Жұмыс істеу принциптері

Презентация қосу

Орындаған: АБ-31,
Ерден Гулнафиса
Тиристорлар Тексерген: аға оқытушы
Шутеева Г.С.
Мазмұны
• Кіріспе
• Негізгі бөлім
Жұмыс істеу принциптері
Тиристордың волт.амперлік сипаттамасы (ВАС)
Тиристордың пайдалану өрісі
• Қорытынды
• Пайдаланылған әдебиеттер тізімі
Кіріспе
1955 жылы 4 қабаттық жартылай өткізгішіті
күшейткіш прибор ойлап табылды. Бұл
приборды тиристор деп атады. Тиристор –
үш немесе одан да көп р-n ауысуынан
тұратын,тұрақты екі күйі бар және бір
күйден екі-.нші күйге басқару импульсі
арқылы ауысып-қосылу мүмкіндігі бар
электрондық құрал. Тиристордың тек екі
күйі бар: толық ашық немесе толығымен
жабық. Сондықтан да оны үздікті
электрондық құралдар қатарына жатқызу
керек.
Тиристор
• Тиристор (грек thyra – есік, кіру және ағылш
resіstor – кедергі) – көп қабатты құрылымды
шалаөткізгіштің монокристалды негізінде
жасалған шалаөткізгіштік аспап; үш немесе
одан да көп электрон-кемтіктік ауысуы бар р-п-
р-п типті аспап. Тиристор электрлік вентильдің
қасиеттеріне ие. Тиристордың әдетте үш
шықпасы, оның екеуі (А анод пен К катод)
монокристалдың шеткі облыстарымен түйіседі.
Мұндай басқарылатын тиристорды триодтық
тиристор немесе ринистор деп, ал тек екі
шықпасы бар басқарылмайтын тиристорды
диодтық тиристор немесе динистор деп
атайды. Тиристорлар бірнеше мА-ден ондаған
(күштік тиристорлар) кА-ге дейін және кернеуі
бірнеше В-тан 10 кВ-қа дейін, кейде одан да
жоғары етіп шығарылады. Олардағы тура
токтың өсу жылд. 109 А/с-қа, кернеудікі 109
В/с-қа жетеді; ПӘК-і 99%-ды құрайды.
Тиристордың сенімділігі жоғары, жұмыс істеу
мерзімі ұзақ. Жұмыс істеу принципіне
байланысты тиристорлар жабылатын (басқару
электроды тізбегі бойынша қосылатын), тез
әрекетті, импульстік,симисторлар,
бинисторлар, т.б. түрлерге бөлінеді.
Тиристорлар түрлендіргіш техникада, қуатты
импульстер генераторларында, автоматты
басқару жүйелерінде, т.б. қолданылады
Жұмыс істеу Тиристордын тоғы транзистормен екінші транзистормен эмитторлерінің тоғына тен немесе
транзисторлардың коллекторінің тен болатындығы төменгде берілген.
принциптері
I=Iэ1= Iэ2= Iк1+ Iк2= α1 Iэ1+945;2 Iэ2 + Iк0 + β2 Iу=I(α1 + α2)+ Iк0 + β2 Iу

Мұндағы: α1 и α2 – транзисторлардың эмитторлардың тасмалдау коэфициенттер;

Iк0 – коллекторлық аусуларының жылу тоқтарының қосындысы;

Iу – басқару тоғы;

β2 – екінші транзистордын тоқ бойыншы күшейту коэффициенты.

Ақырында тиристор арқылы өтетін тоқ үшін мынадай өрнек аламыз:

Мындағы: α – 2 транзистордің эмиттірліқ тоқтарын тасмалдау коэффициенттірінің
қосындысы.
Тиристордың волт-амперлік
сипаттамасы (ВАС)

