Бағаналы жасушаларды өсіру

Презентация қосу

Әл-Фараби атындағы Қазақ Ұлттық Университеті
биология және биотехнология факультеті

СӨЖ
Тақырыбы: «Жануарлар клеткалық
культурасын алу және өсіру түрлері».
Жоспары:
І Кіріспе
12 методов в картинках: клеточные технологии сайттан
https://biomolecula.ru/articles/metody-v-kartinkakh-kletochnye-tekhnologii көру,
түсіну және қандай мәселелерді шешуге қолданғанын өз тұжырымдарын схема
түрінде суреттеп көрсетеді.
ІІ Негізгі бөлім
1) Фибробластарды культивирлеу, маңызы және қолдану аймағы.
2) Бағаналы клеткаларды өсіру маңызы және қолдану аймағы.
3) Жәндіктер клетка культурасы маңызы және қолдану аймағы.
4) Қазіргі заманда Қазақстанда медицина саласында ғылыми зерттеулерге
немесе диагностикаға өсірілетін клетка түрлері.
ІІІ Қорытынды
1) Есептер
2) Трансплантация тақырыбын талдауға төмендегі кесте толтырыңыз. (кесте 1).
IV Пайдаланылған әдебиеттер
А) 12 методов в картинках: клеточные технологии сайттан
https://biomolecula.ru/articles/metody-v-kartinkakh-kletochnye-tekhnologii
көру, түсіну және қандай мәселелерді шешуге қолданғанын өз
тұжырымдарын схема түрінде суреттеп көрсетеді.

Тірі организмдердің иерархиялық жүйеленуі
* Арнайы инкубатордағы жасушалық дақылдар бар ыдыстар

Жасушалық дақылдар – бұл жануарлардың немесе
адамның белгілі бір ұлпасынан алынған жасушалар
тобы.

Олар арнайы қоректік орталарда пластикалық
ыдыстарда, планшеттерде немесе Петри
табақшаларында өсіріледі.

Қоректік ортада мына жағдайлар
қарастырылу керек:
* Жасушалық технологиялардың даму тарихы

1665 Р. Гук алғаш рет өсімдіктердің жасушалық құрылымын
байқады.

1683 А. Левенгук бір жасушалы ағзаларды ашты.

1839 М. Шлейден және Т. Шванн жасушалық теорияны құрды.

190
9 А. Максимов табады діңгек жасушаларын ашты.

1925 ATCC жасушаларының коллекциясы құрылды.

194
8 Жасуша культурасынан вакцина өндіру мүмкіндігі туды.

195
HeLa жасушалар линиясы алынды.
196 Л. Хейфлик in vitro жағдайында адам жасушаларының
1 бөліністері санының шегін анықтайды.

196
8 А. Фриденштейн мезенхимиялық дің жасушаларын табады.

197 Гибрид технологиясы және моноклоналды антиденелер
5 өндірісі пайда болды.

198
Мильштейн, Келер және Ерне физиология және медицина
бойынша Нобель сыйлығын алды.

198
1 Тышқанның эмбрионалды дің жасушалары алынды.

199 Долли қойы жасушалар арасында ядро алмастыру әдісі
6 арқылы алынды.

199
7 Адамның эмбрионалды дің жасушалары алынды.
200
6 Индукцияланған плюрипотентті діңгекті жасушалар алынды.

2012 Ш. Яманака Нобель сыйлығын алды.

Ресейде "биомедициналық жасушалық өнімдер туралы" заң
2017
қабылданды.
Жасушааралық өзара әрекеттесудің
негізгі түрлері:

Қан немесе
жасушааралық
Нейрондармен
сұйықтық арқылы
берілетін электр Механикалық
берілетін
сигналдары күштер төменнен
химиялық
жоғарыдан пайдаланылады.
сигналдар
пайдаланылады.
ортасынан
пайдаланылады.
In vivo дәнекер тінінің күрделі
ұйымдастырылуы:

жасушалардың
бірнеше түрлерінен талшықтардың
(фибробластар, май бірнеше типтерінен: нервтер мен
жасушалары, - серпімді, талшықтар.
макрофагтар және - ретикулярлы,
лейкоциттер) - коллаген)
борпылдақ ұлпа Жасушалар
асушадан тыс
матрицада
орналасады.Ол
тығыз дәнекер ұлпасы фибриллалар
Ұлпалар түзетін
түрлерін белоктардан
ің тұрады:
бұлшықет талшықтары
микроск -коллаген,
оп фибронектин,
эластин және
астындағ
ұзын
ы нерв талшықтары
полисахарид
көріністе тармақтары
рі бар
протеогликанд
май жасушалары
ар
(гликозаминогл
икандар).
микровезикулдар
Интравитальды жолмен алынған (биопсия арқылы) немесе
өлімнен кейін алынған тіннің фрагменттері механикалық түрде
ұсақталады және жасушадан тыс матрицаны (трипсин,
коллагеназа, гиалуронидаза, папаин немесе олардың
комбинациясы) ыдырайтын протеолитикалық ферменттермен
Тіндерден жасушаларды оқшаулау .

