Суицид: себептері, типологиясы және алдын-алу шаралары

Суицид

Өзін-өзі өлтіру (суицид) - өзін өмірден қасақана айыру. Өзін-өзі өлтірудің себептері әр түрлі. Көп жағдайда өзін-өзі өлтіруге себеп болатын нәрсе өмір жағдайының шынайы қиындылығы және өмір оңалмайды деп есептеу. Депрессивті жағдайлар «жиналып» соның салдарынан өзін-өзі өлтіру болуы мүмкін. Өзін-өзі өлтіру қарттарға, нашақорларға, жазылмайтын аурумен ауыратындарға, қылмыскерлерге тән әрекет. Балалардың өзін-өзі өлтіруі ашық қарсылық білдіру түрінде, көбінесе ата-аналарына қатысты жасалады.

Криминалистикада, өзін-өзі өлтіру әр түрлі негіздер бойынша сараналады.

Мысалы:

Қорытынды өзін-өзі өлтіру (өзін-өзі өлтірер алдында өз әрекетеріне есеп беретін, бірақ кінәсыз қиын жағдайдаға түскен, ойлану нәтижесінде болашақтың жоқтығына көзі жеткен адамдардың өзін-өзі өлтіруі, қаржының жоқтығы, жазылмайтын ауру және т. б. ) ;

Ашық қарсыласу түріндегі өзін-өзі өлтіру (бақытсыз махаббат, ажырасу т. б. себеп болатын жан күйзеліс әрекет) ;

3. Аяқ астынан өзін-өзі өлтіру (жаман хабар алғаннан кейін, отбасындағы не жұмыстағы ойда жоқта пайда болған қиыншылықтан кейін өзін-өзі өлтіруге аяқ астынан бел буу) ;

4. Психикалық ауырған кезде өзін-өзі өлтіру.

Суицид терминін ашқан итальян психологы Г. Дэзен (1947 жылы)

Ең жоғарғы суицид көрсеткіші

Ең төменгі көрсеткіш

Ең жоғарғы суицид көрсеткіші ол ГДР, Австралия, Швейцария, Венгрия, Чехославакияда

Болгарияда, Ирландияда және Үндістанда.

Суицидальді мінез- құлықтың 5 типі бар:

1) Протест.

2) Жанашырлыққа шақыру.

3) Қайғыдан қашу.

4) Өзін-өзі жазалау.

5) Өмірден бас тарту.

Суицидты алдын-алу жолдары:

Адамның психикалық жүйесі тозғанда, психологтың көмегіңе жүгіну керек

Ата-ананың баланың алдындағы психологиялық міндетін атқару, нақтырақ айтсақ, баламен дұрыс сөйлесе білу, оларды түсіне білу және психологиялық қысым көрсетпеу. Бұл жерде ата-ананың рөлі өте маңызды болып келеді.

Қоршаған ортада болатын күйзеліс жағдайларында, сенім артатын, түсіне білетін, қолдап көмектесетін досынмен өзінің ішкі проблемаларымен бөлісу керек.

4. Ұстаздардың балаға үнемқұрайлы қарамай, тәрбиелік жағынан мотивация бере алуы қажет және психологиялық жағынан қысым көрсетпеуі бала үшін өте маңызды.

5. Адамға көңіл аудара білу қажет.

6. Баланың интернетте қандай сайттарға кіретінін бақылап, баланың қызығушылықтарына көбірек көңіл бөлу дұрыс.