Бағаналы жасушаларды өсіру

Әл-Фараби атындағы Қазақ Ұлттық Университеті

биология және биотехнология факультеті

СӨЖ

Тақырыбы: «Жануарлар клеткалық культурасын алу және өсіру түрлері».

Жоспары:

І Кіріспе

12 методов в картинках: клеточные технологии сайттан

https://biomolecula. ru/articles/metody-v-kartinkakh-kletochnye-tekhnologii көру, түсіну және қандай мәселелерді шешуге қолданғанын өз тұжырымдарын схема түрінде суреттеп көрсетеді.

ІІ Негізгі бөлім

1) Фибробластарды культивирлеу, маңызы және қолдану аймағы.

2) Бағаналы клеткаларды өсіру маңызы және қолдану аймағы.

3) Жәндіктер клетка культурасы маңызы және қолдану аймағы.

4) Қазіргі заманда Қазақстанда медицина саласында ғылыми зерттеулерге немесе диагностикаға өсірілетін клетка түрлері.

ІІІ Қорытынды

1) Есептер

2) Трансплантация тақырыбын талдауға төмендегі кесте толтырыңыз. (кесте 1) .

IV Пайдаланылған әдебиеттер

А) 12 методов в картинках: клеточные технологии сайттан

Тірі организмдердің иерархиялық жүйеленуі

Арнайы инкубатордағы жасушалық дақылдар бар ыдыстар

Қоректік ортада мына жағдайлар қарастырылу керек:

Жасушалық дақылдар - бұл жануарлардың немесе адамның белгілі бір ұлпасынан алынған жасушалар тобы.

Олар арнайы қоректік орталарда пластикалық ыдыстарда, планшеттерде немесе Петри табақшаларында өсіріледі.

Жасушалық технологиялардың даму тарихы

1665

1683

1839

1909

1925

1948

1951

Р. Гук алғаш рет өсімдіктердің жасушалық құрылымын байқады.

А. Левенгук бір жасушалы ағзаларды ашты.

М. Шлейден және Т. Шванн жасушалық теорияны құрды.

А. Максимов табады діңгек жасушаларын ашты.

ATCC жасушаларының коллекциясы құрылды.

Жасуша культурасынан вакцина өндіру мүмкіндігі туды.

HeLa жасушалар линиясы алынды.

1961

1968

1975

1984

1981

1996

1997

Л. Хейфлик in vitro жағдайында адам жасушаларының бөліністері санының шегін анықтайды.

А. Фриденштейн мезенхимиялық дің жасушаларын табады.

Гибрид технологиясы және моноклоналды антиденелер өндірісі пайда болды.

Мильштейн, Келер және Ерне физиология және медицина бойынша Нобель сыйлығын алды.

Тышқанның эмбрионалды дің жасушалары алынды.

Долли қойы жасушалар арасында ядро алмастыру әдісі арқылы алынды.

Адамның эмбрионалды дің жасушалары алынды.

2006

2012

2017

Индукцияланған плюрипотентті діңгекті жасушалар алынды.

Ш. Яманака Нобель сыйлығын алды.

Ресейде "биомедициналық жасушалық өнімдер туралы" заң қабылданды.

Жасушааралық өзара әрекеттесудің негізгі түрлері:

Нейрондармен берілетін электр сигналдары жоғарыдан пайдаланылады.

Механикалық күштер төменнен пайдаланылады.

Қан немесе жасушааралық сұйықтық арқылы берілетін химиялық сигналдар ортасынан пайдаланылады.

In vivo дәнекер тінінің күрделі ұйымдастырылуы:

жасушалардың бірнеше түрлерінен (фибробластар, май жасушалары, макрофагтар және лейкоциттер)

талшықтардың бірнеше типтерінен: - серпімді,

- ретикулярлы,

- коллаген)

нервтер мен талшықтар.

борпылдақ ұлпа

тығыз дәнекер ұлпасы

бұлшықет талшықтары

нерв талшықтары

май жасушалары

микровезикулдар

Ұлпалар түрлерінің микроскоп астындағы көріністері

Жасушалар асушадан тыс матрицада орналасады. Ол фибриллалар түзетін белоктардан тұрады:

-коллаген, фибронектин, эластин және ұзын полисахарид тармақтары бар протеогликандар (гликозаминогликандар) .

Тіндерден жасушаларды оқшаулау .