өңделеді.

Интравитальды жолмен алынған (биопсия арқылы) немесе
өлімнен кейін алынған тіннің фрагменттері механикалық түрде
ұсақталады және жасушадан тыс матрицаны (трипсин,
коллагеназа, гиалуронидаза, папаин немесе олардың
комбинациясы) ыдырайтын протеолитикалық ферменттермен
өңделеді.

Ферменттерден басқа, жасуша адгезиясы молекулаларынан
кальций алып, олардың бір-бірімен және жасушадан тыс
матрицамен байланысын әлсірететін кальций
байланыстыратын қосылыстар (челаторлар) қолданылады.
Тіндерден жасушаларды оқшаулау .

DNase-тің қосылуы зақымдалған жасушалардан босатылған
ДНҚ-мен электростатикалық әрекеттесудің нәтижесінде
жасушаның тұтқыр қанға жабысуын болдырмайды.

Осыдан кейін жасушалар центрифугалау және / немесе сүзу
арқылы матрицаның (қоқыстың) фрагменттерінен бөлініп,
культуралық бөтелкелерде немесе Петри ыдыстарында
отырғызылады.
Мәдени жұмыстарға арналған негізгі жабдық -
“ламинар бокс” болып табылады.Ламинар бокс
стерильді ауаның біркелкі тік ағынын
қамтамасыз етеді және жасуша мәдениетін
микробтық инфекциядан қорғайды.
HeLa жасушалары линиясының рак
клеткаларының микроографиясы

1965 жылы Хайфлик өлімге әкелетін өкпелік
фибробласттардың желісін алды. Адамның пайда
болуымен, вирустық инфекциялардың болмауы және
қатерлі ісік ауруының өзгеруіне байланысты бұл сызық
вакциналар өндірісінде кеңінен қолданыла бастады. Енді,
фармацевтикалық компаниялар осы жолдың түпкілікті
ресурсы олар бастаған зерттеулерді аяқтауға мүмкіндік
бермейді деп қорқады және басқа бағыттарға көшуде.
Қазіргі уақытта бұл жол қартаюдың молекулалық
механизмдерін зерттеу үшін кеңінен қолданылады..
WI-38 сызығының қалыпты эмбриональды
фибробласттарының микрофотографиясы

Өлмейтін жасушалар - қалыпты тіннен
алынған және олар шексіз санға бөліну
мүмкіндігін алды. Мұндай өлімге көшу
өздігінен пайда болуы мүмкін немесе
белгілі бір гендерді жасанды енгізу ,
гибридомалардағыдай рак клеткаларымен
синтез нәтижесінде пайда болуы мүмкін.
Онкогендер жасушаларға «өлместік» бере
алатын гендер: SV40 вирусының ірі Т-
антигені, H-Ras, c-myc, E1A. Бұл гендер іс
жүзінде жасушалардың барлық
жетіспеушіліктері бар жасушалардың
өзгеруіне әкеледі (геномдық тұрақсыздық,
физиологиялық функциялардың жоғалуы
және т.б.).
Хромосомалардың соңғы бөлімдері -
теломерлер - әр жасушаның бөлінуімен
қысқарады, ал олар таусылғанда жасушада
өзін-өзі жою механизмі басталады.
Омыртқалы теломерлер TTAGGG
қайталанатын нуклеотидтер тізбегінен тұрады.
Әрбір бөлім осы аймақтарды қысқартады,
бірақ ,TERT теломеразы өзінің жеке ішекті
ДНҚ-ны матрица ретінде қамтамасыз етеді, ол
алдымен бір жіпті синтездейді, содан кейін
ДНҚ полимеразасы теломердің ДНҚ екінші
тізбегін аяқтайды. Осылайша, теломераза
жасушалардың өлместігін сақтай алады.
Бастапқы жасуша дақылдарының мысалдары: кіндік венаның
эндотелийлік жасушалары (HUVEC), макрофагтар.

