СӨЖ ЭЛЕКТРОНДЫҚ ТАХЕОМЕТР

Презентация қосу

Қазақстан Республиканың Білім және Ғылым министірлігі
Алматы қаласының Әл-Фараби атындағы Қазақ Ұлттық университеті

СӨЖ
ТАҚЫРЫБЫ: ЭЛЕКТРОНДЫҚ ТАХЕОМЕТР

Орындаған: Абуова Нұрай
Тобы: ГК 18-11
Тексерген: Джуламанов Т. Д.
ЖОСПАР:
Кіріспе
Негізгі бөлім:
• Тахеометр туралы жалпы түсініктеме
• Электрондық тахеометр
• Аспаптарға сипаттама
Қорытынды
Пайдаланылған әдебиеттер.
Тахеометр туралы жалпы түсініктеме
Тахеометр (грек. tachyc, tacheos –
шапшаң және метр) – тахеометрлік түсіру
кезінде қолданылатын
геодезиялық аспап. Тахеометр арқылы
белгілі бір нүктенің (пикеттің)
бақылаушы тұрған (прибор орналасқан)
нүктемен салыстырғандағы горизонталь
және вертикаль бұрыштары, қашықтығы
және өсімшесі (h) анықталады.
Тахеометрлер дөңгелектік,
номограммалық, авторедукциялық және
ішкі базалық болып ажыратылады.
• Тахеометрлер болмаған кезде тахеометриялық түcipicтi теодолит пен рейканың көмегімен жүргiзуге болады.
Мұндай жағдайда әрбiр пикеттiк нүктеге дейiнгi көлбеу ара қашықтықты жiптi қашықтық өлшеуiшпен
горизонталь және вертикаль бұрыштарды өлшейдi. Салыстырмалы биiктiктi тригонометриялық
нивелирлеумен анықтайды.
• В нүктесінің А нүктесімен салыстырғандағы салыстырмалы биiктiгiн (h) анықтау керек болсын делiк . Ол
үшін А нүктесінe теодолиттi орнатады да, ал В нүктесінe рейканы қояды. Аспаптың биiктiгiн (i) рулетка мен
және сызықтың ұзындығын
• АВ лента мен немесе қашықтық өлшеуiшпен өлшейдi. Теодолиттiң вертикаль дөңгелектің көмегімен
дүрбiнiң нысаналау оciн рейканың қандай да бiр нүктeciнe бағыттағандағы көлбеулiк бұрышын анықтайды.
Осы нүктеден рейканың тақасына дейiнгi қашықтық (υ) нысаналау биiктiгi деп аталады.
• h=h1+i- υ. (1)
• Бiрақ

