Мемлекет саяси институт ретінде

Презентация қосу

Мемлекет саяси институт
ретінде
Мемлекеттің пайда болуы туралы әр
түрлі анықтамалар бар
Патриархтық теория.
Қоғамдық келісім теориясы мемлекет деп – белгілі бір
Теологиялық теория.
аумақ шеңберінде адамдардың
Зорлық жасау теориясы
әлеуметтік топтар, таптар мен
бірлестіктердің қатынастары
Географиялық теория
мен қызметтерін
Психологиялық теория
ұйымдастыратын, бақылайтын
Марксистік теория
қоғамның саяси жүйесінің
Шетелдік
негізгі элементін айтамыз.
Мемлекеттің
белгілері

4. Ішкі істер органдары, тергеу
1. Өзінің шекарасы бар, белгілі комитеті, прокуратура. Қылмыс
территориясы болады. жасағандарды еркінен
2. Ерекше үкімет аппараты айырудан бастап, өлім
болады: мемлекетте әр түрлі жазасына дейін кесе алады.
мәселелерді шешу үшін қарулы 5. Салық салу. Үкімет аппаратын
әскер, шенеуліктік аппарат, ұстау үшін халыққа салық
полиция, сот, барлау, шіркеу, салады.
баспасөз 6. Мемлекеттің азаматтығын алу
3. Мемлекет егеменді болуы қажет. Сол жерде туып, өскен
керек. Ол – ішкі және сыртқы соң, сол елдің азаматы болуың
істерін атқарудағы толық керек, онсыз мемлекет
тәуелсіздігі, дербестігі. тарапынан қорғаныш болмайды.
Мемлекеттің түрі деп оның ішкі құрылысын, ұйымдастырылуын және мемлекеттік
биліктің жүзеге асырылу тәсілін айтады. Мемлекеттің үш жағы бар:

Монархия – мемлекеттің жоғарғы өкімет билігі жеке-дара, бір
билеушінің қолында болып, ол әкеден балаға мұра ретінде
қалатын түрін айтады

Абсолюттік монархия деп жоғарғы Конституциялық монархияда
өкімет билігі бүтіндей, тұтас, монархтың билігі белгілі дәрежеде заң
формальді түрде де шектелместен шығаратын билік парламентпен
бір адамның қолында тұрған шектеледі. Қазір Бельгия, Голландия,
құрылысты айтады. Дания, Иордания, Испания, Норвегия,
Люксембург, Морокко, Жапонияда
сақталған.
Республика деп – мемлекеттік биліктің барлық жоғары органдары
белгілі бір уақытқа сайланатын немесе өкілдік мекемелер арқылы
қалыптасатын мемлекеттік басқарудың түрін айтады.