Көптеген зерттеулер жасушалардың
бастапқы культуралары бойынша
жүргізіледі, олардың қатерлі ісік пен
өлмейтін жасушаларға қарағанда бірқатар
артықшылықтары бар:

Адам жасушаларының болуы
Олар in vivo тіннің түріне байланысты
жасушаларына жақсырақ анықталады: кіндік тамырдан Олар донорлық
генотипті алып жүреді,
сәйкес келеді: нейрондар эндотелий жасушаларының сондықтан оны белгілі
электр импульстарын культуралары (HUVEC, 12d бір пациенттің
өткізеді, гепатоциттер сурет) және жабысқақ тінінен молекулалық деңгейде
альбуминдер шығарады, мезенхималық стромальды патологиясының
макрофагтар фагоцит жасушалар жиі кездеседі, себептерін зерттеу
бактерияларын және т.б. олардың көздері сәйкесінше үшін қолдануға болады
акушерлік және хирургиялық
өнімдер болып табылады.
Фибробластарды культивирлеу, маңызы
және қолдану аймағы.
Фибробластар (латын тіліндегі fibra – талшық
жəне ...бласт сөздерінен), жануарлар
организмдерінің дəнекер ұлпасының кең таралған
клетка түрлері. Мезенхимадан дамиды. Гольджи
аппараты өте жақсы дамыған, көптеген
рибосомалары болады. Фибробластар дəнекер
ұлпаның клеткааралық заттарының негізгі
компоненттері – коллаген, эластин жəне
мукоплиқанттарды (глюкозамингликандар)
синтездейді жəне секреттейді. Патологиялық
жағдайларда фибробластар жарақаттың
жазылуына, ұлпаның тыртықталып дамуына,
бөгде дененің айналасына дəнекер ұлпалы
капсуланың түзілуіне қатысады.
Фибробластардың ары қарай
дифференциациялануы нəтижесінде белсенді
емес, жетілген клеткалар – фиброциттерге
айналуына əкеледі.
Фибробласттардың басты рөлі -
протеогликандар, коллагендер,
протеолитикалық ферменттер, өсу
факторлары және цитокиндер сияқты белгілі
сигнал беру молекулаларын қоса, жасушадан
тыс матрицаны шығару. Адам жүрегінде бұл
жасушалар басқа фибробласттармен,
миоциттермен және эндотелий
жасушаларымен жасушалық әрекеттесуге
көмектеседі. Сонымен қатар, бұл жасушалар
жүректегі химиялық, механикалық және
электрлік сигналдарға ықпал етеді.
Фибробластарды культивирлеу

Фибробластар культурасын алу кеңінен жайылды.Патогенез бен
тұқымқуалаушылық аурулары диагностикасын оқыту ушін
фибробластардың кеңінен қолданылуы оларды культивирлеудің тек
қана жеңілдігін қамтып, бірақ сонымен бірге негізгі клеткалық
элементтері фибробластар болып саналатын біріктіретін тіндер дене
массасын маңызды бәлігін құрайды. Бұдан басқа фибробластар
көптеген мүшелердің стромдарын құрайды,, олардың
морфогенездерінің маңызды қатысушылары болады және арнаулы
клеткалардың дифференцировкасы мен функционирленуі үшін қажет
болатын микроқоршау шартын құрады. Фибробласта
моноаминоксидаза, яғни кейбір нервтік және психикалық ауруларға
белсенділігін өзгертетін ферменттері болады.Фибробластар
глюкокортикоид гормонына , инсулинге, кейбір нейромедиаторға
рецепторды құрайды.
Тринберг 1978 жылы культивирленген фибробластан алынған
in vivo шартында экстраполяция жағдайы дәлелдеуге мүмкіндік
алды.

1. Біріншіден, in vitro фибробластары ағзадағы клеткаларға
қатысты негізгі жағдайларды сақтайды, сонымен қатар
онтогенетикалық және ағзадонордың жеке генотипті қасиетін
сақтайды.

2. Екіншіден, ағза клеткалары қасиеттерін толық мөлшерде
насихаттайтын басқа да осындай клеткалар типі болмайды.

3. Үшіншіден, культураға фибробластар енгізу арқылы өзгерістер
туындағанда жеңіл бақылауға, қалыпты жағдай құруда
минимумға кіруге болады.
Патогенез бен тұқымқуалаушылық аурулары
диагностикасын оқыту үшін фибробластардың кеңінен
қолданылуы оларды культивирлеудің тек қана
жеңілдігін қамтып,бірақ сонымен бірге негізгі
клеткалық элементтері фибробластар болып саналатын
біріктіретін тіндер дене массасын маңызды бірлігін
құрайды.
Фибробласттардың маңызы