• hl=dtgv, (2))
• ендеше

• h=dtgv+i- υ. (3)
• Егер рейкаға аспаптың биiктiгiн (i) белгiлеп, осы нүктесi дүрбiмен нысаналаса, яғни i= υ тең деп алынса,
онда салыстырмалы биiктiктi бұлай анықтауға болады:
Электрондық тахеометр
Электрондық тахеометр - жер бетінде горизонталь бұрышты, горизонталь арақашықтықты
және биікайырымды өлшеуге арналған топографиялық электрондық-оптикалық аспап.
Электрондық тахеометрдің құрылымында кодтық теодолит пен шағын жарық қашықтық
өлшеуіш біріктірілген. Көздеу нысанасы ретінде шағын габаритті призмалық
шағылдырғышы бар арнайы қада қолданылады. Өлшеу процесі автоматтандырылған.
Арақашыктықты, горизонталь және вертикаль бағыттарды өлшеу нәтижелері электрондық
цифрлық таблода көрінеді және бір мезгілде ақпаратты жинағышта тіркелуі мүмкін.
Перфорациялық тіркеудің мәні далалық өлшеу аспабының мамандандырылған электрондық
есептеу машинасымен қосылуында, ол дала өлшеулерінің мәліметтері бойынша автоматты
түрде жергілікті жердің түсіру планын сызады. Электрондық тахеометрдің көмегімен
биікайырымды анықтау, көлбеу қашықтықты горизонталь жазықтыққа келтірудің автоматты
түрде атқарылуы, сондай- ақ жарықтың ауада таралу жылдамдығы үшін түзету автоматты
түрде есепке алынуы мүмкін. Тахеометр жинағына шағылдырғыштар, штативтер,
қоректендіру көздері, зарядтау құрылғысы, аспапты жөндеу және күтіп-баптау жабдықтары
кіреді. Түнде жұмыс істеуге арналған жабдығы болады. Цифрлық таблоға берілетін жедел
ақпараттың және жадыдағы ақпараттық жинағышқа шығарылуына мүмкіндік бар.
Кадастр жұмыстарында электронды тахеомехрлермен жұмыс жасаудың тиімділігі Қазіргі
кездегі дәлдігі мен өнімділігі жоғары геодезиялық өлшеу аспаптарына электронды
теодолиттер мен тахеометрлер жатады. Олар арқылы барлық өлшеулерді
автоматтандырылған режимде орындауға мүмкіндік туды. Бұндай өлшеу аспаптары өлшеу
нәтижелерін тіркеу және сақтау, әрі қарай ЭЕМ-ы арқылы өңдеуге мүмкіндік беретін
есептеу және ақпараттарды сақтау құралдарымен жабдықталған. Дыбыс арқылы
топографиялық-геодезиялық ақпараттарды далалық жағдайда өңдеу еңбек өнімділігін
арттырады және есеп алушының қателерін азайтады. Топографиялың түсіріс және басқа
инженерлік-геодезиялық жұмыс түрлерін жүргізуде далалық өлшеулерді автоматтандыру
үшін жоғары дәлдіктегі электрондық тахеометрлер жасалып шығарылған. Электрондық
тахеометр құрылысы кодты теодолиттің негізінде жасалған. Ол бұрыш өлшеу бөлігінен,
сәулелі арақашықтық өлшеуіштен және біріктіріп орналастырылған ЭЕМ-нан тұрады.
Бұрыш өлшеуіш бөлігімен горизонталь және вертикаль бұрыштар өлшеніп, сәулелі
арақашықтық өлшеуіш арқылы ұзындық анықталады, ал ЭЕМ әр түрлі геодезиялық
есептерді шығаруды, аспаптың жұмысын басқаруды, өлшеу нәтижелерін бақылауды және
оларды сақтауды қамтамасыз етеді.
Аспаптың функционалды кнопкалары өте ыңғайлы əрі қолайлы етіп жасалған. Стандартты
комплектіге: аспап, аккумуляторлар BDC25A – 2 дана, зарядты құрылғысы, нұсқаулары,
футляр жатады. SOKKIA-ніѕ DT500, 500Д, 600 – теодолиттері DT500/600 электронды
теодолиттердің жаңа сериясы болып табылады. DT – бұрыштарды өлшеуге арналған жетік
аспап. Аспапты қолдану кезінде есеп алу қателіктері толығымен жойылады (бұрыш
нəтижелері дисплейге беріледі). Аспап пішіні жағынан жұмыс істеуге қолайлы, жаңа
дизайн, оптикалық центрлеу жəне қолайлы үлкен дисплеймен қамтылып, 4-кнопкамен
жұмыс істеледі. Сенімді екі өсті компенсатор (DT500/LDT50). Аспап С (R14) типті 2
батарейамен жұмыс істейді. Сыртқы əсерлерден қорғалған, ауа райының өте қолайсыз
жағдайларында жұмыс істейді (Қатты шаңды, ылғалды, жаңбырлы жерлерде).
ЭЛЕКТРОНДЫ ТАХЕОМЕТР

