Ұйқының физиологиялық негіздері

Презентация қосу

ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫ БІЛІМ ЖӘНЕ ҒЫЛЫМ МИНИСТРЛІГІ
ҚАЗАҚ ҰЛТТЫҚ ҚЫЗДАР ПЕДАГОГИКАЛЫҚ УНИВЕРСИТЕТІ

ПРЕЗЕНТАЦИЯ
Тақырыбы: Ұйқы, түс көру, эмоция

Қабылдаған: Сартаева А.А.
Орындаған: Эрназарова З.Н.
Тобы: физика-информатика
Мақсаты

Жоғарғы жүйке әрекетінің қызметін
(ұйқы, түс көру, эмоция) жетік
меңгеру
Жоспары:
1. Ұйқы
1.1. Ұйқының физиологиялық негіздері
1.2. Ұйқының жас ерекшеліктері
2. Түс көру
3. Эмоция
3.1. Эмоция және оның себептері
3.2. Эмоцияның құрылымы және түрлері
3.3. Эмоцияның жас ерекшеліктері
Ұйқы. Ұйқының физиологиялық негіздері
Ұйқы – организмнің тыныштық қалпы, толық дем алуы. Адам
тәулігіне 1/3 бөлігін ұйқыда өткізеді.Егер адам 70-80 жыл өмір сүрсе
25-28 жылы ұйқыда өтеді. Ұйқысыз адам да жануарларда өмір сүре
алмайды.
Ұйқыны азайту, әсіресе балаларда болмайды, өйткені ол орга –
низмінің барлық әрекетіне, соның ішінде, ми қыртысындағы нейт –
рондардың қызметіне әсер етеді.
И.П.Павлов пен оның
шәкірттерінің зерттеулері
негізінде ұйқы мен ішкі
тежелудің табиғаты бір
екені анықталған.
И.П.Павловтың айтуынша
уйқы мидың жоғарғы
бөлімдеріне жайылған
қорғаныс тежелуі.
Ұйқының баяу толқындары байқалатын кезеңдерін баяу ұйқы
немесе ортодоксты ұйқы деп атайды.Кезекті түндегі бір ұйқы
бірнеше циклдан тұрады. Әр циклда жылдам және баяу ұйқы
кезеңдері бар.
Кезекті күнделіктегі ұйқы 5 кезеңнен тұрады: бір белсенді жылдам
ұйқы кезеңі және 4 баяу кезең. Олардың биологиялық ырғақтары
шамамен 1 сағат 30 минут сайын қайталанып отырады.
Ұйқының жас ерекшеліктері