Олар жараларды емдеуде маңызды рөл атқарады, негізгі
функция жасушааралық зат компоненттерінің синтезі
болып табылады:
*талшықтарды құрайтын ақуыздар (коллаген және
эластин)
*негізгі аморфты заттың протеогликандар мен
гликопротеиндері.
Фибробласттың қолдану аймағы
Жасуша биологиясының дамуы мен жетілуінің нәтижесі мәдениетті адам
жасушаларын қолдануға негізделген биомедициналық технологиямен
байланысты жасуша мен тін инженериясында жаңа бағыттың қалыптасуы
болды. Бұл бағыттың мақсаты сау тіндер мен мүшелерден in vitro өсірілген
жасушаларды имплантациялау немесе трансплантациялау нәтижесінде
зақымдалған тіндерді ауыстыруды, қалпына келтіруді қамтамасыз ету.
Тәжірибеге қажетті фибробласттардың жеткілікті мөлшерін өсіру мүмкіндігі
оларды клиникада қолдануды шынайы етеді. Ресейде бұл бағыт бірқатар
ғылыми және тәжірибелік мекемелерде дамыды: РҒА Цитология институты, РФ
Қорғаныс Министрлігінің әскери-медициналық академиясы, Хирургия
институты А.В. Вишневский РАМС, РФ Денсаулық сақтау Министрлігінің
кардиология институты, Трансплантология және жасанды мүшелер ғылыми-
зерттеу институты, Ұялы технологиялар институты және т.б.
Эстетикалық медицина клиникасында фибробласттарды қолдану келесі негізгі
бағыттарда мүмкін:
• Косметология
• Трихология
• Комстиология
• Қартаюға қарсы терапия ретінде.
Медицинада қолдануы

Фибробласттар дерматологияда кеңінен қолданылады. Олар көптеген тері ауруларын
емдеуде тиімді және ұзақ әсер етеді. Мұндай терапия пациент үшін өте қауіпсіз, өйткені
әртүрлі инфекциялармен және аллергиялық реакциялардың пайда болу ықтималдығы жоққа
шығарылады. Донор табуда қиындықтар болмайды. Кейде бір процедура диабеттің
нәтижесінде пайда болатын емделмеген жараларды емдеуге жеткілікті.
Зертханалық жағдайда мәдени фибробласттардың онкогендік қасиеттері мен ДНҚ-ның
тотығу зақымдалмайтыны дәлелденді.
Сондай-ақ, инъекция нәтижесінде гипертрофиялық және келоидті тыртықтардың пайда
болуы анықталмады.
Сондай-ақ, бұл «ғажайып жасушалар» теріні күйдіруден кейін қалпына келтіру кезінде
нақты құтқару болып табылады. Мұндай жасуша трансплантациялары тамыр алады, бірақ
олардың құны салыстырмалы түрде төмен. Фибробласттар сонымен қатар жасару үшін
белсенді қолданылады. Олардың көмегімен бет контурын түзету жүзеге асырылады,
назолабиалды қатпарлар тегістеледі. Әсер 12 айдан 48 айға дейін созылады. SmartCell - бұл
ең үлкен биотехнологиялық компания. Біз үшін елдің үздік мамандары жұмыс істейді.
Діңгек жасушалары мен заманауи қондырғыларды үнемі зерттеу бізге жасартуға ғана емес,
сонымен қатар орталық жүйке жүйесінің, жарақаттар мен қант диабетінің көптеген
ауруларын емдеуде де инновациялық әдістерді қолдануға мүмкіндік береді .
Косметологияда қолданылуы
25-30 жастан бастап терінің қартаюы басталады. Бұл процесс табиғи және табиғатпен адам ағзасына
енеді. Уақыт өте келе фибробласттар тіндерде синтезделу қабілетін жоғалтады. Осыған байланысты
эпителий қабатындағы гиалурон қышқылы, эластин және коллаген мөлшері азаяды. Ол дереу теріде
байқалады. Ол аз серпімді, жұқа болады, икемділігін жоғалтады. Терінің құрғауы мен бозаруы пайда
болады. Шағын әжімдер пайда бола бастайды, олар уақыт өте келе байқалады. Бұл процесс адам
ағзасында біркелкі емес жүреді. Бет, мойын, декольте, қолдар мен шынтақтар бірінші жасқа келеді.
Көптеген жылдар бойғы зерттеулердің арқасында ғалымдар тері астына фибробласттарды енгізу
баяулап, кейде қартаю процесін тоқтата алатынын білді. Мұндай ынталандырушы әсер адамның
биологиялық материалымен инъекция нәтижесінде мүмкін болады. Осындай инъекциялардан кейін
тері қалың және серпімді болады. Тері жасушаларын жасарту және қалпына келтіру процестері
басталады. Процедурадан кейін әжімдерді тегістеу, келбетті жақсарту, тыртықтар мен тыртықтарды
жою байқалады, пигментация аз байқалады. Сондықтан косметологиядағы фибробластты жасарту өте
танымал болып қала береді.
Бағаналы клеткалардың қолдану
аймағы
Терапевтік немесе эмбриондық клондауда ғалымдар адам
эмбрионын өздерінің зерттеулерінде қолданады. Бұл үдерістің
негізгі мақсаты – адам клонын жасап шығару емес, адам
организмін зерттеуде және ауруларды емдеуде қолданылатын
бағаналы жасушаларды өсіру. Көптеген зерттеулер болашақта
бағаналы жасушаларды жүрек, бүйрек, бауыр және т.б. ауруларды
емдеуде жасуша – имплантат ретінде қолданылуына үміт арттуда.
Адамды клондау технологиясы әлі түбегейлі зерттеліп болған жоқ.
Репродуктивтік клондауға этикалық, діндік, юристік мәселелерге
байланысты арнайы рұқсат жоқ. Көптеген елдерде репродуктивтік
клондау заң түрінде тыйым салынған. Жануарларда қолданылатын
ядроны ауыстыру әдісімен адам соматикалық жасушаларын
терапевтік жолмен клондау жұмыстары жүргізілуде.
Адам жасушаларын терапевтік клондау үшін дамуы 14 күн болған
эмбриондық бағаналы жасуша пайдаланылады. Алайда, көптеген
елдер (Франция, Жапония және т.б.) терапевтік клондау
репродуктивтік клондауға әкелуі мүмкін деп алаңдайды. 2006
жылдың желтоқсанында Австралияның үкіметі ғалымдарға адам
эмбрионын клондауға рұқсат берді. Бірақ экстрокоральдық
ұрықтандыру кезіндегі жарамай қалған эмбриондарды қолдануға,
жаңа эмбриондарды жасауға және репродуктивтік мақсатта клондауға
бұл елде тыйым салынған. Егер де жеткілікті ғылыми тұрғыда
зерттеулер жүргізілетін болса, ал мемлекетте тәжірибелер заң
бойынша шектелмеген болса, онда болашақта клондалған адамның
пайда болуы ғажап емес. Қазіргі таңда бұл тәжірибенің нәтижесі
теріс немесе оң болатынын нақты айту мүмкін емес.
Бағаналы жасушалардың клиника
практикасында қолданылуы

