Тарихи тұлғалар

Презентация қосу

Қазақстан республикасының Білім және Ғылым
министрлігі
Семей қаласының Шәкәрім атындағы мемлекеттік
университет

СӨЖ

Тақырыбы:Персонализм

Орындаған: Төлеубекова Д.Қ
Тобы: БТ-805
Қабылдаған: Абдикакимова М.Т

Семей 2019
XIX ғасырдағы саяси, тарихи-әлеуметтік
шындық экономикадағы күрделі өзгерістер
және өнеркәсіп пен ғылымның өркендеп
дамуы, жаңа философиялық ағымдардың
қалыптасуына алып келді. Бұл
философиялық ағымдардың бірқатары ақыл-
ойға сүйене отырып, табиғат пен қоғам
туралы өте келісімді идеяларды тудырса,
енді біреулері керітартпа ойлармен
тұжырымдарды алға қойды.
ХХ-ғасыр философиясының қалыптасуы шарттары туралы
айтсақ:

1) ХХ-ғасырда Европа басынан кешкен тарихи-әлеуметтік
өзгерістер әсіресе бірінші және екінші дүние жүзілік соғыстар
қоғам мүшелерінің бойында үрей мен қорқыныш, адамзат пен
жеке адамның болашағына деген сенімсіздік туғызды;

2) Қоғам дамыған сайын оның өміріндегі қарама-
қайшылықтар күшейе түсіп, адамзат пен өркениеттің алдында
шешімі қиын, жаңа діни ұлттық, этникалық мәселелер пайда
болды, оларды шешуге дәрменсіз қоғамды дағдарыс жайлады;
3) Бұл қоғамдық дағдарыс жеке адамның
жаттануы мен өгейсінуін туғызды, себебі қоғам
тұлғаның ішкі дүниесі мен оны мазалаған
мәселелер туралы бас ауыртпады;

4) Бұрынғы философиялық жүйе ХХ-ғасыр
адамын толғантқан сұрақтарға жауап беруге
қабілетсіз еді, «Жалпы адам дегеніміз не?» деген
сұрақпен шектелмей, «Мен кіммін?» сауалын
қоятын философиялық бағыттарға қажеттілік
туды.
Позивитизм

Неотомизм Персонализм

XX ғасыр Батыс
философиясындағы
негізгі бағыттар

Структурали Экзистинциа
зм Постмодерни лизм
зм
Персонализм
Персонализм
Персонализм (лат. Perona - тұлға ) ─ діни
философиясындағы маңызды ағымының бірі. Адамды
құдайдың жаратуынан пайда болған, жер бетіндегі
рухани құндылықтың жоғарғы мәні деп санайды.
Персонализм адамды «жеке дербес индивид» ретінде
қарау тәжірбиесіне қарсылық барысында пайда
болды. Олар адамды тұтастық құрамындағы құбылыс,
жан - жақты жетілген жоғарғы құндылық деп
санайды. Оның өмірінің мәні, құдаймен бірігуі болып
есептелінеді. Персонализм бағытын Н. А. Бердяев, Л.
Н. Шестов, Н. О. Лосский, Америкада Б. Боун және Дж.
Мунье, Ж. Лакруа, П. Ландсберг, т. б. дамытып
отырды..
Николай
Бердяев Михаил Бахтин
Мартин Бубер Морис Гюстав
Персонализм дін мен ғылымды байланыстырады

