БОЛЖАУ МЕН ЖОСПАРЛАУ ӘДІСТЕРІ

Орындаған: Құттыбек А. Т.

Тобы: ЭФ18-2К

Қабылдаған: Искаков К. К.

Шымкент 2020ж.

БОЛЖАУ МЕН ЖОСПАРЛАУ ӘДІСТЕРІ

М. ӘУЕЗОВ АТЫНДАҒЫ ОҢТҮСТІК ҚАЗАҚСТАН МЕМЛЕКЕТТІК УНИВЕРСИТЕТІ

«Басқару және бизнес” жоғары мектебі

Болжамдаудың ерекшелігі

Кез-келген мемлекеттің қоғамдық өмірі болашақты анықтаусыз, алдағы даму жолын болжамдаусыз жалғасуы, дамуы мүмкін емес. Экономикалық болжамдар негізінде қоғамның даму мақсатын, сол мақсатқа жетуге қажетті экономикалық ресурстар көлемін - ұзақ, орта, қысқа мерзімдік жоспардың тиімді нұсқаларын, үкіметтің экономикалық, техникалық саясаттарының негізгі бағыттарын анықтау үшін қажет.

Сондықтан, қоғамның даму үрдістерін болжау деңгейі неғұрлым жоғары болса, экономиканы басқару ісі де соғұрлым тиімді болады.

Болжам дегеніміз белгілі бір объектінің болашақтағы жай-күйі, даму жолдары туралы ғылыми-дәлелді көрсетеді.

Болжамдарды зерттеп дайындау процесі болжау деп аталады

жоспарлау

ұдайы өндіріс үрдісіне мақсатты бағытпен ықпал ету бойынша тапсырмаларды дайындау арқылы жүзеге асырылады

Жоспарлар - бұл еліміздің экономикасын дамыту бойынша белгіленген негізгі мақсаттарды көрсететін көрсеткіштер мен міндеттер формасындағы құжаттар

Бағдарлама - бұл әлеуметтік-экономикалық дамуда белгілі сапалық және сандық мақсаттарға жетуге бағытталған әлеуметтік, құрылымды-инвестициялық, қаржы-несиелік, салықтық, бюджеттік, баға, сыртқы экономикалық, аграрлық, ғылыми-техникалық, институтционалдық саясаттар аумағында қарсы тұрмайтын шаралардың, локальды уақыт пен кеңістіктегі кешен

Болжау 2

мағынада

қолданылады.

Болжап көрсету -

мәселенің болашағы

туралы барлық

ақпаратты

тиімді

пайдалана отырып,

оны шешу жолдарын

көрсету, анықтау

Болжап айту -

бұл мәселенің

болашақтағы

перспективасын,

жәй-күйін суреттеп,

бейнелеу

Болжамдау мен жоспарлаудың

экономиканы реттеу қызметіндегі

қажеттіліктері

алда болатын мәселелерді

алдын-ала білуге қол

жеткізеді немесе

мүмкіншілік жасайды

экономика салаларындағы

қатынастарды ұтымды

үйлестіруді, реттеуді

жақсартуға қол жеткізеді

алдағы тиімді жағдайларды

қажетті

уақыттарында сапалы

пайдалануға мүмкіндік береді

басқару органдарына іс-қимыл

жоспарларын, бағдарламаларын,

қабылданған

шешімдерін сапалы іске

асырылуына

мүмкіндік береді

Экономикалық болжамдар негізінде

не анықталады:

қоғам дамуының мақсаттары

және экономикалық ресурстары

ұзақ, орта мерзімді индикативті

жоспарлардың тиімді іске асырылу

мүмкіндігінің жоғары балама жолдары

қоғамның әлеуметтік -

экономикалық, техникалық

саясаттарының негізгі

бағыттары

тұжырымдалады

қабылданған шараларды іске

асыру кездегі артықшылықтары

мен

кемшіліктері қандай

деңгейде болу мүмкіндіктері

Экономикалық

болжамдар 4 жіктелінеді

Болжау

мерзіміне

байланысты:

оперативті(1 ай)

Қысқа(1ж)

Орта(1-5ж)

Ұзақ(5-12-20)

Зерттеу

объектісі:

өндірістік қатынастардың

даму болжамы;

ҒТП даму болжамы,

халық шаруашылығы

даму серпіні, еңбек

ресурстарының даму

болжамы, табиғи

ресурстарды

пайдалану болжамы.