Миокард инфарктінен кейін
жүректе тыртық қалады,ал
тыртық айналасында
кардиомиоциттердің өлімі
басталады.Ол жүрек
жетіспеушілігіне алып
келеді.Емдеу,бағаналы
жасушаларының жүрек
бұлшықетіне енгізу арқылы
жүргізіледі.
Бағаналы жасушалар көптеген
ауруларды емдеуде қолданылады

•Қант диабеті.
•Альцгеймер ауруы
•Артериалдық гипертензия
•Амиотрофикалық склероз
•Бауыр аурулары.
•Асқазан-ішек жолдарының зақымданған
жасушаларын қалпына келтіруде.
Бағаналы жасушаларды өсіру

Ересек адамның сүйек кемігінен алынған эмбриональды және
мезенхималық екі бағаналы жасушаларды өсірудегі басты
проблемалардың бірі - олардың сөзсіз ерекшеленуі, яғни басқа
жасушалық түрлерге айналуы. Бірнеше онжылдықтар ішінде in vitro
(«in vitro») ESCs өсіру әдістерін таңдау мүмкін болды: қоректік
ортаның белгілі бір құрамына қосымша, бұл «таңдауларға»
қоректендіруші - тышқан терісінің немесе ісік жасушаларының
белсенді емес немесе өлі фибробласттарының субстраты қажет.
Келесі кезең - бұл арнайы «гельдер», олар тіпті «тоқтатылған»
күйді модельдеуге мүмкіндік береді. Бұл гельдерді өндіруде
жануарлардың құрамдас бөліктері де мүмкін - олар рак
клеткаларының сығындысынан алынады, бірақ олардан тек ЭЦК
бекітілген клеткадан тыс шеңбер қалады. Бұл ортада ESCs ерекше
колонияларды құрайды, олардан тыс жерлерде олар жасушалардың
әртүрлі түрлеріне бөлінбестен өмір сүре алмайды.
Міне, адамның эмбрионалды бағаналы
жасушалары микроскоппен осылай
көрінеді. Y27632-пен толықтырылған
ортада олар тікелей поли-D-лизинмен
қапталған субстратта өседі. Оларға
«суспензияға» және үш өлшемді
колонияның қалыптасуына арналған
арнайы гель қажет емес. // Нобору Сато
зертханасы, Калифорния университеті,
Риверсайд