Интравитальды жолмен алынған (биопсия арқылы) немесе өлімнен кейін алынған тіннің фрагменттері механикалық түрде ұсақталады және жасушадан тыс матрицаны (трипсин, коллагеназа, гиалуронидаза, папаин немесе олардың комбинациясы) ыдырайтын протеолитикалық ферменттермен өңделеді.

Ферменттерден басқа, жасуша адгезиясы молекулаларынан кальций алып, олардың бір-бірімен және жасушадан тыс матрицамен байланысын әлсірететін кальций байланыстыратын қосылыстар (челаторлар) қолданылады.

Тіндерден жасушаларды оқшаулау .

Осыдан кейін жасушалар центрифугалау және / немесе сүзу арқылы матрицаның (қоқыстың) фрагменттерінен бөлініп, культуралық бөтелкелерде немесе Петри ыдыстарында отырғызылады.

DNase-тің қосылуы зақымдалған жасушалардан босатылған ДНҚ-мен электростатикалық әрекеттесудің нәтижесінде жасушаның тұтқыр қанға жабысуын болдырмайды.

Мәдени жұмыстарға арналған негізгі жабдық - “ламинар бокс” болып табылады. Ламинар бокс стерильді ауаның біркелкі тік ағынын қамтамасыз етеді және жасуша мәдениетін микробтық инфекциядан қорғайды.

HeLa жасушалары линиясының рак клеткаларының микроографиясы

1965 жылы Хайфлик өлімге әкелетін өкпелік фибробласттардың желісін алды. Адамның пайда болуымен, вирустық инфекциялардың болмауы және қатерлі ісік ауруының өзгеруіне байланысты бұл сызық вакциналар өндірісінде кеңінен қолданыла бастады. Енді, фармацевтикалық компаниялар осы жолдың түпкілікті ресурсы олар бастаған зерттеулерді аяқтауға мүмкіндік бермейді деп қорқады және басқа бағыттарға көшуде. Қазіргі уақытта бұл жол қартаюдың молекулалық механизмдерін зерттеу үшін кеңінен қолданылады. .

WI-38 сызығының қалыпты эмбриональды фибробласттарының микрофотографиясы

Өлмейтін жасушалар - қалыпты тіннен алынған және олар шексіз санға бөліну мүмкіндігін алды. Мұндай өлімге көшу өздігінен пайда болуы мүмкін немесе белгілі бір гендерді жасанды енгізу, гибридомалардағыдай рак клеткаларымен синтез нәтижесінде пайда болуы мүмкін. Онкогендер жасушаларға «өлместік» бере алатын гендер: SV40 вирусының ірі Т-антигені, H-Ras, c-myc, E1A. Бұл гендер іс жүзінде жасушалардың барлық жетіспеушіліктері бар жасушалардың өзгеруіне әкеледі (геномдық тұрақсыздық, физиологиялық функциялардың жоғалуы және т. б. ) .

Хромосомалардың соңғы бөлімдері - теломерлер - әр жасушаның бөлінуімен қысқарады, ал олар таусылғанда жасушада өзін-өзі жою механизмі басталады. Омыртқалы теломерлер TTAGGG қайталанатын нуклеотидтер тізбегінен тұрады. Әрбір бөлім осы аймақтарды қысқартады, бірақ, TERT теломеразы өзінің жеке ішекті ДНҚ-ны матрица ретінде қамтамасыз етеді, ол алдымен бір жіпті синтездейді, содан кейін ДНҚ полимеразасы теломердің ДНҚ екінші тізбегін аяқтайды. Осылайша, теломераза жасушалардың өлместігін сақтай алады.

Адам жасушаларының болуы тіннің түріне байланысты анықталады: кіндік тамырдан эндотелий жасушаларының культуралары (HUVEC, 12d сурет) және жабысқақ тінінен мезенхималық стромальды жасушалар жиі кездеседі, олардың көздері сәйкесінше акушерлік және хирургиялық өнімдер болып табылады.

Олар in vivo жасушаларына жақсырақ сәйкес келеді: нейрондар электр импульстарын өткізеді, гепатоциттер альбуминдер шығарады, макрофагтар фагоцит бактерияларын және т. б.

Бастапқы жасуша дақылдарының мысалдары: кіндік венаның эндотелийлік жасушалары (HUVEC), макрофагтар.

