Фагоцит физиологиясының ерекшеліктері

ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫНЫҢ ДЕНСАУЛЫҚ САҚТАУ МИНИСТРЛІГІ

«ОҢТҮСТІК ҚАЗАҚСТАН МЕДИЦИНА АКАДЕМИЯСЫ» АҚ

Микробиология кафедрасы

Орындаған: Мұратұлы Қ.

Тобы: В-ЖМҚА-01-18

Қабылдаған: Шәймерденова Г. Ғ.

Шымкент 2019 ж.

Тақырыбы: Ағзаның бейспецификалық тұрақтылық факторлары, сыртқы және ішкі тосқауылдар

Жоспар:

І. Кіріспе.

ІІ. Негізгі бөлім:

Бейспецификалық факторлардың ағзадағы тұрақтылығы, сыртқы жане ішкі барерлері

Фагацитоз. Киллер жасушалары жане жедел ақуыз фазалары. Жұқпалы аурулардың кезеңдері.

Гуморальды бейспецификалық қорғаныс факторларының ағзаны микробтардан қорғауы.

Комплемент жүйесі, қызметтері.

ІІІ. Қорытынды.

ІV. Пайдаланылған әдебиеттер тізімі.

Ағзаның бейспецификалық тұрақтылығының факторлары

Ағзаның бейспецификалық тұрақтылығын сақтауда тері, шырышты қабықша, ферменттер, фагоциттер, комплемент, интерферон, және қан сарысуының тежеуші ақуыздары негізгі рел атқарады.

imm_gal Активация наивных CD8 Т-клеток

Тұрақтылықтың бейспецификалық факторларына жататындар:

- Механикалық (тері, шырышты қабықтар)

- Физико-химиялық (ферменттер, ортаның реакциясы т. б)

- Қалыпты имунды емес жасушалармен (фагоциттер табиғи киллерлер) жане гуморальды компоненттер (компонент интерферон қанның кейбір ақуыздары) жузеге асырылатын иммунды биологиялық қорғаныш

Тері және шырышты қабықшалар (механикалық қорғаныс)

Сау терінің көпқабатты эпителясы микробтар мен макромолекулалар үшін механикалық кедергі болып саналады. Бірақ, микро жарақат, жәндіктер шаққан орын, күйікке шалдыққан тері және шырышты қабық микробтар мен макромолекулалардың адам денесіне өту мүмкіншілігін тудырады. Вирустар мен бакгерияның кейбір түрі макроорганизмдерге жасуша арасындағы саңлау, жасуша арқылы, не фагоциттердің көмегімен шырышты қабықтан ағзаға енуі мүмкін.

созылмалы асқыну - Цитокин

Физикалық-химиялық қорғаныс

Таза және зақымдалмаған теріде микробтар саны аз, өйткені тер және май бездері бактериоцидтық заттарды үнемі шығарып отырады. Ауыз қуысы арқылы енген бактерияларға, вирустарға, антигендерге асқазан күрделі кедергі жасайды, өйткені олар асқазанның қышқыл сұйығымен, ферменттермен залалдансыздырылады Ішекте залалдансыздыру факторларына ішектің калыпты микробтары бөліп шығаратын ферменттер, бактериоциндер, трипсин, панкреатин, липаза, амилаза және өт жатады.

Цитокиндер

Иммунды биологиялық қорғаныс Фагоцитоз

Фагоцитоз (грек. Рһаgos - обимын, жұтамын. суtоs - жасуша), организмді бөгде заттардан қорғауды қамтамасыз ететін негізгі ең бір қуатты фактор. Бұл фактор алғашында ішекқуыстыларда құрылған ертеде пайда болған иммундық корғаныстың бір түрі. Құбылысты И. И. Мечников ашып зерттеген.

Фагоцитоз процесін арнайы мамандалған фагоцит деп аталатын жасушалар атқарады. Фагоцитоз - фагоциттердің бөгде затты обып, қорытып және залалдансыздыруына негізделген. И. И. Мечников фагоцитозды атқаратын жасушаларға макрофагтар мен микрофагтарды жатқызған

Қазіргі уақытта фагоцитозды атқаратын барлық фагоциттер түрі мононуклеарлық жүйе деп аталатын топқа жинақталған. Ол топқа тін макрофагтары Лангерганс және Гренстейн жасушалары (терінің эпидермоциттері), Купфер жасушалары эпителиодты жасушалар, нейтрофилдер мен қанның эозинофилдері және баска жасушалар кіреді.

Фагоциттердің негізгі функциясы

1) өлген: мен олардың құрылыс құрамын ағзадан шығарады (эритроциттер, қатерлі ісік жасушалары) ;

2) әр жолмен еніп қорытылмаған органикалық емес заттарды тысқа шығарады (мысалы, тыныс жолдарымен енген көмірдің бөлшектері, минералдық және басқадай шаң) ;

3) микробтарды (бактериялар, саңырауқұлақтар) олардың қалдықтарын жояды және заласыздандырады;

4) организмнің төзімділігін қамтамасыз ететін биологиялық белсенді заттарды бөліп шығарады (комплементтің кейбір комплементтері лизоцим, интерферон, интерлейкиндер т. б. ) ;

5) иммундық жүйенің реттелуіне қатынасады;

Фагоциттер бір жағынан ағзаны табиғатына қарамастан тегі бөгде заттардан «сыпырындыны жыйнаушы» болса екінші жағынан спецификалық иммунитетке антигендерді иммунды-компетентті жасушалар (Т-хелперлерге) танысу және белсенділігін реттеу арқылы қатынасады.

Фагоцитоздың өту сатылары.

