Дифференциалды психологияның зерттеу әдістері

Презентация қосу

Образец заголовка

Дифференциалды
психологияның зерттеу
әдістері.
И н д и в и д у а л д ы л ы қ т ы з е р т т е уд е г і
о бъ е к т и в т і ж ә н е с у бъ е к т и вт і ә д і с т е р .
И н д и в и д у а л д ы л ы қ т ы з е р т т е уд е г і
с т ат и с т и к а л ы қ ә д і с т е р ж ә н е т е с т і л еу.

Образец заголовка
Жо спар:

1.Жараты лы с т ану ғылым ы
мәліметтерінің диффе ре нциа лды
психология ны ң да муына
тигізген ә с ері .
2.Ст атистика лы қ ә діс тің дамуы.
3.Те стілеу жә не оның
дифференциа лды
психология ны ң да муына
тигізген ә с ері .

2 2
Образец заголовка
Д и ф ф е р е н ц и а л д ы п с и хол о г и я н ы ң зерттеу
ә д і с т е р і н е б а қ ы л а у, э кс п е р и м е н т ,
интроспекция, егіздер әдісі, құжаттарды
з е р т т е у, с ұ р а қ т а м а , б и о г р а ф и я л ы қ ,
с т а т и с т и к а л ы қ т а л д а у, т е с т і л е у ж а т а д ы .
Ж а л п ы а й т қ а н д а и н д и в и д у а л д ы л ы қ т ы з е р т т е уд е г і
әдістер объективті және субъективті түрге
бөлінеді.
Д и ф ф е р е н ц и а л д ы п с и хол о г и я н ы ң н е г і з г і
зерттеу әдістеріне статистикалық талдау
жат ады.
Д и ф ф е р е н ц и а л д ы п с и хол о г и я н ы ң н е г і з і н
қ а л ау ш ы с ы а ғ ы л ш ы н ғ а л ы м ы Ф р е н с и с Га л ьт о н
индивидуалды айырмашылықтарды зерттеу үшін
статистикалық әдістің техникасын еңгізді. Және
к ө п з е рт т еул е рд і ө т к і зу ү с т і н д е э кс п е р и м е н т
жүргізу үшін бірнеше құралдарды жасады. Оның
ішінде бүлшық ет сезімін, есту түйсіктерді
б а ғ а л ау ғ а а р н а л ғ а н қ ұ р а л д а р . 3 3
Образец заголовка
Зерттеген ғалымдар:

• 1882 жылы Ф.Гальтон Лондон қаласында бірінші антропометрлік лабораториясын
ашты. Сол кездегі ғалымдардың ойынша (бірнеше концепциялар бойынша) дене
қасиеттері жан қасиеттеріне қарама қарсы қойылған. Лабораторияда өткізілген
Гальтонның зерттеулері бұл теорияларды жоққа шығарды. Антропометрикалық
лабораторияда ол сенсорлық, сенсорлық-моторлық процестердің өтілуін өлшеудің
пролцедуралары мен түрлі тестерін жасақтады. Сенсорлық мүмкіндіктерді
өлшеудің негізінде, ол ол адамның жеке қасиеттерінің айырмашылықтарын
түсіндіруге тырысты.
• Индивидуалды айырмашылықтарды зерттеуде жинақталынған мәліметтерді өңдеу
процедурасы үшін статистикалық әдістің қажеттігі немесе оның осы
процедураларға бейімделу қажеттілігі туындады. Осы мақсатта Фрэнсис Гальтон
математикалық процедураларды бейімдеді.
• Оның бірі корреляция мәселесі. Гальтоннан кейін оның шәкірті Карл Пирсон
корреляция теориясының математикалық аппаратын өңдеді.
• Өз зерттеулерін сүреттеп дәлелдеу үшін Френсис Гальтон Бельгия ғалымы
Адольф Кетленің статистикалық теориясын қолданды.

4 4
Образец заголовка

Индивидуалдылықты зерттеудегі Индивидуалдылықты зерттеудегі
объективті әдістер. субъективті әдістер

• Психологияның субъективті
• Психологияның объективті әдістері (бақылау, сауалнама) -
әдістері (тесттер, эксперимент) зерттелетін объектіге қатысты
- бұл зерттеу әдістерінің жеке сезімдерге негізделген
субъективті әдістерден зерттеу әдістері.
айырмашылығы, зерттелетін Психологияны жеке ғылымға
объектіні сыртқы бөлгеннен кейін, субъективті
бақылаушылар бағалайды, бұл зерттеу әдістері басым дамуға
ең сенімді ақпарат алуға ие болды. Қазіргі уақытта бұл 5 5

мүмкіндік береді. әдістер қолдануды
Образецәдістері:
Зерттеу заголовка

Бақылау,эк интроспекц сұрақтама, статистика құжаттар
сперимент ия, егіздер биографиял лық талдау,
ды
әдісі ық тестілеу
зерттеу