Топографиялық түсіріс және басқа инженерлік – геодезиялық
жұмыс түрлерін жүргізуде далалық өлшеулерді автоматтандыру үшін
жоғары дәлдіктегі электрондық тахеометрлер жасалып шығарылған.
Қазіргі заманғы геодезиялық аспапты бұл жоғарғы технологиялардың
өнімі деп айтсақ болады. Оның құрамына соңғы жетілген электроника,
дəл механика, оптика жəне басқа да ғылымдар кіреді. Ал қазіргі
қолданылып отырған электронды тахеметриялық жүйелерді жетекші
жасаушыларға SPECTRA (Швеция-Германия), LEICA (Швейцария),
SOKKIA, TAPCON, PENTAX (Япония), УОМЗ (Россия) жатқызуға
болады.
. Nikon ДТМ – 332 электронды тахеометры екі
жағынан да толық функционалды алфавитті –
сандық батырмалармен қамтамасыз етілген.
Ол сізге аспаптың негізгі функцияларына тез
кіруге жəне кодтар мен нүктелердің аттарын
жылдам енгізуге мүмкіндік береді. 10
функционалды батырмалары станцияны бекіту
бұрыштарды анықтау, нүктелерді табу, белгісіз
Nikon ДТМ – 332 тахеометр сипаттамасы: биіктік пен арақашықтықтарды анықтау
· бұрыштарды өлшеу дəлдігі - 5"; сияқты аспаптың негізгі функцияларына кіруге
· ара-қашықтық дəлдігі –3мм+2мм/км (бір призма мүмкіндік береді.
бойынша 2300м); Үлкен графикалық дисплей аспаппен жеңіл
· жадына 10000 нүкте сияды; басқаруға мүмкіндік береді. Графикалық экран
· толық сандық - əріпті пернелер тақтасы;
болғандықтан сіздер əртүрлі мəтіндер мен
· Quick codes тез енгізу жүйесін енгізу;
графикалық бейнелерді шығара аласыз
· кеңінен таралған бағдарламамен қамтамасыз ету;
· IРx6 ылғалдан қорғауыш;
· 27 сағат жұмысындағы батарея сиымдылығы;
(бұрыштар мен қашықтықты өлшеу)
ҚОРЫТЫНДЫ
Жер бетінің әрқилы физика-географиялық жағдайлары жүргізілетін геодезиялық өлшеулер
дәлдігіне әсерін тигізеді. Сондықтан да қоршаған ортаның зиянды әсерін жою немесе әлсірету өлшеу
жұмыстары кезінде пайдаланатын аспаптарды, өлшеу әдістерін және жұмыс жүргізу тәртібін дұрыс
таңдауға тікелей байланысты.
Есептеу процесі өлшеу нәтижелерін бір жүйеге келтіріп, математикалық өндеуден және оларды
пайдалануға неғұрлым жарамды түрге келтіруден тұрады. Есептеулерді жеңілдетіп, қажет нәтижелерді
тез табуға және есептеулердің дұрыстығына көз жеткізу үшін, барлық есептеулер белгілі бір схемалар
(ведомостер) бойынша жүргізіледі. Геодезиялық өлшеулердің әртүріне лайықты арнайы есептеу
схемалары таңдалынып алынады. Есептеу жұмыстарын жеңілдету үшін әртүрлі қосымша қүрал-
жабдықтар: кестелер, графиктер, электрондық есептеу машиналары, т.б. қолданылады.
Графикалық, процесс өлшеу мен есептеу нәтижелерін белгілі шартты белгілерді сақтай отырып,
сызба түріне келтіру. Алынған жазбалар жүргізілген геодезиялық немесе маркшейдерліқ
жұмыстардың түпкі өнімі болып саналады. Кейінгі әртүрлі инженерлік жобалау, есептеу және
жобадан жергілікті жерге көшіру жұмыстары алынган осы сызбалар негізінде жүргізіледі. Сондықтан,
сызбалар мұқият тексеріліп, өте дәл мәліметтер нәтижесінде жасалынуы қажет. Сонымен катар,
графикалық жағынан сапасы өте жоғары болуга тиіс.
ПАЙДАЛАНЫЛҒАН ӘДЕБИЕТТЕР:

• 1. Пентаев Т.П., Атымтаев Б.Б. Инженерлік геодезия -
Алматы, 2003 ж.
• 2. Михелев Д.Ш., Инженерная геодезия, учебник, М.:2008

Ұқсас жұмыстар

СӨЖ ТАХЕОМЕТР

Геодезиялық құралдардың техникалық сипаттамасы

Ресей тахеометрлері

Электронды тахеометрлар

Жай тахеометрлердің бұрыштық өлшеу дәлдігі

Электронды тахеометр

ЭЛЕКТРОНДЫ НИВЕЛИР

Геодезиялық өлшемдерді автоматтандыру жүйелері

Аспаптар теодолит

Тахеометр

Пәндер