Жылқы стронгилезы

Презентация қосу

«ҚАЗАҚ ҰЛТТЫҚ АГРАРЛЫҚ УНИВЕРСИТЕТІ»
КОММЕРЦИЯЛЫҚ ЕМЕС АКЦИОНЕРЛІК ҚОҒАМЫ

«ВЕТЕРИНАРИЯ» факультеті

«Биологиялық қауіпсіздік» кафедрасы

Тақырыбы: Жылқының ас қорыту жүйесінің стронгилятоздарын
диагностикалау (стронгилез, деляфондиоз, альфортиоз, трихонематоз).

Орындаған: Айтбаева Ж.Б.
ВС-414 топ
Қабылдаған: Усмангалиева С.С.

Алматы 2019-2020 оқу жылы
• Сабақтың мақсаты: Жылқы
стронгилятоздарын тірі кезінде және өлі
кезінде балауды үйрену.
Деляфондиоз
• Жіктелуі :
• Топтамасы: Nemathelminthes (алғашқы
қуыстылар)
• Тап: Nematoda (жұмыр құрттар)
• Тек тармағы: Stangylata
• Тұқымдасы: Stangylidia
• Туысы: Delafondia
• Түрі: D. Vulgaris
• Өсіп – өнуі. Delafondia vulgaris – геогельминт. Имаго,
жұмыртқалар, балаң құрттар құртқа айналады (30,31-
сурет). Инвазиялық балаң құрттар шөп бойымен өрмелей
алады, жем – шөп, су арқылы жылқының ас қорыту
жүйесіне түседі.

30-сурет. Delafondia vulgaris даму 31-сурет. Alforta, Delafondia,
айналымы. Strongylus
• Эпизоотологиясы . Деляфондиоз барлық жерлерде
кездесетін індет. Дертті ересек құрттары бар мал таратады.

• Аурудың өрбуі. Деляфондияның балаңқұрттары ішек
қатпарларына енген соң, оларды жаралайды, ішек пен
шажырқайдың сірі қабаттарында көлемі ноқтаттай көптеген
қанталау ошақтары пайда болады. Балаңқұрттар мал
қантамырларының ішіне енген соң қанның ағысына қарсы
жылжып қантамырларды біртіндеп бітейді, себебі ішкі
қабығы эндотелийдің зақымдануынан қан ұйып тромбыға
айналады. Жүйке тамырларының қызметі бұзылады.
Малдың іші қатады (капростаз), ішек айналады
(инвагинация), түйіледі. Тромбоз, эмболия инфаркт өрбіп
ағзаның кілегей қабығы, оның бүрлері жансызданады
(некроз).
• Сырт белгілері әрқилы. Дене қызуы 41 С – қа дейін көтеріледі,
анемия пайда болады, қарын – ішектің қызметі бұзылады.
Созылмалы түрінде, оқта – текте ішек айналуы, оның түйілуі, яғни
тромбо – эмбол түйнеуінің көріністері айқындала түседі.

• Өлекседегі өзгерістер. Өліктің ішін жарып қарағанда қанталап,
жуандаған ішек бірден көзге шалынады. Ағзаның сірі және
кілегейлі қабықтары, шажырқай қаптаған қанталау ошақтарынан
қызарып тұрады; қабынған шажырқайдан іріңдіктер көрінеді,
көлемі әрқилы өсінді – қалташалар байқалады, олардың ішінен
деляфондияның балаңқұрттары табылады, саны кейде 300 – ге
жетеді.

• Анықтау. Деляфондиоз түйнеуіктің клиникалық көріністері айқын.
Өлексені ішін жарып, патоморфологиялық аутқыш – өзгерістерге
сүйеніп және қоздырғыштарды тауып гельминтозды дәлелдейді.
• Қоздырғышы – Alfortia edentatus – ауруды ересек құрттың
личинкалары тудырады, олар сірі қабықпен көмкерілген
құрсақ қуысының ішкі қабаты көкшандырда мекендеп,
жануарды перитонит дертіне ұрындырады (32 -сурет).