Сато және оның әріптестері мұның себебі миозин ақуызының
тізбегінде пайда болған тығыз жасушааралық түйіспелерде деп санайды.
Ғалымдар «ұялы байланыстарды» ақымақтықпен жойған жоқ, бірақ Ро-
Роктың сигналдық каскадын ажыратып, олардың пайда болуына әкелді.
Алғашқы экспериментте олар РНҚ интерференциясының қайтымды,
сондықтан қауіпсіз қауіпсіз әсерін қолданды, содан кейін сол
функцияны орындайтын Y27632 жұмыс атауымен химикатты да алды.
Киото университетінің профессоры, медицина және физиология бойынша Нобель
сыйлығының иегері Синя Яманаки бастаған жапондық ғалымдар тобы индукцияланған
плурипотентті бағаналы жасушаларды (iPS) тиімді өсірудің жаңа жолын тапты.
«Өсудің жаңа әдісі» деп аталатын жаңа өсіру әдісіне әр түрлі аминқышқылдары мен
дәрумендерді қоса алғанда, рекомбинантты ламининнің және жасанды қоректік ортаның
фрагменттері қолданылады.
Ғалымдардың пікірінше, бұл әдіс көп функциялы бағаналы жасушаларды өсіру процесін
ондаған есе тездетіп қана қоймайды, сонымен қатар әртүрлі инфекциялармен байланысты
қауіптерді айтарлықтай төмендетеді.
2006 жылы Киото университетінің профессоры Шиня Яманака әлемдегі қарапайым адам
терісінен жасушадан алғашқы жасуша алды. Жасушалар индукцияланған плурипотентті (көп
функциялы) бағаналы жасушалар (индукцияланған плурипотентті діңгек жасушалар - iPS) деп
аталады. Олар әртүрлі органдардың жасушаларын құра алады. Осылайша, ауру немесе
жарақат салдарынан зақымданған немесе жоғалған орнына пациенттің жасушаларынан
ұлпалар мен мүшелер құруға мүмкіндік туды. IPS жасушаларын ашқаннан кейін жеті жыл
ішінде ғалымдар әртүрлі органдардың жасушаларын «құруды» үйренді. Медицинада мұндай
жасушалардың қолданылуына кедергі жасайтын негізгі мәселе - қатерлі ісік ауруының жоғары
қаупі. Себебі бағаналы жасушалар тез өзгеріп кетеді.
Өсірілген бағаналы жасушаларды осыларға
қолданады

Пвпва
Жәндіктер клетка культурасы маңызы және
қолдану аймағы.

Клеткаларды культивирлеу – бұл прокариоттар мен эукариоттардың in vitro
жағдайында бөлек жасушалары (немесе бір жасушалары) бақыланатын жағдайларда
өсіру процесі. Іс жүзінде «жасуша культурасы» термині негізінен көп клеткалы
эукариоттардан, көбінесе жануарлардан алынған бірдей ұлпаға жататын
жасушаларды өсіруді білдіреді.

Жәндіктерде культивирлеу үшін қолданылатын Diptera (шыбындар, комарлар) және
Lepidoptera (көбелектер) туыстары. Негізінен олардың личинкалары мен
қуыршақтарының клеткасын қолданады.
Жәндіктер клетка культурасының сүтқоректілер
клеткаларымен салыстырғанда артықшылықтары:

- бөлме температурасында өсіру мүмкіндігі;
- культура ортасының арзандығы;
- CO2 тежегіштердің қажет болмауы
- ультурадағы жоғары тығыздық және т. б.
Жәндіктердің клетка культурасын
пайдалану-бұл
биофармацевтикалық
препараттарды өндіруге арналған
жаңа технология. Қазіргі уақытта
рекомбинантты ақуыздарды өндіру
үшін қол жетімді жәндіктер
жасушаларының 100-ден астам түрі
бар, және де олар Bombyx mori,
Mamestra brassicae, Spodoptera
frugiperda, Trichoplusia ni және
Drosophila melanogaster алынған
түрлері ерекше қызығушылық
тудырады.
Қолданылуы
Клеткалық культуралардан өнеркәсіптік әдіс көмегімен ферменттер,
синтетикалық гормондар, моноклоналды антиденелер, интерлейкиндер,
лимфокиндер, тұмауға қарсы препараттар сияқты өнімдер алынады. Көптеген
қарапайым ақуыздарды бактерия культураларының рДНҚ-мен салыстырмалы
түрде оңай алуға болатынына қарамастан, гликопротеиндер сияқты күрделі
белоктарды қазіргі кезде тек жануарлар клеткаларынан алуға болады. Осы
маңызды ақуыздардың бірі - эритропоэтин гормоны. Сүтқоректілердің
жасушалық дақылдарын өсірудің құны өте жоғары, сондықтан қазіргі уақытта
жәндіктердің жасушаларынан алу мүмкіндігі туралы зерттеулер жүргізілуде.
Жәндіктер жасушаларының өсірінділері жылы қанды жануарлардың вирустарын
зерттеу және өсіру үшін, сондай-ақ ауыл және орман шаруашылығы
зиянкестерімен күресу үшін жарамды рекомбинантты белоктар немесе
препараттар өндіру үшін пайдаланылады. Осылайша, қазіргі заманғы ғылымның
дамуы вирусологиялық және биотехнологиялық зерттеулер жүргізу үшін жоғары
перспективалы адам мен жануарлар жасушаларының бастапқы, дипломоидты
және ауыстырып аударылатын дақылдарын алуға мүмкіндік береді.
Қазіргі заманда Қазақстанда медицина саласында ғылыми
зерттеулерге немесе диагностикаға өсірілетін клетка түрлері.