Фунционалдық белгісі бойынша:

барлау және нормативтік болжамдар

Болжау кеңістігіне байланысты: макроэкономикалық (халық шаруашылығының),

құрылымдық (салааралық және аймақаралық),

экономикалық кешендер (отын-энергетикалық, агроөнеркәсіп кешені, инвестициялық) .

Болжамдау қағидалары

Жүйелілік қағидасы. әлеуметтік - экономикалық болжамдарды

әдістер мен модельдер жүйелері негізінде,

иерархиялы (сатылы) және белгілі бір кезектегі

сипатта құруды қарастырады

Ғылыми және тұжырымдамалық қағидасы әр деңгейдегі,

бағыттағы уақыт аралығындағы болжамдар қоғам өмірінің

даму заңдылықтары, отандық және шет елдік озық тәжірибелерге

негізделініп жасалануы керек екендігін білдіреді

Баламалық қағидасы әр түрлі нұсқада болу керек екендігін білдіреді.

Болжамдар көптеген мүмкін даму, орындалу бағыттарын қамтылуы керек.

Сол кезде ішінен ұтымдысынан, сапалысын таңдауға мол мүмкіндік болады.

Жоспарлау - экономиканың объективті заңдары мен заңдылықтарын зерттеп түсіне білу және оларды саналы түрде пайдалану арқылы әлеуметтік-экономикалық дамудың жоспарларын ғылыми негізде дайындау мен олардың орындалуын ұйымдастыру үрдісі.

Жоспарлаудың негізгі мақсаты -

экономикада баланстық үйлесім мен макроэкономикалық

тұрақтылықты қамтамасыз ету үшін белгілі бір пропорцияналдыққа қол жеткізу.

қоғамның әлеуметтік-экономикалық дамуының негізгі бағыттарын анықтау;

жоспарлы кезеңде экономикасының сандық және сапалық сипаттамаларын белгілеу;

материалдық, еңбек және қаржы ресурстарын орынды пайдалану арқылы ғылыми-техникалық, әлеуметтік және экономикалық мәселелерді шешудің тиімді жолдарын таңдау;

жекелеген салалар мен аумақтардың даму қарқыны мен өзара қатынастарын анықтау.

Жоспарлаудың міндеттері:

Индикативтік жоспарлау

бұл мемлекеттің әлеуметтік-экономикалық саясатты жүзеге асырудағы құралы және нарықтық экономиканың қызмет етуінде ықпал етуші негізгі әдісі болып табылады.

Стратегиялық жоспарлау

ұзақ мерзімге жасалынады және еліміздің әлеуметтік-экономикалық дамуының негізгі бағыттарын анықтайды. Оның мәні мемлекетпен жүзеге асырылатын ұлттық экономиканы дамытуда ең басты басымдылықтарын таңдау.

Ұқсас жұмыстар

Маркетингті стратегиялық жоспарлау

Болжам мен жоспарлаудың методолоиялық қағидалары

Қазақстан Республикасының қаржыны басқаруды ұйымдастыру және қаржыны басқаруды жетілдірудің қажеттілігі

Салықтық жоспарлау мен салықтық болжауды ұйымдастыру

Болжау мағынасы

Қаржылық жоспарлау мәні, мақсаттары, принциптері және әдістері

БАСҚАРУ ФУНКЦИЯСЫ

Нормативтік әдіс

Қаржылық жоспарлау процесттері

Асыл шаруа қожалығы

Пәндер