Ақшалар төлем Ақша төлем құралы ретінде құралы

Презентация қосу

ТАҚЫРЫБЫ:АҚША
ЖОСПАРЫ

1 ЖАЛПЫ МӘЛІМЕТТЕР

2 ТАРИХЫ

3 АҚШАНЫҢ МӘНІ ЖӘНЕ ҚЫЗМЕТТЕРІ

4 АҚШАНЫҢ ЭКОНОМИКАДАҒЫ РӨЛІ
Ақша

Ақша - айырбас құралы
ретінде барлық
адамдармен Title in here

қабылданатын және
басқа тауарларды
(қызметтерді) бағалауға
қызмет ететін кез келген
тауар немесе символ
Шығу тарихы
Әр уақыттарда және
дүниенің түрлі бөліктерінде
адамдар ақша ретінде әр
түрлі тауарларды– астық,
Ақшаның мал, қымбат тастар және
шығу металдарды пайдаланды.
тарихы Ұзақ уақыттар бойы ақша
есебінде алтын және күміс
жүрді.
Ақша (ағылш. money; cash; нем. Geldn, Geldmittelpi) —
жалпыға бірдей балама ретінде барлық басқа
тауарлардың құнын көрсететін ерекше тауар. Ал барлық
тауар өндірушілер, сатушылар, тұтынушылар
арасындағы экономикалық байланысты қаматамасыз
етеді. Ақша тауар өндірісі мен тауар айырбасының
тарихи дамуы нәтижесінде пайда болды. Алғашқы кезде
Title
бір еңбек өнімі in here
екінші еңбек өніміне тікелей
айырбасталды. Кейінірек айырбас сауда дамуының
барысында құнның жай формасының орнына құнның
толық және жайылыңқы формасы келді. Одан әрі
өндіріс пен айырбастың
Title inдамуы
ere нәтижесінде тауарлар
арасынан бір тауар бөлініп шығып, басқа тауарлар осы
тауарға айырбасталды. Сөйтіп, құнның толық және
жайылыңқы формасы құнның жалпылық формасына
орын берді. Құнның ең жоғарғы ақша формасындағы
жалпыға бірдей балама рөлі бір тауардың еншісіне тиді,
яғни ерекше тауар түрі – ақша пайда болды.
Біздің заманымыздан бұрынғы 3 ғасырдағы хуннулар ақша орнына күміс
пышақты пайдаланып келсе, біздің заманымыздың 1 ғасырында салық
есебіне алтын, күміс құймаларды алып тұрған. Ақ ғұндар бір бетіне
пехлеви, екінші бетіне эфталит (түркі-руни) жазуы бар теңгелер (біздің
заманымыздың 5 – 6 ғасырлары) жасап, сауда айналымына кіргізген.
Қазақ елі (қазақ халқын құраған негізгі тайпалар) баба түркілер
Ұлы Жібек жолына орналасқандықтан ақша жасау, оны айналымға
еңгізуді өмір қажеттілігі деп тым ерте қолға алған. 6 – 8 ғасырларда
билеуші рулардың таңбасы қашалған, ру рәмізін бейнелеген теңгелер құя
бастаған. Сырдариянын орта алабында өмір сүрген тайпалардың қола
теңгелері, 6 – 8 ғасырлардың 1-жартысына дейінгі аралықта
қолданылған. Бұл теңгелерде Ашиде әулетінің рәмізі болған арыстан
бейнеленген. Мұндай теңгелерді Суяб, Тараз қалаларындағы арнаулы
шеберханаларда құйған. Сонымен қатар Отырар маңындағы қалаларда да
түрлі теңгелер жасалған.
Ақша тауар өндірісінің дамуындағы бірден – бір
шарт және өнім болып табылады. Тауар – бұл
сату немесе айырбастау үшін жасалынған еңбек
өнімі

Ақшалар төлем Ақша төлем
құралы ретінде құралы

Қор жинау Тауар
айырбасы
Экономикалық маңызы
Айналыс
(айырбас) Қорлану және қор
құралы жинау құралы