Бұнда ұрықтың медицина орталығының үш жылдық жұмыс
тәжірибесінің нәтижелері берілген. Көрсетілген кезеңде ұрықтың туа
біткен даму ақаулары мен хромосомалық ауытқуларын, сондай-ақ
жүктілік ағымының асқынуларын ерте анықтауға бағытталған
пренаталдық диагностиканың (3031) инвазивті емес (20 911) және
инвазивті әдістері жүргізілді. Сонымен қатар, республикадағы
пренаталдық диагностика саласындағы ұрықтың медицинасы орталығы
қызметінің бірқатар басқа да маңызды жетістіктері ұсынылды.
Қазіргі заманда Қазақстанда медицина саласында ғылыми
зерттеулерге немесе диагностикаға өсірілетін клетка түрлері.

Орталықтың үш жыл ішінде ұрықтың медицинасы келесі нәтижелерге қол жеткізді:
-қалыптасқан бүгінгі заманауи зерттелетін мәселелерді шешу бойынша
құрылымдалған жүйе; - хромосомды және генетикалық ауруларды болдырмау
мақсатында ұрықтың кариотипін анықтау үшін инвазивті диагностикалық емшаралар
(хорион биопсиясы, плацентез, кордоцентез) жүргізіледі; - Ұрықтың даму
аномалияларын пренаталды диагностикалаудың инвазивті емес әдістері қолданылады;
- заманауи медициналық қызметтер енгізілуде; - технологиялар трансферті енгізілді:
- rmps (Random Massively Parallel Sequencing-жүктіліктің I триместрі бар ұрықтағы
хромосомдық аномалиялардың диагностикиразды түрлерін қолдану арқылы инвазивті
пренатальныйтест (Nipt) ; - орталық жүйке жүйесінің, ұрықтың жүрегінің даму
ақауларын ерте диагностикалау әдістері; -түрлі мамандықтағы мультидисциплинарлық
консилиумврачтар-кеңесшілер (акушер-гинеколог, неонаталды хирург, балалар
кардиохирургы, нейрохирург, невролог, уролог, жақ-бет хирургы, генетик,
инфекционист және т. б.) жұмыс істейді, жүктілікті ұзарту немесе үзу мүмкіндігі
мәселесін шешуге, жүктілікті жүргізу тактикасын анықтауға, босанудың оңтайлы әдісі
мен мерзімін анықтауға бағытталған.; - жүктілік ағымының әртүрлі асқынулары
кезінде емделушілерге стационар алмастыратын көмек көрсетіледі.
Қазіргі заманда Қазақстанда медицина саласында ғылыми
зерттеулерге немесе диагностикаға өсірілетін клетка түрлері.