Президенттік басқаруда мемлекеттің Парламенттік тәртіпте елдің жоғарғы басшысы
де, үкіметтің де басшысы президент парламентке бағынады. Мұнда заң шығарушы
болып саналады. Оны парламент билік те, атқарушы билік те парламентке
немесе халық сайлайды. Президент тәуелді. Ол салықты белгілейді, бюджетті
үкіметті өзі тағайындап, өзі бекітеді, соттарды құрады, соғыс аша алады,
басқарады. әскерді қамтамасыз етеді
Әр елде парламентті әр
түрлі атайды:
АҚШ, Филиппинде –
конгресс;
Польша, Финляндияда –
Сейлі;
Иран, Түркияда –
Мәжіліс;
Израильде – Кнессет;
Швейцарияда – Ригстаг;
Францияда – Ұлттық
жиналыс
МЕМЛЕКЕТ ҚҰРЫЛЫСЫНА ҚАРАЙ УНИТАРЛЫҚ,
ФЕДЕРАЦИЯЛЫҚ, КОНФЕДЕРАЦИЯЛЫҚ БОЛЫП
БӨЛІНЕДІ.
• Унитарлық – құрылыста саяси билік бір орталыққа бағынады, мемлекеттің ішінде өз
алдына бөлек басқа құрылымға жол бермейді. Оның жері, конституциясы бір болады.
Мемлекеттік биліктің жоғарғы органдар жүйесі, азаматтығы ортақ. Мысалы: Қазақстан,
Италия, Греция
• Федерация – деп белгілі бір саяси тәуелсіздігі бар бірнеше мемлекеттік құрылымдардың
бірігіп одақтық жаңа бір мемлекет құруын айтады. Жалпы мемлекеттік конституция
барлық міндеттерді реттейді. Әрқайсысының жоғарғы билеу органдары болады. Барлығы
ортақ институттарға бағынады. Мысалы: АҚШ, Германия, Канада, т.с.с.
• Конфедерация – деп өздерінің кейбір амал-әрекеттерін үйлестіріп, белгілі бір
мақсаттарды жүзеге асыру үшін бірлескен егеменді елдер одағын айтады. Міндетті ортақ
заңдары болмайды. Мысалы: бұрын Швейцарияда, Солтүстік Америка Штатында болған.
Мемлекет функциялары:
• 1.Мәжбүрлеу функциясы. Мәжбүрлеу функциясы әр түрлі әдістер мен құралдар арқылы іске
асуы мүмкін. Осы функцияны жүзеге асыру үшін мемлекеттік биліктің құрылымында
мәжбүрлеу күштері қалыптасады, яғни олар: әрекеттерді нормативті тұрғыда бағалайтын
және кінәлі немесе кінәлі еместігінің объективті ақиқатын белгілейтін, мәжбүрлеу шаралары
туралы мәселелерді шешетін заң органдары; тергеу органдары; полиция; пенитенциарлық
мекемелер және басқалары.
• 2.Келісімдік функция. Мемлекеттің саяси қатынастардың әр түрлі субъектілерінің арасын
келістіруші орган екендігі сөзсіз, ол айтыс-тартыстарда төреші ретінде қатысады,
позициялардың жақындасуына жәрдемдеседі. Бұл функция қоғамның саяси мәдениетінің
қалыптасу мен даму деңгейіне, оның өркениеттенуінің артуына орай жан-жақты және
маңызды бола түседі, жүзеге асуында азаматтық қоғам институттары маңызды мәнге ие.
• 3.Ұйымдастырушылық. Мемлекет адамдардың әлеуметтік өмірінің негізгі аспектілерінің
ұйымдасуына қатысады. Бұл үшін мемлекеттік меншіктің; мемлекеттің қаржылық
мүмкіндіктерінің; мемлекеттік органдар қызметінің жалпылық, міндеттілік және
басқарушылық сипаттарының; құқықтық базаның; мемлекет шараларының заңдылығының
болуы шарт.
• 4.Қорғау функциясы. Мемлекет қоғам тұрақтылығы мен оның дамуы үшін қолайлы
жағдайлар жасай отырып қорғайды. Ол адамдар қауымдастығын сыртқы теріс әсерлерден
және ішкі деструктивті, қиратушы күштерден қорғауы қажет. Функциялардың барлығы
қандай дәрежеде болмасын барлық мемлекеттерге тән, себебі олар мемлекет мәнінің көрінісі
болып табылады, және оның табиғаты мен негізінен туындайды.
Азаматтық қоғам деп мемлекеттік құрылымнан тыс
қалыптасатын әлеуметтік-экономикалық және мәдени-
рухани қоғамдық қатынастардың жиынтығын
