БОЛЖАУ МЕН ЖОСПАРЛАУ ӘДІСТЕРІ

Презентация қосу

М. ӘУЕЗОВ АТЫНДАҒЫ ОҢТҮСТІК
ҚАЗАҚСТАН МЕМЛЕКЕТТІК
УНИВЕРСИТЕТІ
«Басқару және бизнес” жоғары мектебі

БОЛЖАУ МЕН ЖОСПАРЛАУ
ӘДІСТЕРІ

Орындаған: Құттыбек
А.Т.
Тобы: ЭФ18-2К
Қабылдаған: Искаков
К.К.
Шымкент 2020ж.
Болжамдаудың ерекшелігі

• Кез-келген мемлекеттің қоғамдық
өмірі болашақты анықтаусыз, алдағы
даму жолын болжамдаусыз жалғасуы,
дамуы мүмкін емес. Экономикалық
болжамдар негізінде қоғамның даму
мақсатын, сол мақсатқа жетуге
қажетті экономикалық ресурстар
көлемін – ұзақ, орта, қысқа мерзімдік
жоспардың тиімді нұсқаларын,
үкіметтің экономикалық, техникалық
саясаттарының негізгі бағыттарын
анықтау үшін қажет.
• Сондықтан, қоғамның даму үрдістерін
болжау деңгейі неғұрлым жоғары
болса, экономиканы басқару ісі де
соғұрлым тиімді болады.
жоспарлау
Болжам дегеніміз белгілі бір объектінің
ұдайы өндіріс үрдісіне мақсатты
болашақтағы жай-күйі, даму жолдары
бағытпен ықпал ету бойынша
туралы ғылыми-дәлелді көрсетеді. тапсырмаларды дайындау арқылы
жүзеге асырылады

Жоспарлар – бұл еліміздің
экономикасын дамыту
Болжамдарды зерттеп бойынша белгіленген негізгі
дайындау процесі болжау мақсаттарды көрсететін
деп аталады көрсеткіштер мен
міндеттер формасындағы
құжаттар
Бағдарлама – бұл
әлеуметтік-экономикалық
дамуда белгілі сапалық және
сандық мақсаттарға жетуге
бағытталған әлеуметтік,
құрылымды-инвестициялық,
қаржы-несиелік, салықтық,
бюджеттік, баға, сыртқы
экономикалық, аграрлық,
ғылыми-техникалық,
институтционалдық саясаттар
аумағында қарсы тұрмайтын
шаралардың, локальды уақыт
пен кеңістіктегі кешен
Болжап көрсету -
Болжап айту - мәселенің болашағы
бұл мәселенің Болжау 2 туралы барлық
болашақтағы ақпаратты
перспективасын,
мағынада тиімді
жәй-күйін суреттеп, қолданылады. пайдалана отырып,
бейнелеу оны шешу жолдарын
көрсету, анықтау
Болжамдау мен жоспарлаудың
экономиканы реттеу қызметіндегі
қажеттіліктері

алда болатын мәселелерді экономика салаларындағы
алдын-ала білуге қол қатынастарды ұтымды
жеткізеді немесе үйлестіруді, реттеуді
мүмкіншілік жасайды жақсартуға қол жеткізеді

басқару органдарына іс-қимыл
алдағы тиімді жағдайларды
жоспарларын, бағдарламаларын,
қажетті
қабылданған
уақыттарында сапалы
шешімдерін сапалы іске
пайдалануға мүмкіндік береді
асырылуына
мүмкіндік береді
Экономикалық болжамдар негізінде
не анықталады:

ұзақ, орта мерзімді индикативті
қоғам дамуының мақсаттары
жоспарлардың тиімді іске асырылу
және экономикалық ресурстары
мүмкіндігінің жоғары балама жолдары

қоғамның әлеуметтік – қабылданған шараларды іске
экономикалық, техникалық асыру кездегі артықшылықтары
саясаттарының негізгі мен
бағыттары кемшіліктері қандай
тұжырымдалады деңгейде болу мүмкіндіктері
Болжау кеңістігіне байланысты: макроэкономикалық (халық шаруашылығының),
құрылымдық (салааралық және аймақаралық),
экономикалық кешендер (отын-энергетикалық, агроөнеркәсіп кешені, инвестициялық).

Зерттеу
Болжау объектісі:
өндірістік қатынастардың
мерзіміне даму болжамы;
байланысты: ҒТП даму болжамы,
оперативті(1 ай) Экономикалық халық шаруашылығы
болжамдар 4 жіктелінеді даму серпіні, еңбек
Қысқа(1ж)
ресурстарының даму
Орта(1-5ж) болжамы, табиғи
Ұзақ(5-12-20) ресурстарды
пайдалану болжамы.