Клеткалық терапия –бұл адамның зақымданған не жойылған
клеткаларының орнын толтыру үшін тірі клеткаларды
трансплантациялау.
Гендік терапия -бұл әдіс мутантты геннің қызметін ауыстыру
мақсатында ауру адамның клеткаларына днк кесінділерін ендіру.
Бағаналы клеткалар – маманданбаған, бөлінуге қабілетті және
кезкелген ұлпада дами алатын клеткалар.
Эмбриондық бағаналы клеткалар – ересек ағзаның кез келген
клеткасында жіктелуге қабілетті және жасанды ортада шексіз
ұстауға
болатын клеткалар.
Қазіргі заманда Қазақстанда медицина саласында
ғылыми зерттеулерге немесе диагностикаға
өсірілетін клетка түрлері.
Қазақстан медицинасының дамуында жаңа серпіліс Астана қаласында
жақын арада зертхана мен діңгек жасушаларының мастер-банкінің
ашылуы болды. Бүкіл республикаға белгілі Қазақстан денсаулық сақтау
министрлігінің Ұлттық ғылыми медициналық орталығы (ҰҒМО), оның
базасында зертхана мен мастер-банк орналасқан, енді Орталық Азия
аймағында ұқсас аналогтар жоқ болғандықтан, әлемдік деңгейде де
танылатын болады.
Осылайша, Қазақстан көшбасшылық ұстанымдарына сенімді және үдемелі
жылжуда,бұл "жаһандық көшбасшылыққа қол жеткізу" жасушалық
технологиялар саласындағы бірлескен Қазақстан-американдық жобаның
атауында да көрсетілген. - Бұдан былай біздің отандық медицина жаңа деңгейге
көтерілді. Біз әлемдік ғылыми кеңістікке кірігеміз. Біздің ғалымдардың байыпты
жұмысы жоғары бағаланды, – деп атап өтті зертхана мен дің жасушаларының
мастер-Банкінің тұсаукесерінде Денсаулық сақтау министрі Жақсылық
Досқалиев.
"Жаһандық көшбасшылыққа қол жеткізу" жобасы – бұл бүкіл әлем
бойынша ғылыми және медициналық ортада көшбасшы болып табылатын
қазақстандық ҰҒМО және американдық Stemedica биофармацевтикалық
компаниясының бірлескен жұмысының нәтижесі. Америка азық-түлік, дәрілік
заттар мен медициналық мақсаттағы бұйымдардың сапасын мемлекеттік
бақылаудың қатаң жүйесімен танымал. Бұл бақылауды АҚШ – тың денсаулық
сақтау министрлігіне бағынысты үкіметтік Агенттік жүзеге асырады-Food and
Drug Administration (FDA).
Діңдік жасушалармен емдеу-сәнді және қажетті медициналық қызмет түрі.
Діңдік жасушалардың Мастер-Банкі бауыр, жұлын, қант диабеті және т.б.
ауруларымен ауыратын науқастарға қызмет көрсететін болады. Діңдік
жасушалардан жасалған препараттың бір инъекциясы мастер-банкте 160
мың теңге тұратын болады, мысалы, бауыр циррозын емдеу курсына 10
доза ($10,8 мың) қажет.
Орташа өмір сүру ұзақтығы бойынша-67,3 жыл-Қазақстан әлемдегі 123 –
орында (бірінші орын – 82,7 жыл-Андоррада, 2008 жылғы деректер) болды.
Жағдайды заманауи емдеу әдістері арқылы жақсартуға тырысады.
Швейцария клиникасындағы төрт инъекцияның ең төменгі бағамы
шамамен 15 мың еуро. Бұл жағдайда мастер-Банктің бағасы өте тартымды
көрінеді.
Зертхана дің жасушаларын өндіруге арналмаған. Мастер-банкте
біз дің жасушаларын сақтаймыз, зертханада оларды дайындап,
пациентке енгіземіз. Қазір біз өз алдымызға діңдік жасушаларды
өсіру және бөлу бойынша басқа да міндеттерді қоймаймыз, мысалы,
сүйек кемігінен. Бұл, әрине, мағынасы бар, бірақ қазір емес. Қазіргі
уақытта бізде әлі технологиялар, стандартты операциялық
процедуралар, қажетті жабдықтар жоқ. Әрбір кезеңге өз талаптары
сәйкес келеді: жабдықтың, шарттардың, персоналдың болуы.
Болашақта келесі кезең жоспарланып отыр (бұл 5 жылға есептелген
ұзақ мерзімді жоба): мұнда ҒҒМО базасында, мамандарды оқытумен
валидацияланған зертхананың құрылысы өзі FDA-мақұлдаудан кейін.
Айына бір рет FDA мамандары Қазақстанға келіп, зертхана жұмыс
істей алатынына рұқсат беру үшін Өлшемдерді алып тастайды. Ол
өндірістік және ғылыми болады.

Ұқсас жұмыстар

Жануарлар жасушаларын өсіру ерекшеліктері

ҰЛПАЛЫҚ ИНЖЕНЕРИЯ

Бағаналы жасушалар

Эпителий жасушалары

Жасушалардың тотипотенттілік феномені

Организмнің иммуннды жүйесі. Иммунокомпетентті жасушалар, олардың негізгі қызметі. Иммуногенездегі жасушааралық кооперация туралы түсінік

Жасанды қоректік ортада өсетін жасушалардың биологиясы

Жасуша культурасы

Клеткаларды өсіру әдісі

ЖАСАНДЫ ҚОРЕКТІК ОРТАДА ӨСЕТІН ӨСІМДІК КЛЕТКАЛАРДЫҢ БИОЛОГИЯСЫ

Пәндер