айтады.Азаматтық қоғамға отбасы, кооперациялар,
қоғамдық ұйымдар, ассоциациялар, кәсіби,
шығармашылық, спорттық, этникалық, т.с.с. бірлестіктер
жатады. Мұнда әрбір адамға саяси, экономикалық,
рухани өмірінің түрін еркін таңдауына кепілдік береді.
Адамның құқықтары қорғалады.Азаматтық қоғамда әр
адамның өз еркімен әр түрлі меншік түрі таңдауына,
белсенді еңбек етуіне жол ашылады.
Құқықтық мемлекет деп – Құқықтық мемлекет белгілері:
демократиялық жолмен қабылданған Үкіметті заң шығарушы, атқарушы, сот
заң үстемдік ететін, оның алдында бәрі жүйесі арқылы жіктеу;
де тең саналатын, жеке адамның Мемлекеттің өзі және органдары заңға
құқығы жан-жақты қамтамасыз байланысты;
етілетін мемлекеттік құрылысты Мемлекеттік және мемлекеттік емес
айтады. Заңдар халықтың еркіндігін институттардың қызметтері мен өкіметтігін
білдіреді. Мұнда мемлекет те халық та шектеу;
екі жақты өзара жауаптылықта Заңның қоғам өмірінің барлық саласында
болады. Мұнда қысым мүлде болмайды, жоғары тұруы;
оларға жол берілмейді. Адам құқығы Заңдылықты сақтауды қадағалау мен
билік дәрежеде сақталады. бақылаудың тиімді формаларының болуы;
Мемлекет пен жеке адамның өзара қатар
жауапкершілігінің болуы.
Ассоциацияланған мемлекет - мемлекет ішілік жиі мемлекет аралық қатынастардың ерекше түрін білдіруге қолданылатын
ұғым. Негізінен ассоциацияланған мемлекет ретінде ерікті жолмен басқа мемлекетке өзінің егемендігінің бір бөлігін (жиі
қауіпсіздікті қамтамасыз ету және сыртқы саяси байланыстарды жүзеге асыру, ақша айналымын ұйымдастыру бойынша
өкілеттіліктерді) берген мемлекет түсініледі
Буферлік мемлекет - екі немесе бірнеше үлкен мемлекет территориясы арасында орналасқан мемлекет. Буферлік мемлекет
әскери басып кіру шегінде орналасқан, оның территориясы арқылы маңызды транспорттық байланыс өтеді. Мұндай мемлекет
геосаяси тұрғыда тиімді аймақты бақылауға мүмкіндік береді
Көпұлттық мемлекет - территориясында әртүрлі этностар - ұлттар, халықтар мен басқа этникалық топтар тұратын мемлекет.
Ұлттық мемлекет - белгілі бір ұлттың тарихи-этникалық территориясында пайда болған, оның егемендігін көрсететін
мемлекет.
Құқықтық мемлекет - бұқаралық-саяси биліктің ұйымдастырылуы мен әрекет етуі және оның құқық субъектілері ретіндегі
индивидтермен өзара қатынасының құқықтық формасы.
Әлеуметтік мемлекет - әлеуметтік қамтамасыз етудің дамыған жүйесімен сипатталатын, жалдамалы жұмысшыларға
минималды өмір деңгейін және әлеуметтік тәуекелдің төмендеуін кепілдейтін мемлекеттің түрі.
Унитарлы мемлекет - әкімшілік-территориялық бірлестіктердің саяси дербестігі болмайтын мемлекеттік құрылыс түрі.
Мемлекеттік құрылысқа келесі сипаттамалар тән:
елдің бүкіл территориясында тең жүретін біртұтас конституция;
заңды күші бүкіл территорияға таралатын жоғарғы мемлекеттік билік органдарының біртұтас жүйесі; біртұтас құқық жүйесі;
биліктің муниципалды органдарының жалпы мемлекеттік органдарға бағынуы.

Ұқсас жұмыстар

Қазақстан Халқы Ассамблеясы саяси институт ретінде

Мемлекет белгілері

Қоғам және әлеуметтік институттар

Конституция принциптері мен институтары

Әлеуметтік институттар

Республикасындағы саяси билік институттары

Мемлекетті басқару формасы

САЯСИ ЖҮЙЕ ТУРАЛЫ ҰҒЫМ

МЕМЛЕКЕТ ҚОҒАМЫНЫҢ САЯСИ ЖҮЙЕСІНІҢ ИНСТИТУТЫ РЕТІНДЕ

Мемлекетті басқару қағидаттары

Пәндер