Көптеген зерттеулер жасушалардың бастапқы культуралары бойынша жүргізіледі, олардың қатерлі ісік пен өлмейтін жасушаларға қарағанда бірқатар артықшылықтары бар:

Олар донорлық генотипті алып жүреді, сондықтан оны белгілі бір пациенттің молекулалық деңгейде патологиясының себептерін зерттеу үшін қолдануға болады

Фибробластар (латын тіліндегі fibra - талшық жəне . . . бласт сөздерінен), жануарлар организмдерінің дəнекер ұлпасының кең таралған клетка түрлері. Мезенхимадан дамиды. Гольджи аппараты өте жақсы дамыған, көптеген рибосомалары болады. Фибробластар дəнекер ұлпаның клеткааралық заттарының негізгі компоненттері - коллаген, эластин жəне мукоплиқанттарды (глюкозамингликандар) синтездейді жəне секреттейді. Патологиялық жағдайларда фибробластар жарақаттың жазылуына, ұлпаның тыртықталып дамуына, бөгде дененің айналасына дəнекер ұлпалы капсуланың түзілуіне қатысады. Фибробластардың ары қарай дифференциациялануы нəтижесінде белсенді емес, жетілген клеткалар - фиброциттерге айналуына əкеледі.

Фибробластарды культивирлеу, маңызы және қолдану аймағы.

Фибробласттардың басты рөлі - протеогликандар, коллагендер, протеолитикалық ферменттер, өсу факторлары және цитокиндер сияқты белгілі сигнал беру молекулаларын қоса, жасушадан тыс матрицаны шығару. Адам жүрегінде бұл жасушалар басқа фибробласттармен, миоциттермен және эндотелий жасушаларымен жасушалық әрекеттесуге көмектеседі. Сонымен қатар, бұл жасушалар жүректегі химиялық, механикалық және электрлік сигналдарға ықпал етеді.

Фибробластарды культивирлеу

Фибробластар культурасын алу кеңінен жайылды. Патогенез бен тұқымқуалаушылық аурулары диагностикасын оқыту ушін фибробластардың кеңінен қолданылуы оларды культивирлеудің тек қана жеңілдігін қамтып, бірақ сонымен бірге негізгі клеткалық элементтері фибробластар болып саналатын біріктіретін тіндер дене массасын маңызды бәлігін құрайды. Бұдан басқа фибробластар көптеген мүшелердің стромдарын құрайды,, олардың морфогенездерінің маңызды қатысушылары болады және арнаулы клеткалардың дифференцировкасы мен функционирленуі үшін қажет болатын микроқоршау шартын құрады. Фибробласта моноаминоксидаза, яғни кейбір нервтік және психикалық ауруларға белсенділігін өзгертетін ферменттері болады. Фибробластар глюкокортикоид гормонына, инсулинге, кейбір нейромедиаторға рецепторды құрайды.

Тринберг 1978 жылы культивирленген фибробластан алынған in vivo шартында экстраполяция жағдайы дәлелдеуге мүмкіндік алды.

1. Біріншіден, in vitro фибробластары ағзадағы клеткаларға қатысты негізгі жағдайларды сақтайды, сонымен қатар онтогенетикалық және ағзадонордың жеке генотипті қасиетін сақтайды.

2. Екіншіден, ағза клеткалары қасиеттерін толық мөлшерде насихаттайтын басқа да осындай клеткалар типі болмайды.

3. Үшіншіден, культураға фибробластар енгізу арқылы өзгерістер туындағанда жеңіл бақылауға, қалыпты жағдай құруда минимумға кіруге болады.

Патогенез бен тұқымқуалаушылық аурулары диагностикасын оқыту үшін фибробластардың кеңінен қолданылуы оларды культивирлеудің тек қана жеңілдігін қамтып, бірақ сонымен бірге негізгі клеткалық элементтері фибробластар болып саналатын біріктіретін тіндер дене массасын маңызды бірлігін құрайды.

Фибробласттардың маңызы

Олар жараларды емдеуде маңызды рөл атқарады, негізгі функция жасушааралық зат компоненттерінің синтезі болып табылады:

талшықтарды құрайтын ақуыздар (коллаген және эластин)

негізгі аморфты заттың протеогликандар мен гликопротеиндері.

