Эмбриональды кезеңде қан айналым жүйесінің даму сатылары

Презентация қосу

ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫНЫҢ «ОҢТҮСТІК ҚАЗАҚСТАН
ДЕНСАУЛЫҚ САҚТАУ МЕДИЦИНА АКАДЕМИЯСЫ» АҚ
МИНИСТРЛІГІ

«Педиатрия-1» кафедрасы

СӨЖ
Тақырыбы: Эмбриональды кезеңде қан айналым
жүйесінің даму сатылары. Ұрықтың және нәрестенің
гемодинамикасы

Орындаған: Мұратұлы Қ.
Тобы: В-ЖМҚА-01-18
Қабылдаған: Маймаков А.А.

Шымкент 2020 ж.
Жоспары

І. Кіріспе
ІІ. Негізгі бөлім
А) Жүрек-қан жүйесінің эмбрионалдық дамуы;
Б) Бала жүрегінің, тамырлары мен гемодинамикасының
ерекшеліктері;
ІІІ. Қорытынды
ІV. Пайдаланған әдебиеттер
Кіріспе
Қан өзіне тән физиологиялық қызметтерді бір ғана
жағдайда - тоқтаусыз айналымда болғанда атқарады.
Ал оның қан тамырларымен толассыз ағуы қан
айналым жүйесі мүшелерінің қызметіне байланысты.
Сондықтан барлық мүшелер мен жалпы организмнің
әрекеті қан айналым жүйесі мүшелерінің қызметіне
тікелей байланысты.
Тамырлар жүйесі мезодермада, содан кейін
сарыуыз бен ұрық бағанасында пайда болады.
Тамырлар эмбрион ішінде қалыптасады, және
сонымен бірге екі сыртқы тамырлық жүйе дамиды.
ЖҮРЕК-ҚАНТАМЫР ЖҮЙЕСІНІҢ
ОРГАНОГЕНЕЗІ

Жүректің дамуы жатырішілік дамудың 2-
аптасында басталады;
3-аптада түтік S әрпіне ұқсап иіле бастайды;
4-аптада жүрек екі камералы болады
(балықтікі сияқты);
5-аптада жүрек аралық қатпар пайда бола
бастайды және жүрек 3 камералы болады
(амфибидағыдай);
6-7-аптада жалпы артерия сабауының өкпелік
артерияға және қолқаға бөлінуі жүреді, ал
қарыншалар – оң жақ және сол жақ болып
бөлінеді.
Біріншілік аралық пердемен
қатар, Екіншілік аралық
перде түзіледі