32- сурет. Строгилятоздардың жұмыртқасы.
• Өсіп – өнуі. Имаго , жұмыртқалар, балаң құрттар . Толық
даму айналым уақыты 8 – 9 , кейде 10 айға созылады.
• Эпизоотологиясы. Альфортиоз көбінесе бір жасқа
толмаған құлындарда және кәрі жылқыларда кездеседі.
• Өлекседегі өзгерістер. Ішін жарып тексергенде
көкшандыр гематомалардың өте көптігінен түсі
қарақошқыл, көкшіл, көлемі 5 тиындай дақтарға толы.
Сірі қабық сыртынан қызғылт, сүттей аппақ, иіріліп
немесе ұзыннан керіліп жатқан альфортияның
балаңқұрттарын көруге болады.
• Анықтау. Малдың тірі кезінде альфортиозды анықтаудың
тәсілдері әлі табылған жоқ. Сойылған малдың ішінен
ересек құрттарды , ал көкшандырдың қабынған тұстарын
кесіп мұқият зерттеп, олардан нематоданың әртүрлі даму
сатысындағы ұрпақтарын іздестіріп табу арқылы дұрыс
диагноз қояды.
• Сырт белгілері. Альфортиоз және созылмалы түрде
өтеді.
• Жіті түрі тек құлындарда байқалады, бірнеше күн
аралығында өрбиді. Жануар күйсізденеді, әлсірейді, қан
аздық байқалады, 6 күн ішінде әлсін – әлісн түйнеу
белгілері біліне бастайды.
• Дене қызуы 40 – 41,9 С – ға дейін көтеріледі, қан
тамырының соғуы мен демалуы жиілейді, қарынын
сипағанда жануар қатты ауырсынады, ыңқылдайды,
бүйіріне жатқанды қалайды немесе бүкірейіп тұрып
алады. Қан аздықтан және көтеремдіктен өлімге
ұшырайды.
• Созылмалы түрі құлындар мен кәрі жылқыларда
байқалады және ол 1,5 – 2 айға дейін созылады.
Клиникалық өзгерістер аурудың жіті түріне құсайды
(күйсіздену, қан аздық), бірақ одан көмескі, айқын емес.
Жылқы стронгилезы

• Қоздырғышы – Strongylus eguinus. Бұл гельминтозды жынысы
жетілген құрттың личинкалары тудырады, олар жылқының ұйқы
безін жайлайды, оны зақымдап қабындырып, панкреатит ауруына
апарып соғады.

• Өсіп – өнуі. Имаго, жұмыртқалар, балаң құрттар. Толық даму
айналым мерзімі 10 айдан аспайды.

• Эпизоотологиясы . Ұйқы безі стронгилезі көптеген аймақтарда
кездеседі. Құлындарды бұл гельминт 9 – 10 айлық кезінен бастап
зарарлайды. Бұл дерт басқа да жылқы стронгилятоздармен
қосарлана тіркеледі.
• Аурудың өрбуі. Қоздырғыштың зардапты ықпалы: ол
ұйқы бездің қанайналымын бұзады, онда дәнекер
ұлпалардың көбейіп ұлғаюынан, ағзаның қызметі
әлсірейді.

• Сырт белгілері беймәлім , олар әлі зерттелмеген.
Өлекседегі өзгерістер тек ұйқы безінде айқындала түскен:
ағзаның аумағы ұлғайған, оны тіліп қарағанда без жолдары
қабынған, ішінде ұзындығы 4 – 4,5 см нематода орналасқан .

• Анықтау. Өлі малдың ұйқы безінен стронгилюс
балаңқұрттарын іздестіріп тауып дәлелдейді.
Жылқы трихонематидозы
• Қоздырғышы. Trichonematidae тұқымдасына жататын
көптеген балаңқұрттардың түрлері – Trichonema т.б. Олар
тоқ ішек бөлігінің кілегей қабатын қабындырады және
личинкалардың ағза тереңіне енген тұстарында
түйіншектер пайда болады (33 -сурет).

33-сурет. Жылқы стронгилятоздарының
құрылысы мен жұмыртқасы
• Өсіп – өнуі . Имаго, жұмыртқалар, балаңқұрттар 2 – 3
жұмадан кейін ересек нематодаларға айналады.

• Эпизоотологиясы . Жылқының трихонематидозы көптеген
жерлерде тараған. Негізінде бұл ауруға құлын, тай ылғалы
мол өрісте жайылып жүріп шалдығады. Дерт көбінесе күз
аяғы мен қыс басында жиі байқалады.

• Өлекседегі өзгерістер. Тоқ ішектің кілегейлі қабаты
шырышты , кейде фибринді немесе геморрагиялы қабынған.

• Анықтау. Өлексенің ішін жарып, ұлпаларда өткен
патоморфологиялық ауытқуларға жүгініп , ішектен
стронгилюс балаңқұрттарын тауып ауруды анықтайды.
• Сырт белгілері. Аурудың жеңіл түрінде жылқы
арықтайды , қан аздық байқалады, жұмыс малы тез
шаршайды, түлеуі кешеуілдейді , іші өтеді, кейде дене
қызуы сәл көтеріледі (39, 2 – 39,5).
НАЗАРЛАРЫҢЫЗҒА
РАҚМЕТ!!!

Ұқсас жұмыстар

Жылқының қасиеті

Қазақстандағы жылқы тұқымдары

Жылқы тұқымдары

Жылқы тұқымдары туралы

Жылқы етіне түсініктеме беру

Жылқы. Жылқы тұқымдарының шығу тегі мен шығару жолдары

Жылқының тұқымдары

Дон жылқысы

Қазақтың ұлттық жылқы етін ветеринарық санитариялық сараптау және бағалау

Орлов желісті жылқысы

Пәндер