Фибробласттың қолдану аймағы

Жасуша биологиясының дамуы мен жетілуінің нәтижесі мәдениетті адам жасушаларын қолдануға негізделген биомедициналық технологиямен байланысты жасуша мен тін инженериясында жаңа бағыттың қалыптасуы болды. Бұл бағыттың мақсаты сау тіндер мен мүшелерден in vitro өсірілген жасушаларды имплантациялау немесе трансплантациялау нәтижесінде зақымдалған тіндерді ауыстыруды, қалпына келтіруді қамтамасыз ету. Тәжірибеге қажетті фибробласттардың жеткілікті мөлшерін өсіру мүмкіндігі оларды клиникада қолдануды шынайы етеді. Ресейде бұл бағыт бірқатар ғылыми және тәжірибелік мекемелерде дамыды: РҒА Цитология институты, РФ Қорғаныс Министрлігінің әскери-медициналық академиясы, Хирургия институты А. В. Вишневский РАМС, РФ Денсаулық сақтау Министрлігінің кардиология институты, Трансплантология және жасанды мүшелер ғылыми-зерттеу институты, Ұялы технологиялар институты және т. б.

Эстетикалық медицина клиникасында фибробласттарды қолдану келесі негізгі бағыттарда мүмкін:

Косметология

Трихология

Комстиология

Қартаюға қарсы терапия ретінде.

Медицинада қолдануы

Фибробласттар дерматологияда кеңінен қолданылады. Олар көптеген тері ауруларын емдеуде тиімді және ұзақ әсер етеді. Мұндай терапия пациент үшін өте қауіпсіз, өйткені әртүрлі инфекциялармен және аллергиялық реакциялардың пайда болу ықтималдығы жоққа шығарылады. Донор табуда қиындықтар болмайды. Кейде бір процедура диабеттің нәтижесінде пайда болатын емделмеген жараларды емдеуге жеткілікті.

Зертханалық жағдайда мәдени фибробласттардың онкогендік қасиеттері мен ДНҚ-ның тотығу зақымдалмайтыны дәлелденді.

Сондай-ақ, инъекция нәтижесінде гипертрофиялық және келоидті тыртықтардың пайда болуы анықталмады.

Сондай-ақ, бұл «ғажайып жасушалар» теріні күйдіруден кейін қалпына келтіру кезінде нақты құтқару болып табылады. Мұндай жасуша трансплантациялары тамыр алады, бірақ олардың құны салыстырмалы түрде төмен. Фибробласттар сонымен қатар жасару үшін белсенді қолданылады. Олардың көмегімен бет контурын түзету жүзеге асырылады, назолабиалды қатпарлар тегістеледі. Әсер 12 айдан 48 айға дейін созылады. SmartCell - бұл ең үлкен биотехнологиялық компания. Біз үшін елдің үздік мамандары жұмыс істейді. Діңгек жасушалары мен заманауи қондырғыларды үнемі зерттеу бізге жасартуға ғана емес, сонымен қатар орталық жүйке жүйесінің, жарақаттар мен қант диабетінің көптеген ауруларын емдеуде де инновациялық әдістерді қолдануға мүмкіндік береді.

Косметологияда қолданылуы

25-30 жастан бастап терінің қартаюы басталады. Бұл процесс табиғи және табиғатпен адам ағзасына енеді. Уақыт өте келе фибробласттар тіндерде синтезделу қабілетін жоғалтады. Осыған байланысты эпителий қабатындағы гиалурон қышқылы, эластин және коллаген мөлшері азаяды. Ол дереу теріде байқалады. Ол аз серпімді, жұқа болады, икемділігін жоғалтады. Терінің құрғауы мен бозаруы пайда болады. Шағын әжімдер пайда бола бастайды, олар уақыт өте келе байқалады. Бұл процесс адам ағзасында біркелкі емес жүреді. Бет, мойын, декольте, қолдар мен шынтақтар бірінші жасқа келеді.

Ұқсас жұмыстар

Жануарлар жасушаларын өсіру ерекшеліктері

ҰЛПАЛЫҚ ИНЖЕНЕРИЯ

Бағаналы жасушалар

Эпителий жасушалары

Жасушалардың тотипотенттілік феномені

Организмнің иммуннды жүйесі. Иммунокомпетентті жасушалар, олардың негізгі қызметі. Иммуногенездегі жасушааралық кооперация туралы түсінік

Жасанды қоректік ортада өсетін жасушалардың биологиясы

Жасуша культурасы

Клеткаларды өсіру әдісі

ЖАСАНДЫ ҚОРЕКТІК ОРТАДА ӨСЕТІН ӨСІМДІК КЛЕТКАЛАРДЫҢ БИОЛОГИЯСЫ

Пәндер