауарлар мен қызметтің айналымын қамтамасыз ететін сатып алу мен төлемдердің жиынтығы

Агрегатты индекстер

Тауар қозғалысын жоспарлау

Ақшалар төлем Ақша төлем құралы ретінде құралы

Ақшаның түрлері

ФАО

Пәндер