Фунционалдық белгісі бойынша:
барлау және нормативтік болжамдар
Болжамдау қағидалары

Жүйелілік қағидасы. әлеуметтік – экономикалық болжамдарды
әдістер мен модельдер жүйелері негізінде,
иерархиялы (сатылы) және белгілі бір кезектегі
сипатта құруды қарастырады

Ғылыми және тұжырымдамалық қағидасы әр деңгейдегі,
бағыттағы уақыт аралығындағы болжамдар қоғам өмірінің
даму заңдылықтары, отандық және шет елдік озық тәжірибелерге
негізделініп жасалануы керек екендігін білдіреді

Баламалық қағидасы әр түрлі нұсқада болу керек екендігін білдіреді.
Болжамдар көптеген мүмкін даму, орындалу бағыттарын қамтылуы керек.
Сол кезде ішінен ұтымдысынан, сапалысын таңдауға мол мүмкіндік болады.
Жоспарлаудың негізгі мақсаты -
экономикада баланстық үйлесім мен макроэкономикалық
тұрақтылықты қамтамасыз ету үшін белгілі бір
пропорцияналдыққа қол жеткізу.

• Жоспарлау - экономиканың
объективті заңдары мен
заңдылықтарын зерттеп
түсіне білу және оларды
саналы түрде пайдалану
арқылы әлеуметтік-
экономикалық дамудың
жоспарларын ғылыми негізде
дайындау мен олардың
орындалуын ұйымдастыру
үрдісі.
Жоспарлаудың міндеттері:

• қоғамның әлеуметтік-экономикалық дамуының негізгі бағыттарын анықтау;
• жоспарлы кезеңде экономикасының сандық және сапалық сипаттамаларын
белгілеу;
• материалдық, еңбек және қаржы ресурстарын орынды пайдалану арқылы
ғылыми-техникалық, әлеуметтік және экономикалық мәселелерді шешудің тиімді
жолдарын таңдау;
• жекелеген салалар мен аумақтардың даму қарқыны мен өзара қатынастарын
анықтау.
Жоспарлау
түрлері

директивалық индикативтік стратегиялық
Индикативтік
жоспарлау
бұл мемлекеттің
әлеуметтік-
экономикалық саясатты
жүзеге асырудағы
құралы және нарықтық
экономиканың қызмет
етуінде ықпал етуші
негізгі әдісі болып
табылады.
Стратегиялық жоспарлау
• ұзақ мерзімге жасалынады және
еліміздің әлеуметтік-экономикалық
дамуының негізгі бағыттарын
анықтайды. Оның мәні мемлекетпен
жүзеге асырылатын ұлттық
экономиканы дамытуда ең басты
басымдылықтарын таңдау.
• Стратегиялық жоспарлау арқылы
еліміздің қандай жолмен жүру
керектігі анықталады, қандай
нарықта жақсы жұмыс істеуге
болатынын шешеді, қандай
технологияны игеруге болатынын,
еліміздің әлеуметтік бірлігін қалай
қамтамасыз етілгендігін,
экономиканың қандай секторына
және қоғамдық құрылымына
бағытталуы қажеттілігі анықталады.
Жоспарлаудың негізгі әдістері

мақсатты-
баланстық нормативтік бағдарламалық.
Кез-келген бағдарламада мыналар
қарастырылады

соңғы мақсат

соңғы мақсатқа жету қажеттілігі үшін ресурстар кешені

Бағдарламаны жүзеге асыру кезеңдері мен мерзімдері

жауапкершілік жүйесі мен ынталандыру
Пайдаланылатын әдебиеттер тізімі:

1. Назарбаев Н.Ә. «Қазақстан-2050» стратегиясы – қалыптасқан мемлекеттің жаңа
саяси бағыты». Қазақстан Республикасы Президентінің Қазақстан халқына
Жолдауы. // Еегемн Қазақстан, 15 желтоқсан, 2012.
2. Ихданов Ж.О., Орманбеков Ә.О. Экономиканы мемлекеттік реттеудің өзекті
мәселелері. Алматы, Экономика, 2002
3. Государственное регулирование экономики. Под.ред.В.И.Кушлина и Н.А.Волгина, М:
2000
4. Государственное регулирование рыночной экономики. Под.ред. Р.П.Петрова, СПб,
1999
5. Стратегия развития Казахстана и реформирование национальных производительных
сил. Институт Экономики. Под ред. Кенжегузина М.Б. Алматы – 1998.
6. Сундетов Ж. Планирование и прогнозирование в условиях рыночной экономики.
Учебное пособие. Алматы: Экономика, 2004.

Ұқсас жұмыстар

Маркетингті стратегиялық жоспарлау

Болжам мен жоспарлаудың методолоиялық қағидалары

Қазақстан Республикасының қаржыны басқаруды ұйымдастыру және қаржыны басқаруды жетілдірудің қажеттілігі

Салықтық жоспарлау мен салықтық болжауды ұйымдастыру

Болжау мағынасы

Қаржылық жоспарлау мәні, мақсаттары, принциптері және әдістері

БАСҚАРУ ФУНКЦИЯСЫ

Нормативтік әдіс

Қаржылық жоспарлау процесттері

Асыл шаруа қожалығы

Пәндер