Қан тек бір бағытта – оң жүрекшеден
солға ағады.
Туылғасын, сол жақтың қысымының жоғарылауы екі аралық
пердені тығыз қысып, біріктіріп жібергендіктен, сопақша терезе
жабылып, соңғы жүрекшеаралық перде қалыптасады. Қарынша
аралық перденің өсуі де 4-ші аптаның аяғында жүреді. Ол
жалпы жүрекше-қарыншалық канал бағытында жүріп,
эндокардиальды төмпешіктердің екеуімен де бірігеді. Қарынша
аралық перде басында тұтас болмайды - жоғарғы жағында,
кейінірек эндохондриалды төмпешіктердегі
пролиферацияланған тінмен жабылады да, оның орнында
дәнекер тінді жарғақ пайда болады, немесе қарыншааралық
перденің жарғақтық бөлігі.
Шамамен осы уақытта артериалды бағанада,
қалыңдаған эндокардтың екі білтесі түзіледі, олар бір-біріне
қарама-қарсы өсіп, аорта мен өкпелік бағаналарды түзей
отырып, аортаөкпелік перделерге бірігеді. Осы перде
қарыншаның ішіне қарай өсіп, қарыншааралық
перделермен бірігіп, толығымен ұрықтың оң және сол
жүректерін бөледі.
7-ші аптада митралды және үшқақпақшалы
клапандардың қақпақшалары қалыптасады.
8-10-апталарда жүректің барлық бөліктері қалыптасып
бітеді және бұл газ алмасумен барлық нутриентті
қамтамасыз ететін плаценттің дамып, плаценталық
қанайналымның пайда болу уақытымен сай келеді.
Ұрықтың қанайналым
жүйесінің схемасы:
1 — плацента;
2 — кіндік артериясы;
3 — кіндік венасы;
4 — қақпа венасы;
5 — веналық жол;
6 — төменгі қуыс вена;
7 — сопақ тесік;
8 — жоғарғы қуыс вена;
9 — артериялық жол;
10 — аорта;
11 — құрсақасты артериясы.
Күлгін түс - артериялық қан;
көк - веналық; қызыл көк.
Ұрықтың жүрегі: жүректің екі Туылғаннан кейін оң және сол жақ
жартысы паралеллді жүрек байланыстары тізбекті болады,
жалғанған; өкпелік тамырлы оған себеп, өкпелік қанайналымының
арналар оқшауланған. дамуы және қолқа мен өкпелік
артерияны жалғайтын, жүрекше аралық
қалқадағы сопақша тесіктік және
артериялық өзектік «шунттардың»
жабылуы.
Жаңа туған баланың
қанайналымы
Бала туылғанда кіндігін кескеннен кейін, өте белсенді түрде қан өкпеде
оттегіге қаныға бастайды, «физиологиялық катастрофа» деңгейінде, барлық
ағзалар мен физиологиялық жүйелер қайта құрылудан өтіп, қанайналу
жүйесіне адаптацияланады. Осы уақыттары екі кішірек кезеңдерді бөледі:
бастапқы, ұзақтығы 4-8 сағат және келесісі ұзақтығы 12-14 күн.
Маңыздылығы:
• Плацентарлы қ.a. тоқтайды;
• Басты тамырлық феталдық коммуникациялардың жабылуы;
• Өзінің жоғары қарама-қарсылығымен және вазоконстрикцияға бейімділігімен,
кіші қ.a. Толығымен тамырлық руслоға қосылуы;
• Оттегіге мұқтаждықтың артуы.

Осы «катастрофа» бала организміне, адам болып қалыптасатын өте бағалы
сыйлық – орасан зор дамудың потенциалдық мүмкіндіктеріне әкеледі.
Бала дүниеге келгеннен кейін, өкпе тынысы басталған
кезінен, өкпедегі қан ағымы 5 есе көбейеді, ал кіші
қанайналымдағы тамырдың қарсылығы 5-10 есеге азаяды. Өкпе
тамырларының қарсылығы мен төменгі қуыс венасының
қысымы азайғасын және сол жүрекшеге қан құйылу көбейгесін,
жүрекшелер арасындағы сопақ тесік жабылады.
Бірінші дем алғаннан кейін, оттегінің кернеуі, биологиялық
белсенді артериалды (Боталлов) өзек алғашқы кезде түйіледі,
кейін 2-3 айдың ішінде анатомиялық түрде толық бітіп қалады.
Бірақ, өкпелік гипертензияларда бұл шунт сақталуы, немесе
қайта пайда болуы мүмкін.
ҰРЫҚТЫҢ ЖҮРЕГІНІҢ
ҚЫЗМЕТІ
Ең алғашқы даму кезеңінде
ұрықтың жүрегі баяу соғады, себебі
жүрек қызыметінің реттелуіне шеткі
иннервация қатыспайды;
Симпатикалық және
парасимпатикалық иннервация
қалыптасқаннан кейін, жүректің
жиырылу жиілігі (ЖЖЖ) ұлғаяды;
Акушер стетоскобының көмегімен
жүктіліктің 18-20-ы аптасында
ұрықтың жүрек қызыметін анықтауға
болады.
Туылғаннан кейінгі қанайналымның өзгерісі
Жаңа туған нәресте бірінші рет тыныс алғанда, оның өкпесі жайылады,
ондағы тамырлық қарсыласу бірден төмендейді, содан артериялық өзектің
орнына, қан өкпеге келе бастайды, артериялық өзек қызметін тоқтатып, кейін
8-10 күннің ішінде ligamentum arteriosum-ға айнала бастайды.
Бірінші тыныс алған соң, қанның көптеп құйылуынан, сол жақ жүрекшенің
қысымы артады, сопақша тесік қызметін тоқтатады және бітіп кетеді, сонымен
қатар веналық өзек те, кіндіктік вена да, кіндіктік венаның соңғы бөлімдері де
бітіп кетеді.