Фагоцитоз процесі, яғни бөгде затты жүтуы, өңдеуі, бірнеше сатыдан тұрады:

1) фагоциттің жұтылатын затқа жақындауы (хемотаксис) ;

2) жұтылатын заттың фаго қабырғасына жабысып қонуы (адсорбция, адгезия) ;

3) жасуша мембранасының жасуша ішіне; затпен бірге кіру арқылы фагосомада протопласта құрылуы (вакуольдер мен үлбіректер) ;

4) фагос лизосомамен қосылып фаголизсомаға айналуы;

5) лизосоманың белсендірілген ферментгернің кох фаголизосоманың ішінде заттың қорытылуы

Фагоцит физиологиясының ерекшеліктері

Фагоциттердің қүрамына тотықтар мен ион қорытуға қатынасатын ферменттер жинағы кіреді. Иондар мен тотықтар фагоцитоз процесін кол Фагоциттердің цитоплазмалық мемебранасында комплементтермен, иммунды глобулиндердің гистамин және тағы да басқа заттармен байланысатын рецепторлар бар. Жасушаның лизосомаларында қандай да болмасын заттарды қорытатын 100-ден астам ферменттер түрі кездеседі

Фагоциттер өте жылжымалы. Олар биологиялық ерекше белсенді заттар - хемоаттракта концентрациясына сәйкес фагоцитозға түсетін объектінің бағытына қарай белсенді жылжиды. Фагоциттердің жылжу түрі хемотаксис деп аталды (грек. сһетеіа - металл балқыту өнері және орналастыру, құру, салу) . Хемотаксис жиырылатын ақуыздар актин, миозин қатынасуымен АТФ-тәуелді процесс. Хемоаттрактанттардың қатарына комплемент компонентінің кейбір бөлімдері (СЗа, С5а), лимфокиндер, мен бактериялардың ыдыраған заттары жатады

Фагоциттерге жабысқан заттардың «жүтылуы, обуы» эндоцитоз көрнісімен өтеді. Бұл тәуелді процесс, және де актин, миозиннің қатынасуымен өтіп фагосома құрылуымен аяқтала Фагосоманың ішінде жұтылған және актин, миозиннің қатынасымен өтіп фагосома құрылуымен аяқталады. Фагосома лизосомамен қосылған кезде лизосоманың ферменттері белсендіріліп жұтылып заттарды өзінің қажетіне жарайтын бөліктерге дейін ыдыратады. Егерде ферменттер фагоциттің сыртқа шыгатын болса ол кезде заттардың қорытылуы фагоциттен тыс жерде де жалғаса береді.

Әдетте фагоцитоз жұтылған заттардың толық қорытылуымен аяқталады. Оны аяқталган фагоцитоз деп атайды. Кейбір уақытта фагоцитоз толық қорытылумен аяқталмайды, өйткені жеке микробтар' (оба қоздырушысы, гонококк, АИВ-вирусы) фагоциттің ферментерінің белсендірілуін тежейді.

Адъюванттар, комплемент, иммуно- цитокиндер тағы басқа факторлар фагоцитозға дем береді. Оны механизмінің негізінде фагоциттердің бетіндегі рецепторлардың қабылетін көтермелеп фагоцитоздиың өтуін жеңілдету болады. Фагоциттерді есептелсе, ал опсонды-фагоцитарлық индекс- иммуынды, не иммунды емес сарсулармен өткен фагоцитоздың көрсеткіштерін салыстыру арқылы анықталады. Клиникалық тәжрибеде опсонды- фагоцитарлық индекс дербестің (әрбір адамның) иммундық статусын анықтауға қолданылады.

Интерферон

Интерферон иммундық жүйенің маңызды ақуыздарының қатарына жатады. Ол 1957 жылы ашылған. А. Аизекс және Ж. Линдеман вирустардың интерференция корнісін зертеу кезінде (лат. іпіег- аралық Іегепз - тасмалдаушы) төменгідей құбылысты байқаған. Жануарға не жасуша өсіндісіне вирустың түрімен жұқтырған кезде, оларда вирустың екінші түрін жұқтырмауға төзімділік пайда болады. көрністің негізінде вирустан қорғайтын сипаты бар ақуыз синтезделінетіні анықталған. Бұл ақуыз интерферон деп аталған еді. Қазіргі кезде интерферон құрылысы жанжақты зерттелген, және де медицина тәжірибесінде емдеу, немесе аурудың алдын алу үшін кең қолданылады

Интерферон химиялық құрамы гликопротеид, молекулалық салмағы 15-70 ке дейінгі тұқымдастыққа жататына зат. Ол иммундық жүйенің және дәнекерлеу ұлпасының жасушаларымен синтезделеді. Қандай да түрімен синтезделуіне байланысты интерферонның үш түрі бар.

Альфа-интерферонды лейкоциттер сондықтан оны лейкоцитарлық деп атайды.

Бета-интерферонды фибробластық дейді, өйткені ол дәнекер ұлпасының жасушасы фибробластарымен синтезделеді.

Гамма-интерферон иммундық деп аталады, өйткені ол белсендірілген Т лимфоцитер, макрофагтар, яғни табиғи, иммундық жасушалармен түзіледі. Ағзада үзілісіз түзіліп отырады да, оның қандағы мөлшері біраз деңгейінде болады. Ағзаға вирустар енген кезде, не болмаса интерферон демеушілерінің (индукторлары) әсерінен (мысалы РНҚ, ДНҚ, полимерлер) интерферонның түзілуі асқындайды. Интерферонның ондай демеушілері интерфероно деп аталды. Интерферонның вирустарға қарсы әсерінен басқа қатерлі ісіктің өсуін тежеу, иммун дәрежесін көтермелеу және тағы бақа пайдалы қасиеттері бар.