Организмнің толық дем алуына қажетті бір тәуліктегі
ұйқының мөлшері

Баланың Ұйқының Баланың Ұйқының
жасы уақыты жасы уақыты

Жаңа туылған
21-22 сағат 5-6 жас 10-11 сағат
сәби

1-3 ай 18-20 сағат 8-10 жас 9-10 сағат

6 ай-1 жас 14-16 сағат 13-14 жас 8-9 сағат

2-3 жас 13-14 сағат 16-17 жас 7-8 сағат

4-5 жас 11-12 сағат Ересек адам 6-8 сағат
Түс көру
Түс көру – қиял процесінің ұйқы кезіндегі енжар бейнесі. Түс көруді физиологиялық
тұрғыда түсіндірген академик И.П.Павловтың пікірі бойынша ұйқы кезінде ми
клеткаларының қызметі толық тежелмейді, кейбір бөлімдері ояу қалпындағыдай жұмыс
істей береді. Ми қыртысының осындай бөліктерін “күзетші пункт” деп атайды. Күзетші
пункттерде адамның бұрынғы көрген, естіген, дәмін татқан нәрселердің бейнелері
(бейнелі ойдың ісін басқаратын оң жақ ми сыңарында) қайта “тіріледі”. Түсте ақылға
сыймайтын бейнелердің туындауын мидағы сигнал жүйелерінің арасындағы
байланыстың әлсіреп, бірінші сигнал жүйесінің іске қосылып, екінші сөздік
сигналдардың толық тежелуімен түсіндіріледі. Осы түстерде алған әсерлердің болып
көрмеген қиысулары ретінде түсіндірген И.М. Сеченов адамның ояу кезіндегі басынан
кешкен оқиғалардың есепсіз көп фактілері себеп болады деп білді.
Эмоция. Эмоция және оның себептері
Эмоция немесе көңіл-күй латын тілінде “эмовере” – қобалжу,
қозу деген мағынада тараған термин.
Бұл жоғарғы жүйкенің күрделі, қиын зерттелетін қызметінің бірі
У.Кеннон өткен ғасырдың басында
эмоцияны зерттеген ғалымдардың
қатарында.
Ол эмоцияны алу, қорқып үрку
кезінде қандағы адреналиннің оқыс
орасан көбейіп, сөйтіп организмді
төзімділікке, жағымсыз әсерге қарсы
туруға дайындайтынын анықтаған.

Д.О.Хобб микроэлектродтарды
егеуқұйрықтың миына орнатып,
ми қыртысындағы эмоцияның ең
жоғарғы орталығын тапқан.
Эмоцияның құрылымы және түрлері

Кейбір зерттеушілер эмоцияны 3 құрамы бар
екенін жазады.

Ішкі сезім Соңғы нәтижесі

Сыртқы көрініс
Эмоция

Оң Сол
(жағымды) ( жағымсыз)

Денедегі барлық тіршілікке қажетті
қызметтерді жақсартатын, күшейтетін
көңіл-күй. Оң эмоция адамның
денсаулығын жақсартады.
П.В.Симановтың тұжырымы бойынша
(1975) жағымды эмоция организм
пайдалы шартты рефлекторлы
реякциялардың бекітілуінің күшті амалы.
Эмоцияның жас ерекшеліктері

Сәбилер Алғашқы жылғы өмірінен бастап
оң эмоциялары қалыптасады
2-4 жас Жағымсыз эмоция белгілері туады.
Олардың эмоциялары тұрақсыз
келеді. Бір күйден екінші күйге тез
ауысады.
7-11 жас Психикалық эмоцияның барлық
түрлері қалыптасқан. Әсіресе
қуаныш, ренжу, қарсыласыу.
12-16 жас Эмоцияның барлық түрі толық
қалыптасады.
Қорытанды.
Осы тақырыпты қорытындылай келе, түсінгенім, адам ағзасын –
дағы үлкенді-кішілі барлық құбылыстың өзінің ерекше орны бар.
Оларның нормасының артуы немеке кеміп кетуі адам денесінде
түрлі келеңсіздіктерге алып келеді. Барлық үлкен аурулардың түп
негізі кішкентай заттарға мән бермегенімізден пайда болады.
Қолданылған әдебиеттер тізімі

Негізгі:
Қ. Дүйсембин, З.Алиакбарова. Жасқа сай физиология және мектеп
гигиенасы. Алматы, 2011. http://bookash.pro/ru/book/185409/
anatomiya-i-vozrastnaya-fiziologiya-2-e-izd-per-i-dop-uchebnik-
dlya-akademicheskogo-bakalavriata-ann

Қосымша:
https://kk.wikipedia.org/
https://yandex.kz/images/search?text
НАЗАРЛАРЫҢЫЗҒА
РЕХМЕТ!

Ұқсас жұмыстар

ҰЙЫҚТАТАТЫН ДӘРІЛЕР

Зерде және ұйқы физиологиясы

Ұйқы және түс көру физиологиясы

Ұйқы физиологиясы

Ұйқы және Сергектік

Биологиялық ырғақтарға анықтама

Хронофармакология ғылым ретінде

Астения

Асқазан ойық жарасы кезіндегі мамандандырылған мейіргерлік көмек

Стресстің адам денсаулығына әсерін бағалау критерийлері

Пәндер