Қанайналымы ересек адамдікіндей болады
БАЛАЛАРДАҒЫ ТАМЫРЛАРДЫҢ
ЕРЕКШЕЛІКТЕРІ

◦ Тамырлардың саңылауы кең,
күретамыр көктамырмен тең.
◦ Күретамыр қабырғалары барынша
икемді және сол себепті АҚ төмен.
◦ Көктамыр барынша қарқынды
өседі.
◦ Балаларда қылтамырлардың
өткізгіштігі жоғары.
◦ 2 жасқа дейін қанмен қамтамасыз
етудің шашыранды түрі, 5-7 жасқа
дейін – төмендеген және 7 жастан
кейін – магистральдық.
• Артериялардың құрылымы да
өзгереді. Жаңа туған нәрестелерде
тамырлардың қабырғалары
жіңішке, онда бұлшық ет
талшықтары және эластикалық
талшықтар әлсіз дамыған.

• 5 жасқа дейін бұлшық ет қабаты тез
өседі, 5-8 жасында тамырлардың
қабықтары біркелкі дамыған, 12
жасында балалардың тамырларының
құрылымы ересектердікі сияқты
болады.
ЖҮРЕКТІҢ ҚАЛПЫ

Нәрестелердің жүрегі
көкеттің жоғары тұрғанына
байланысты, жоғары
орналасады және көлденең
жатады.

2-3 жасқа келгенде жүректің
орналасуы қиғаш , осыған
байланысты:
• Көкеттің төмен түсуі
• Өкпе көлемінің ұлғаюы
• Айырша бездің кішіреюі
болады.
Қорытынды
Қорыта айтқанда, ұрықтың қан айналым
жүйесінің мүшелерінің қалыптасуы өте маңызды
және қауіпті кезеңдердің бірі боып саналады, яғни
бұл кездегі бұзылыстар салдарынан туа біткен жүрек-
тамыр жеткіліксіздігі және жүрек-тамыр жүйесінің
күрделі ауытқуларына әкеледі. Жүрек-тамыр
жүйесінің бұндай аурулары түсік тастауға, нәрестенің
өмір сүру қабілетінің төмендеуіне және созылмалы
ауруларға әкелуі мүмкін. Жүрек-тамыр жүйесі
организмнің барлық жүйелерімен тығыз байланысты,
сондықтан оның бұзылыстары организмнің жалпы
өзгерістеріне әкеледі.
Пайдаланған әдебиеттер

1) Балалар ауруларының пропедевтикасы : оқулық / Мұстафина К.А.,
Маймаков Т.А., Кемельбеков Қ.С., Қарсыбаева К.Р., Жұмабеков Ж.Қ. : «Әлем»,
2019 – 460 б.

2) Балалар ауруларының пропедевтикасы. 1 т.: оқулық / А. В. Мазурин -
Алматы: Эверо, 2016. - 166 бет. с.

3) Балалар аурулары пропедевтикасы : оқулық / Г. А. Шәкімова [ж. б.] . - Түзет.,
2-бас. - Алматы : Эверо, 2011.

4) Асқамбаева К. А. Балалар аурулары пропедевтикасы: окулык. - Шымкент: Б.
ж., 2002.

5) Түсіпқалиев Б. Т. Балалар аурулары пропедевтикасы : мед. ин-ның педиатрия
фак. 3-курс студенттеріне арналған лекциялар конспектісі. -Ақтөбе: Б. ж., 1993.

Ұқсас жұмыстар

Адам эмбриогенезі. Дамудың қауіпті кезеңдері

Ұрық иммунологиясы

Ұрықтың даму сатылары

Ұрықтың физиологиясы

Мүшелердің және мүшелер жүйелерінің туа біткен ақаулықтары

Адам эмбриогенезі. Дамудың қауіпті кезеңдері туралы

Балалар ауруларының пропедевтикасы

Орталық жүйке Шеткі жүйке жүйесі

Ісіктердің иммунды диагностикасы

Ұрықтың және нәрестенің гемодинамикасы

Пәндер