6 6
Образец заголовка
Статистикалық талдау

Өз зерттеулерін сүреттеп дәлелдеу үшін Френсис Гальтон Бельгия ғалымы Адольф Кетленің статистикалық теориясын
қолданды.
Кетленің ойынша алынған нәтижелерді түсіндіру үшін статистикалық заңдар негізінде «орта адам» теориясын алуға
болады. Оның негізінде адам табиғаты армандар, идеалдар ретінде бар болады. Сонда адамдар ықтималдыққа сәйкес одан
ауысып кетеді.
Егер орта баға тұрақты болса, онда статистикалық заңдар негізінде әртүрлі жағдайларды алдын ала болжауға мүмкін
болады.
1869 жылы Френсис Гальтонның «Дарынның тұқым қуалаушылығы» («Наследственность таланта») атты кітабі шықты.
Бұл кітапта Ф.Гальтон бірнеше биографиялық фактілердің статистикалық талдауын жасады. Және қабілеттерді анықтау
үшін Кетле заңдарын қолданып тұқым қуалаушылық фактордың маңызын бекітті. Сонымен Ф.Гальтон алғашқы рет
психикалық қабілеттердің дамуының генетикалық негіздері мәселесін ұсынды.
Статистикамен бірге дифференциалды психологияның әдістеріне психологиялық тестілеу жатады. Френсис Гальтонның
алғашқы тестілері жоғарыда айтылған сенсомоторлық тәжірибелерге жатқан.
7 7
Образец заголовка
Тестілеу
Ст атистикамен бірге дифференциалды психологияның
әдістеріне психологиялық те стілеу жат ады. Френсис
Га льтонның алғашқы те стілері жоғарыда айтылған
сенсомоторлық тәжірибелерге жатқан.
А л п с и хо л о г и я л ы қ т е с т і л еуд і ң д а м у ы н ы ң ке л е с і ке з е ң і
Джеймс Маккин Кэттеллдың атымен байланысты . Бұл
американдық ғалым өз жұмыстарында эксперименталды
психологияны және адамдардың индивидуалды
айырмашылықтарын зерттейтін психология са ласын
біріктірді.
1890 жылы Кэттелл өз мақаласында «интеллектуалды тест»
ұ ғ ы м ы н ұ с ы н д ы . Б ұ л т е с т т е р кол л е д ж с т уд е н т т е рд і ң
и н т е л л е ктуа л д ы д е ң ге й і н а н ы қ т ау ғ а а р н а лат ы н . Ке т т е л л
ойынша интеллектуалды функцияларды өлшеу үшін адамның
сенсорлық қасиеттерін (бұлшық ет күшін, салмағын, жылжу
жылдамдығын, ауруға се згіштігін, көру және е сту өткірлігін,
реакция уақытын) те стілеу керек.
К э т т е л л д е н ке й і н е в р о п а л ы қ п с и хо л о г т а р ( Ге р м а н и я д а О р н ,
К ре п пе л ин ж ә не Э бб инг ауз, Ит а лияд а Гуч ча рди ж ә не
Феррари) осындай тестелерді құрастырып жинады. Бірақ Бине
ж ә н е Ге н р и 1 8 9 5 ж ы л ы Ф р а н ц и я д а ш ы қ қ а н м а қ а л а с ы н д а
т е ст іле рде и нте л ле ктуа лды де ң ге йд і а н ықт ау ү ш ін с е нс о рлы қ
қ а с и е т т е р г е к ө п к ө ң і л ауд а р уд ы ң қ а ж е т і жо қ д е г е н . Ө з
көзқарасын дәлелдеу үшін олар жаңа те стілерді ұсынды. Бұл
тесттер ес, қиял, зейін қасиеттерін өлшеуге бағытталған 8
болған.
Образец заголовка

"
Өзінің ішкі сарайына
көз жүгірте білетін әрбір адам —
психологияның дап-дайын
тұрған курсы.
.”
— Константин Дмитриевич Ушинский.
9 9
Образец заголовка

Назарларыңызға рақмет!

Ұқсас жұмыстар

Дифференциалды психология ғылым ретінде

Психология салалары

Психология негізгі салалары

Дифференциалды психология

Психодиагностиканың ғылыми-теориялық негізі

Жоғары мектеп психологиясының пәні, міндеттері және құрылымы

ЖОҒАРЫ МЕКТЕП ПСИХОЛОГИЯСЫ

Кәсіби таңдау мен кәсіби бағытталудағы психодиагностика

Психологиялық зерттеудегі тәжірбиеші мен зерттеуші ролі

ПСИХОЛОГИЯНЫҢ ӘДІСТЕРІ

Пәндер