Анатомия: жазықтар, сызықтар және біліктер; сүйек құрылысы, жіктелуі мен қызметі (тұлға сүйектері, омыртқа бағанасы, қабырға және төс)

Қ. А. Йассауи атындағы халықаралық қазақ-түрік университеті

Анатомия пәні бойынша түсінік. Сызықтар, жазықтар, біліктер дегенімізге түсініктеме. Сүйек құрылысы, жіктелуі, қызметі. Тұлға сүйектері, омыртқа бағанасы, қабырға және төс сүйегі, жіктелуі, құрылысы, қызметі.

ОРЫНДАҒАН: Султан Аружан

ҚАБЫЛДАҒАН: Ерлан Анарбекұлы

ЖОСПАР

•КІРІСПЕ

Анатомия пәні бойынша түсінік

•НЕГІЗГІ БӨЛІМ

Сызықтар, жазықтар, біліктер дегенімізге түсініктеме

Сүйек құрылысы, жіктелуі, қызметі

Тұлға сүйектері, омыртқа бағанасы, қабырға және төс сүйегі, жіктелуі, құрылысы, қызметі.

ҚОРЫТЫНДЫ

ПАЙДАЛАНЫЛҒАН ӘДЕБИЕТТЕР

А. РАҚЫШЕВ “АДАМ АНАТОМИЯСЫ”

«Google» сайты

Адам анатомиясы - адам денесінің құрылысын және мүшелері мен оның жүйелерінің құрылысын тіршілігі мен тарихи даму қызметіне байланысты тексереді. Өйткені, адамның әрбір мүшесінің құрылысы оның қызметіне тығыз байланысты. Адамдардың пайда болуы туралы идеалистер діни былай дейді - адам құдай құдіреті мен жаратылған, ал материалистер - ғылыми деректерге сүйеніп, адам тірі табиғаттың ұзақ эволюциялық дамуынан пайда болған деп дәлелдейді.

Анатомия гректің - “anatome” - кесемін деген сөзінен шыққан. Кесу немесе іреп- сою анатомия ғылымының негізгі зерттеу әдістеріне жатады. Адам анатомиясының негізгі міндеті адам ағзасының көзге көрінетін және көрінбейтін мүшелерінің даму заңдылықтарын ашумен бірге, мүшелердің қалыпты жағдайын патологиялық күйінен ажыратуға көмектесу болып табылады. Сондықтанда анатомия пәні - медицина ғылымының негізгі бір саласы

Анатомия ғылымының негізін көне грек ғұламалары: Алкмеон Кротонский, Гиппократ, Аристотель, Герофил, Эразистрат, ертедегі Рим ғалымдары: А. К. Цельс, К. Гален, орта ғасыр шығыс ғүламасы Әбу Әли ибн Сина, қайта орлеу дәуірінің ғалымдары: Леонардо да Винчи, А. Везалий және т. б. ғалымдар қалады.

Жазық

Анатомияда жалпы қабылданған өзара перпендикуляр жазықтардың белгілеулері пайдаланылады, бұл жазықтықтар ағзалардың немесе олардың бөліктерінің кеңістіктегі орнын анықтайды. Мұндай жазықтар үшеу: сагитальді, фронталді және горизонталды. Бұл жазықтардың адам денесіне қатынасын айтқанда, оның вертикалды қалпы алынатынын есте ұстау керек.

Білік

Білік - аталған жазықтарды ойша бойлай өтетін тік сызық. Бағытты, қар ы және көлденең жазықтық қиған жердегі мүшенің басқа мүшелерге қарағанда орналасу ретіне қарай жақынырақ, алшақ, сыртына қарай, ішке қарай, аралықта, бас жақта және дененің соңына қарай немесе құйрық жақта деп аталуы мүшенің тұлғаға қатысын білдіреді. Буындардағы қозғалу беттерін немесе ағза ориентациясын анықтауда айналу біліктері қолданылады. Жазықтар қиылысуын жасайтын сызықтар: вертикальді, сагитальді немесе алдыңғы, артқы, фронталді немесе көлденең.

Cүйектің қызметі

Сүйек - тірі ағзаның тірек-қимыл мүшелерінің ішіндегі жұмсақ тіндердің тірегі және бұлшықеттердің қозуы кезінде рычаг қызметін атқаратын маңызды құрылым. Адамның денесіндегі 200-ден астам тақ және жұп сүйек-тер адамның қаңқасын немесе скелетін құрайды. Сүйек коллагені мен аз мөлшерде суда ерімейтін кальций тұздарымен толыққан майдан тұрады. Сүйек сыртқы қатты қабаттан және ішкі кеуекті қабаттан тұрады.