Ақша Ақша Ақша Ақша

Құн өлшемі Төлем
және баға құралы
масштабы
Ақша айналысы және оның заңы

Қолма-қол ақшалар айналысы —
Қолма-қолсыз ақшалар
бұл нақты ақшалар қозғалысын
білдіреді. Оған банкноталар, айналысы — қолма-қолсыз
монеталар және қағаз ақшалар ақшалар айналымы
(қазыналық билеттер) қызмет ақшаларының
етеді. Дамыған елдерде нақты қозғалысы.Мұндағы, қолма-
ақшалар айналысының едәуір
қолсыз ақшалар — чектер,
белігін орталық банктерден
шығарылған банктік билеттер
.
пластикалық карточкалар
құрайды. Ақша шығарудың электрондық аударымдар
кішкене белігі (10-ға жуығы) көмегімен пайдаланылатын
қазыналық билеттерді шығарушы клиенттердің шоттардагы
қазынашылықтың үлесіне тиеді.
Ақша массасы және ақша базасы

Ақша айналысының негізгі сандық көрсеткіштерінің
біріне ақша массасы мен ақша базасы жатады.
Ақша массасы — жеке тұлғаларға, кәсіпорындарға
және мемлекетке тиісті және шаруашылық
айналымына қызмет ететін сатып алу және төлем
құралдарының жиынтығы.
Ақша базасы — бұл міндеттемелерге жататын
резервтік және бастапқы ақшаларды білдіреді.
Ақшаның түрлері
Толық құнды ақшалар (нағыз ақшалар)
Толық құнсыз ақшалар (құндық белгілері)
Кеткен уакытын
ақтау

Құнды ақшалар (нағыз
ақшалар)
70 —
% Құнсыз
ақшалар Кеткен уақытын
ақтамау

Құнын ақтау Құнын
ақтамау
Қолма-қол ақшалар айналысы — бұл нақты ақшалар
қозғалысын білдіреді. Оған банкноталар, монеталар және
қағаз ақшалар (қазыналық билеттер) қызмет етеді.
Дамыған елдерде нақты ақшалар айналысының едәуір
белігін орталық банктерден шығарылған банктік билеттер
құрайды. Ақша шығарудың кішкене белігі (10-ға жуығы)
қазыналық билеттерді шығарушы қазынашылықтың
үлесіне тиеді.
Қолма-қолсыз ақшалар айналысы — қолма-қолсыз
ақшалар айналымы ақшаларының қозғалысы.
Инфляция
Инфляция (лат. inflatio — «қабыну», «ісіну») —
бұл бағаның өсуінен, тауарлар тапшылығынан
және тауарлар және қызметтер сапасының
төмендеуінен туындайтын ақшаның құнсыздануы,
сондай-ақ оның сатып алу қабілетінің төмендеуі
Қазіргі инфляция мынадай факторларға
байланысты:
Ақша айналысының факторларына: бюджет
тапшылығын жабуға пайдаланылған, шексіз
көп ақшаның эмиссиялануы есебінен айналыс
аясының артық ақша массасына толып кетуі;
халық шаруашылығының артық несиеге толуы.
Ақшалай емес факторларға: қоғамдык
өндірістегі теңсіздікке, шарушылықтың
шығындық тетігіне, мемлекеттің экономикалық
саясаты, оның ішінде салық саясаты, баға
саясаты, сыртқы экономикалық саясатына
байланысты факторлар жатады
Пайдаланылған әдебиеттер
тізімі
1. Қазақтың этнографиялық категориялар, ұғымдар мен
атауларының дәстүрлі жүйесі. Энциклопедия. -
Алматы: Ақша, несие, банктер теориясы: Оқулық. —
Алматы: Жеті жарғы
2. Саяси түсіндірме сөздік. – Алматы, 2007. Қазақ
ұлттық энциклопедиясы
3. Қаржы-экономика сөздігі. - Алматы: ҚР Білім жэне
ғылым министрлігінің Экономика институты,
"Зияткер" ЖШС, 2007.

Ұқсас жұмыстар

Ашаның пайда болуы, мәні және қызметтері

Ақшаның мәні және атқаратын қызметі

АҚША ТҮРЛЕРІ ЖӘНЕ ЕРЕКШЕЛІКТ ЕРІ

Ақша – айырбас құралы ретінде барлық адамдармен қабылданатын және басқа тауарларды (қызметтерді) бағалауға қызмет ететін кезкелген тауар немесе символ

Қор сыйымдылығы - негізгі қорлардың пайдаланылуы тиімділігінің маңызды көрсеткіші

Пәндер