Неотомизм кейінгі кездерде терең дағдарысқа ұшырады. Ол өзінің алдына қойған
міңдеттерін ойдағыдай орындай алмайтындай дәрежеге жетті. Сол себепті діни
философияның ішінен басқа философиялық ағымдар шыга бастады. Солардың бірі
ретінде персонализм деген теистік антропологиялық ілім пайда болды. Ол XX ғасырдың
30-жылдарында ұсақ буржуазиялық топтардың қоғам өмірінде адамдық қатынастардың
құлдырауына наразылық білдіруінің нәтижесі ретінде туды. Персонализм Англия мен
Америкада кеңінен тарады. Оның өкілдері Х.У.Керр (1857-1931), Р.Т.Флюэллинг (1871-
1960), Э.Ш.Брайтмен (1884-1953), В.Штерн (1871-1938) және т.б. Персоналистер адамды
дүниенің субстанциясы санай отырып, оны екі түрғыдан талдайды: табиғаттан тыс,
тәжірибеден тысқары, рухани түрғыда (адам-түлға) жөне материалдық, төжірибелік
(жеке-дара адам) түрғыда. Адам — түлға, өйткені ол өздігінше қызмет етсді, оның ерікті
де ақыл-парасатты рухани бастамасы бар. Адам — түлға, өйткені ол рухани болмыс
ретіңде өмір сүре алады. Мүның мөні сол, түлға дін белгілеп берген адамдық белгілердің
жиынтығын қүрады — бүл адам денссінде әрекет ететін „жан". Ал енді жеке адамға
келсек, ол материяның өншейін жай белігі, оның психикалық тіршілігі бар, қоғамның
жай бөлігі.
Персонализм Англия мен Америкада кеңінен тарады. Оның өкілдері
Х.У.Керр (1857-1931), Р.Т.Флюэллинг (1871-1960), Э.Ш.Брайтмен (1884-1953),
В.Штерн (1871-1938) және т.б. Персоналистер адамды дүниенің
субстанциясы санай отырып, оны екі түрғыдан талдайды: табиғаттан тыс,
тәжірибеден тысқары, рухани түрғыда (адам-түлға) жөне материалдық,
төжірибелік (жеке-дара адам) түрғыда. Адам — түлға, өйткені ол өздігінше
қызмет етсді, оның ерікті де ақыл-парасатты рухани бастамасы бар. Адам
— түлға, өйткені ол рухани болмыс ретіңде өмір сүре алады. Мүның мөні
сол, түлға дін белгілеп берген адамдық белгілердің жиынтығын қүрады —
бүл адам денссінде әрекет ететін „жан". Ал енді жеке адамға келсек, ол
материяның өншейін жай белігі, оның психикалық тіршілігі бар, қоғамның
жай бөлігі.
В.штерн Р.Т.Флюэллинг
Қорытынды
Персонализмдегі негізгі зерттеу пәні адамның шығармашылық
субьективтілігі болып табылады. Мұны тек адмның құдайға деген
қатыстылығы арқылы ғана түсіндіруге болады. Адам ол әрқашан
тұлға, персона; оның мәні оның жанында. Адамның жаны өзіндік
саналы, ол өздігінен бағытталады. Тарих пен қоғам адамның
тұлғалығы арқылы дамиды. Персонализмнің негізгі мәселесіне
адамның адамгершілік тәрбиесі мен еркіндігі мәселесі жатады.
Персонализмге сәйкес, егер де тұлға Құдайға, қайырымдылыққа
ұмтылыс жасаса, ол дұрыс жолда келе жатыр. Моральдық өз-өзін
жетілдіру, дұрыс адамгершілік пен діни тәрбие үйлесімді
тұлғалар қоғамына әкеледі. Тұлға басқа адамдармен белсенді
сұхбаттасу, қарым-қатынас процесінде персонаға айналады.
Осыдан адамдардың әлемді өзгертуге қатыстыру ретіндегі
коммуникацияның маңыздылығы көрініс береді.
Пайдаланылған әдебиеттер:
• 1 Алтаев Ж. Философия және мәдениеттану: оқу құралы –
2-ші басылымы – А.: 2001
• 2 Тұрғынбаев Ә.Х. Философия тарихы – А.: 2001
• 3 Қысқаша философия тарихы – А.: 1999
• 4 Google.kz
• 5 Тарихи тұлғалар. Танымдық - көпшілік басылым.
Мектеп жасындағы оқушылар мен көпшілікке арналған.
Құрастырушы: Тоғысбаев Б. Сужикова А. – Алматы.
“Алматыкітап баспасы”, 2009
Назарларыңызға рахмет!

Ұқсас жұмыстар

ТӘУЕЛСІЗ ЕЛДІҢ БІЛІМДІ ҰРПАҚТАРЫМЫЗ

Тұңғыш елбасы

Сыбайлас жемқорлыққа қарсы күрес шаралары

XVIII-XIX ғасырлардағы Қазақстандағы ұлт-азаттық көтерілістер

Қарым - қатынастағы психологиялық кедергілер және оларды жеңу

Құқықтық нормалар

Кірме сөздер. Презентация

Экологиялық құқық бұзушылық үшін жауапкершілік

ЖЕР ҚҰҚЫҒЫ

Қазақстан Республикасының салық құқығы негіздері

Пәндер