•Суретте тиристордың ВАСы берілген. Тиристордың негізгі сипаттамалары:
Iy=0 U>Uвкл тиристор арқылы өтетін өте
аз болады (I < Iвкл). – Uвкл – тиристордың ашылуына
сәйкестік кермеу ;
•Егер ( I > Iвкл; U > Uвкл) тиристордың – Iвкл – тиристордың жабық куйіне
кедергісі теріс мән қабылдайды яғни dU/dt <0. сәйкесті тоқтын ең үлкен мәні;
– Iвыкл – тиристордың ашық куйіне
•Тиристордың басқаратын тармағына сәйкесті тоқтын ең аз мәні ;
сырттан көрмеу беру арқылы одан тоқтын өту – Uост – тиристор тағы қалдық кернеу ;
өтпеун реттеуге болады. Басқаратын тоқтын
– Iмакс – тиристор арқылы өтетін ең
шамасы белгілі бір мәннен асқаннан кейін
тиристордың вольтамперлік сипаттамасында үлкен тоқ күші;
оның терісмәнді электр өткізушілеріне – Uобр макс – тиристорға түсірілетін кері
сайкесті бөлік пайда болады. Тиристор кәдімгі бағыт тағы кернеудін ең үлкен мәні;
шала өткізгуштен жасалған диодқа айналады. – Iсп – тиристорда ашатын басқару
тоғынын мәні [2].
Тиристордың пайдалану өрісі

• Тиристордың пайдалану өрісі айтарлықтай кең.
Бір кездердеол тіпті әртүрлі генераторлар,
триггерлер т.б. аз қуатты құрылғылар жасауға
да пайдаланылады. Дегенмен,
микроэлектрониканың жедел дамуына
байланысты тиристорлар аталған бағыттардан
ығыстырып шығарылып, өз игілігіне тек
жоғары қуатты өрісті ғана қалдырды. Нақты
айтқанда, олар төмендегідей бағыттарды игеріп
отыр. Біріншіден, олар басқарылмалы
түзеткіштерде кеңінен қолданылады, мұнда
оның бір бағытта ғана ток өткізіп, токтың
немесе кернеудің белгілі бір бөлігін ғана өткізу
қасиеті пайдаланылады. Қандай бөлігін
өткізеді деген сұраққа басқару электродына
берілген кернеу (тұрақты немесе импульстік)
жауап береді.
Қорытынды

•Сонымен, тиристорлар деп сигнал әсерімен жабық күйден (өткізбейтін) ашық күйге (өткізетін)
өтуді басқара алатын p-n құрылымды көп қабат (төрт және одан көп қабат) негізінде басқарылатын
жартылай өткізгішті аспаптарды айтады.

•Егер тиристорды электр тізбегіне қосса, онда нөлдік сигналдағы басқарушы электрод
жағдайында тізбелікте ток болмайды. Бұл тікелей жабық күйде тиристор кедергісі өте аз
болатындығымен байланысты. Егер енді басқарушы электродқа оң өрісті итеруші импульс беретін
болса, онда тиристор қосылады және RH жүктемесі арқылы ток өте бастайды.

•Тиристордың маңызды ерекшелігі, ол – оны қосқаннан кейін басқарушы электродтағы
сигналдың болуынан тәуелсіз түрде ашық күйі сақталады. Тиристорды анодты кернеуді нөлге дейін
немесе теріс мәнге дейін төмендету нәтижесінде немесе анодты токты үзу нәтижесінде өшіруге
болады. Мұндай аспаптың басқарушы тізбелігі тек қана бір операцияны – тиристорды өшіруді
орындайды. Тиристордың мұндай түрі аса кең таралған, бұл тиристорлар бір операциялы деген атауға
ие болды.
•Пайдаланылған әдебиеттер тізімі

1. Қазақ ұлттық энциклопедиясы, 18 том
2. Электротехника и основы электроники./Т.А. Глазенко, В.А. Прянишников. – 2-е изд., перераб. и доп.
– М.: Высш. школа, 1996.
3. Электроника: учеб. пособие для вузов./В.И.Лачин, И.С. Савелов. – РОСТОВ-НА-ДОНУ: Феникс,
2000.

Ұқсас жұмыстар

Өлшегіш құралдан

Рентгенометрлер дозиметрлік аспаптар - иондағыш сәулеленудің экспозициялық доза қуатын өлщейтін аспап

АД-10,Д-4,ДП-2,ДТ-10 өлшемдеріне сай тазартылған,бидистильді судың алынуы

Программалық жабдықтарды құжаттау. Құжаттаудың ортақ жүйесі. МЕМСТ пен бекітілген программалық құжаттаудың түрлері

Сканерленген ақпаратты өңдеуге арналған программалық жүйелер

Көркем әдебиет

Еңбекақы түсінігі

Компьютер құрылғылары

Мақтарал гуманитарлық-экономикалық және агробизнес колледжі жағдайында “Тракторлар және автомобильдер” пәнінен “Интербелсенді әдістері арқылы оқыту технологиясын жобалау”

Объектілердің инспекторы терезесі

Пәндер