Гистология жайлы түсінік

Презентация қосу

“Астана медицина университеті” КеАҚ
Молекулалық биология, гистология, цитология,
және генетика кафедрасы

Тақырыбы:
Гистология, цитология және эмбриологияның даму тарихы.
Гистологияның ҚР дамуы.

Топ: 118
Мамандығы: Жалпы медицина
Орындаған: Тәліпова Б
Қабылдаған: Хумырзах Б.Х.
Жоспар:
I Кіріспе
Гистология жайлы түсінік
II Негізгі бөлім
* Гистологияның дамуы
* Гистология саласының Қазақстанда дамуы
III Қорытынды
IV Пайдаланылған әдебиеттер
I.Кіріспе

Гистология — (грек. hіstos – тін және logos – ілім) –
адамның және көп клеткалы жануарлардың тіндерін зерттейтін
ғылым. Гистологияның міндеті – тін эволюциясын анықтау,
оның организмде дамуын (гистогенез), химиялық қасиеттерін
(гистохимия), клеткаларының құрылысын, атқаратын қызметін
(гистофизиология) зерттеу. Жеке ғылым саласы болып
Гистология 19 ғ-дың басында микроскоппен зерттеудің
дамуына байланысты қалыптасты. Жалпы Гистология – тіннің
дамуын, құрылысын және атқаратын қызметін зерттесе, жеке
Гистология – адам және көп клеткалы жануарлар
органдарының микроскопиялық құрылымын зерттейді. Кейде
бұны «микроскопиялық анатомия» деп те атайды.
II Негізгі бөлім
Гистологияның дамуы.

«Гистология» ғылмның негізін қалаушы француздың
анатом-дәрігері М.Ф.Биш болып саналады, ал ол
терминді ғылымға енгізген 1819ж неміс ғалымы К.Майер
болатын.
Биша органдар түрлі органдарға ортақ
ұлпалардан тұрады деп санап органдар
құрылысының теориясын қа-лыптастырған.
Биша адам организмі 21 ұлпадан тұрады деп
санаған; олардың әрқайсысының құрылыс
ерекшеліктерін баяндап жазған. Ұлпалар
санының мұншама көп болуы Бишаның зерттеуді
мацерация әдісімен жүргізуінің нәтижесі. Кейін
ұлпалар санының анағүрлым аз екені
анықталды.
Гистология ғылымының жеке
ғылым болып дамуы ХІХғ
20жылдарынан бастап қарқынды
дамыды. Алайда сол кезеңге
дейін бұл ғылым едәуір
жетістікке жеткен еді.

Аристотель, Авицена, К.Голен, Г.
Фаллопий микроскоптың
шығуына дейін де құнды
мәліметтер қалырған болатын.
Бұл ғалымдар жануар
мүшелерінің түсі, тығыздығы мен
басқада ерекшеліктеріне зер
салып, олардың
айырмашылықтары туралы
айтқан болатын.
ХVІІғ микроскоптың дүниеге келуі мүшелердің нәзік
құрылымдық деңгейін ашуға алғашқы бастамалар болды.
Алғашқы микроскопшылар Р.Гук, Н.Грю, М.Мальпиги,
А.Левенгук кейбір ірі клеткаларды, қан тамырларын, нервтерді
көрген, бірақ бұл бақылаулар жүйесіз болды да сол кездегі
анатомиямен байланыстырылмады. Бұл кезеңнің аса құнды
еңбегінде алғаш рет «ұлпа» сөзі қолданылған.

Р.Гук
Н.Грю
А.Левенгук М.Мальпиги
Гистологияның қарқынды дамуы ХІХғ 30жылдары басталды. Бұл кезеңде
Гистологияның әдістемелік негізі1839ж біржола қалыптастырған Т.Шван
болды. Пуркинье, Ремарк, Генгле, Шван секілді ғалымдар бұл кезеңдерде
танымал болды. Ф.Лейдиг пен А.Келликер ұлпаны 4 топқа осы уақытта
бөлді

клеткалық
ұлпа Ф.Лейдиг

дәнекерлеуші бұлшық ет
заттардың ұлпасы
ұлпалары

нерв
ұлпалары

Я.Пуркинье А.Келликер
Гистология саласының Қазақстанда
дамуы
Қазақстанда Гистология саласындағы жүйелі
зерттеулер Алматы зоотех.-малдәрігерлік
институты (1929ж., қазіргі Қазақ ұлттық агр.
университеті) мен Қазақ мед. институтының
(1932ж., қазіргі Қазақ ұлттық мед. университеті)
гистология және эмбриология кафедраларында
басталды. 1930–1960 ж. омыртқалы
жануарлардың тіндері, олардың құрылымындағы
ерекшеліктер тін филогенезі мен тін
айналасындағы жағдайларға байланысты
зерттелді. 1970 жылдан бері кейбір жалпақ
құрттар мен жұмыр құрттардың жүйке жүйесі, ас
қорыту органдары, сондай-ақ, малдың еті мен
өкпесі, жүрегі мен қан тамырлары, терісі
гистология тұрғыдан айқындалды
Тамақтану, ғарышқа ұшу жағдайларының
адам мен жануарлар тініне тигізетін әсері
анықталды. Жүйке талшықтарының адам
органдарында тарамдану тәртібі
зерттелді. Адам мен жануар тіндерінде
ауырған кезде болатын гистол. өзгерістер
сипатталды. Қазақстанда Гистология
саласының дамуына үлес қосқан
ғалымдар: Ф.Мұхамедғалиев, А.Зорина,
Б.Шайкенов, І.Шағыров, З.Слободин, т.б.
Қазіргі кезде Г-лық зерттеулермен
Қазақстан Білім және ғыл. министрлігінің
Зоология институты, «Биоген» жабық
акцион. қоғамы, Қазақ ұлттық мед. ун-ті,
т.б. жоғары оқу орындарының арнайы
кафедралары шұғылданады.
Қорытынды:

Гистология – жануарлар мен адам ағзасындағы ұлпалардың
микроскопиялық және субмикроскомиялық құрылысы, олардың
дамуы мен тіршілік әрекеті туралы ғылым.
Гистологияның негізгі міндеті адам мен жануарлар
клеткаларының, ұлпалрының, мүшелерінің құрылымын зерттеу,
әртүрлі құбылыстардың арасындағы байланыстарды және де
олардың даму заңдылықтарын зерттеу.
Бұл ғылмның негізін қалаушы француздың анатом-дәрігері
М.Ф.Биш болып саналады, ал ол терминді ғылымға енгізген
1819ж неміс ғалымы К.Майер болатын. Гистология ғылымы
тікелей анатомия және физиология ғылымдарымен байланыста
болады
Пайдаланылған әдебиеттер:

1. Аяпова Ж.О. «Гистология», Алматы, 2005
2. https://lektsii.org/3-105286.html
3. А.С.Ажаев – “ Гистология” 2004
4. https://kazmedic.org/archives/1187

Ұқсас жұмыстар

Жалпы ұлпа туралы түсінік

Жасушаға әсер етуші факторлар

Гистология даму тарихы

Нерв тіні. Нерв тінінің жасқа байланысты гистологиясы мен регенерациясы. Нейрондық теорияның негізгі қағидалары

Қазақстанда гистология ғылымының дамуы

Гистология, цитология және эмбриологияның даму тарихы

Гистология, цитология және эмбриология пәндерінің даму тарихы. Қазақстан Республикасындағы гистология пәнінің даму тарихы

Микроэкология негіздері

Гистологияның дамуы

Жайылмалы эндокринді жүйе

Пәндер