АВТОМАТТЫ БАСҚАРУ ЖҮЙЕСІН ЖІКТЕУ

Презентация қосу

АВТОМАТТЫ БАСҚАРУ ЖҮЙЕСІН
ЖІКТЕУ

О Р Ы Н Д А Ғ А Н : М А Х А Б Б АТ О
ТЕКСЕРГЕН: ДЖАМАШЕ
ТОБЫ: АЖБ 17-12
Кез келген АБЖ екі негізгі элементтен тұрады:
1. Басқару аймағы
2. Басқарушы құрылғысы.
Автоматты басқару жүйелерді бейнелеу үшін функционалды және
құрылымдық сұлбалар пайдаланылады. Жүйенің функционалды сұлбалары
жұмыс процесінде құрылғылардың, түйіндердің және элементтердің бір-
бірімен әсер етуіне ықпал етеді. Жеке элементтердің бейнесі сұлбада
тікбұрыш түрінде бейнеленеді.Құрылымдық сұлба дегеніміз басқару
жүйесінің математикалық моделінің сызбалықбейнесі. Құрылымдық
сұлбаның элементтері буындар болып табылады. Буындардың арасындағы
өзара байланысты байланыс сызығымен бейнелейді, олар сигналдың беріліс
бағытын көрсетеді. Сызық үстінен сигналдың шартты белгісі қойылады.
Сызықтардың тармақталуы болатын байланыс сызығының нүктесі түйін деп
аталады.

01
АБЖ құрастыру негізінде басқарудың фундаменталдіпринципі жатады:
тұйықталмаған басқару, орнын толтыру (компенсация), кері
байланыс.Тұйықталмаған басқару принципі. Басқарудың
тұйықталмаған автоматты басқару жүйесінің қарапайым функционалды
сұлбасы 1 а суретте көрсетілген.

1- сурет

Басқару жүйесіне әсер ететін басқарушы (тапсырылатын) х(t) әсер
сияқты, сондай-ақ әр түрлі бөгеттер f(t) де әсер етеді, олар жүйе тепе-
теңдігін бұзады және басқарушы параметрлер мәнін өзгертеді.

02
Басқарушы құрылғы (БҚ) сигналдың х(t) уақыт бойынша өзгеруі сияқты
басқарудың мақсаты туралы ақпарат алған соң басқару мақсатына жету үшін
х(t)-ға сәйкес болатындай басқару аймағына (БА) басқарылатын шама у(t)
өзгеретіндей басқарушы әсер болады.
Әсер ету стрелкамен көрсеткендей кірістен шығысқа беріледі. Бұл басқару
тұйықталмаған тип бойынша деп аталады. Мұндағы y(t) және x(t) жақындығы
тек құрылымымен қамтамасыз етіледі. Осы кемшіліктерге қарамастан,
осындай тұрғызу принципі кеңінен қолданылады.
Орнын толтыру принципі (ауытқу бойынша басқару). Тұйықталмаған
АБЖ-нің әр түрлілігі ауытқу бойынша басқарудың тұйықталмаған жүйесі
болып табылады. Егер ауытқушы әсер үлкен болса, онда тұйықталмаған тізбек
функциялау алгоритмінің орындалуда қажетті нақтылықты қамтамасыз
етпейді, не болмаса шығыс шаманың тұрақты етіп ұстап тұру үшін функциялау
алгоритмінің ауытқытатын әсермен шақыра
отыра орнын толтыратын басқару
алгоритміне түзету енгізіп, әсерді өлшеуге
болады. Осындай басқару әдісін (амалын)
ауытқу бойынша басқару деп атайды.
Ауытқу бойынша басқарудың
функционалды сұлбасы 1 б суретте
көрсетілген.
03
Кері байланыс принципі. Тұйықталған тізбекпен жұмыс жасайтын әрекет
жүйесін кейде кері байланысты жүйелер деп те атайды. Негізгі сигналдың
таралу бағытымен сәйкес келетін байланыс, яғни кірістен шығысқа баратын
байланыс түзу, ал оған қарама - қарсы шығыстан кіріске баратын байланыс
кері байланыс деп аталады. Кері байланыс жүйесінде сигналдар
циркуляциясының тұйық контуры болады, сондықтан бұл жүйелер басқарудың
тұйықталған жүйесі деген атқа ие болған. Кері байланысы болмайтын жүйені
тұйықталмаған жүйе деп атайды.

Кері байланысты басқару жүйесінің функционалды сұлбасы 1 в - суретте
көрсетілген. Бұл жерде басқару алгоритміне түзету координаттар мәніне
байланысты емес, олардың ауытқуларына қатысты енгізіледі. Тұйықталған
АБЖ-де шығыс шамасы үздіксіз өлшенеді және ауытқуды анықтау үшін (t)
бірден берілген мәнмен салыстырылады.
04
Берілген басқарушы құрылғыдан реттелетін параметрдің ауытқу мәні мен
шамасына байланысты белгілі бір (анықталған) басқарушы әсер бойынша
өңделеді, ауытқу нөлге келмейді. Сұлба тұйықталған жүйенің жалпы түрін
көрсетеді. Егер кері байланыс сигналы кіріс сигналдан есептелсе, онда кері
байланысты теріс кері байланысы деп атаймыз. Егер кері байланыс кіріс
сигналмен жинақталса, онда оны оң кері байланыс деп айтамыз, мұндағы -
ауытқу немесе басқару қателігі.
Салыстыратын немесе қосушы құрылғы секторларға
бөлінген дөңгелек түрінде болады. Салыстырмалы элементте
секторы есептеу берілетін қарамен боялған не минус белгісі
қойылады. Салыстыратын немесе қосушы құрылғы 2 суретте
көрсетілген.

Көптеген жағдайларда ауытқу және қарсы әсер бойынша басқару
принципі өзінде байланыстыратын аралас басқаруды қолдану тиімді болып
келеді.
05
НАЗАРЛАРЫҢЫЗҒА РАҚМЕТ!!!

08

Ұқсас жұмыстар

Бейсызықты автоматты басқару жүйелері

Дискреттік сигналдар

ҰЖЫМДЫҚ ҚОРҒАНЫС ҚҰРАЛДАРЫ

Сұранысқа орай технология даму үстінде

Электрондық басқару блогының функциялары

Автоматтандырылған басқару жүйесін контроллер арқылы жобалау

Мәліметтерді алу

Негізгі комплекске кірмейтін функционалдық кіші жүйелер

НЕСИЕЛІК ТӘУЕКЕЛДІ КЕМІТУ ӘДІСТЕРІ

ҚҰРАСТЫРМА ЭЛЕКТР ЖАБДЫҚТЫ ЖҮЙЕСІ ҮШІН БАСҚАРУ ЖҮЙЕСІН ЖАСАУ

Пәндер