МЕСТ стандарт бойынша сүтке қойылатын талаптар
Презентация қосу
Қазақстан Республикасының Ғылым және Білім Министрлігі
С.Аманжолов университеті
СӨЖ
Тақырыбы: МЕСТ стандарт бойынша сүтке қойылатын талаптар.
Орындаған:Шәріпова Мөлдір
Тексерген:Курманов
2020 жыл
Жоспар:
І Кіріспе
ІІ Негізгі бөлім
1. Сүт,құрамы,емдік қасиеті.
2. Сүт және сүтқұрамдас өнімдердің классификациялық белгілері
3. Өнім бойынша техникалық регламенттер мазмұны мен талаптары.
4. Шикі сүтке қойылатын талаптар,өнімдерді қайта өңдеу
5. Сүтті қайта өндеу және арнайы технологиялық процестер кезіндегі талаптар.
6. Жуу және дезинфекциялау өндірістік үй-жайлар мен жабдықтарды
ұйымдастыруға қойылатын талаптар.
7. Сүт және сүт өнімдерін таңбалау халықаралық талаптар бойынша сай келуі
8. Сүт және сүт өнімдерін таңбалау
9. Сүт және сүт өнімдері жөнінде МЕСТ стандарттар
ІІІ Қорытынды
Пайдаланылған әдебиеттер тізімі
Кіріспе
Сүт өндірісі кәсіпорындарында жұмысшылардың еңбегін технохимиялық
бақылау бойынша ұйымдастыруына қарай типтік жобамен іске асады. Онда
жұмыс орынын ұтымды жобалау мен жұмысшыларға барынша жағдай жасау
және еңбек етуді жақсарту бойынша ұсыныстар көрсетілген. Технохимиялық
бақылауды талдау жасауға уақыт нормасы мен еңбекті ұйымдастырудың ғылыми
типтік шарттары көрсетілген.
Барлық бақылау ұйымдары өз қызметтерін қатаң түрде әрекеттегі НТҚ
талаптарына сай жүзеге асыру керек: шикізатқа, дайын сүт өніміне, өндірісте
қолданылатын негізгі және қосымша материалдар, таралар стандарттары мен
техникалық талаптарымен; талдау әдістері стандарты; сүт өндірісі
кәсіпорындарында технохимиялық және микробиологиялық бақылау нұсқаулығы
және т.б..
СҮТ
Сүт – адам мен сүтқоректі жануарлардың сүт безінде
лактация кезеңінде түзілетін сұйық зат.
Сүт құрамы
Мал сүті – құнды тағамдық зат, одан
әртүрлі сүт тағамдары, май, балмұздақ, т.б.
жасалады. Адамның күнделікті тағамдық
рационында сиыр сүті көп пайдаланылады.
Сиыр сүтінің құрамында су (87,5%),
сүт қанты (4,7%), май (3,9%), ақуыздар
(3,3%), минералды заттар (0,7%), витаминдер
мен ферменттер бар. Мал сүтінің
құрамындағы ақуыздар: альбумин – жас
организмнің өсуі; глобулин – иммунитеттің
қалыптасуы үшін қажет. Сүт майы глицеридті
қоспалардан тұрады. Салқындатылған сүтте
май түйіршіктерінің диам. 0,1–20 мкм
болатын суспензия, ал жаңа сауылған сүт пен
ысытылған сүтте эмульсия түрінде болады.
Осы түйіршіктер сүт біраз тұрғаннан кейін
оның бетіне кілегей болып жиналады.
Сүт лактозасы (дисахарид) – таза күйінде ақ түсті, кристал тәрізді ұнтақ.
Оны айран, қымыз ашыту үшін және медицинада, бактериологияда қоректік орта
дайындау үшін қолданады.
Сүттің минералдық құрамы: макроэлементтер (кальций, фосфор, натрий,
калий, күкірт, хлор, магний, т.б.) мен микроэлементтерден цинк, мыс, темір,
күмістен тұрады. Сондай-ақ ферменттер, гормондар, иммунды денелер, газдар да
кездеседі. Сүт құрамындағы вегетативті микробты жою үшін пастерлеу әдісін
қолданады.
Сүттің
Сүттің емдік
емдік қасиеті
қасиеті туралы
туралы ақпаратты
ақпаратты көне
көне дәрігерлер
дәрігерлер -- Гиппократ,
Гиппократ,
Гален
Гален және
және Әбу
Әбу ибн
ибн Синаның
Синаның еңбектерінен
еңбектерінен кездестіруге
кездестіруге болады,
болады, олар
олар
түрлі
түрлі жануарлардың
жануарлардың сүтін
сүтін туберкулез
туберкулез бен
бен тұз
тұз байлану
байлану ауруларына
ауруларына емдеуге
емдеуге
қолдануға
қолдануға кеңес
кеңес берген.
берген. XVIII
XVIII және
және XIX
XIX ғасырларда
ғасырларда орыс
орыс дәрігерлері
дәрігерлері
сүтпен
сүтпен бронхит,
бронхит, тырысқақ,
тырысқақ, ас
ас қорыту
қорыту -- ішек,
ішек, жүйке
жүйке және
және т.
т. б.
б. ауруларды
ауруларды
емдеген.
емдеген. Петербург
Петербург дәрігері
дәрігері Ф.
Ф. Л.
Л. Каррель
Каррель 1865ж.
1865ж. жүрек
жүрек сырқаты,
сырқаты, бауыр
бауыр
цирозы,
цирозы, өкпе
өкпе ауруы
ауруы және
және т.
т. б.
б. ауруларды
ауруларды емдеуге
емдеуге сүт
сүт қолданып
қолданып 200200
жағдайды
жағдайды сипаттап
сипаттап кеткен
кеткен еді.
еді.
СҮТТІҢ ЕМДІК ҚАСИЕТІ
Сүт тағамдары – сүттен
дайындалатын әр түрлі өнімдер.
Оларды дайындау кезінде сүттің
сақталу мерзімін ұзарту және оның
құрамындағы пайдалы заттар мен
жұғымдылық сапасын сақтау мақсаты
да көзделеді. Сары май және ірімшік,
сүт консервілерін (қойытылған сүт,
т.б.), ашытылған сүт (айран, қатық,
құрт, қымыз, сүзбе, шұбат, т.б.)
дайындау ісі ертеден белгілі.
Қазіргі уақытта Қазақстанда
“ФудМастер”, “Адал”, “Смак”,
“Қайсар”, “Агропродукт”, қымыз және
шұбат өнімдерін шығаратын “Саяқ”,
т.б. шетелдік және отандық
компаниялар сүт өнімдерімен қатар
сүтке әр түрлі биоқоспалар қосып,
тәтті “БИО-С”, “Пеппи”, т.б. өнімдерді
шығарады.
Сүт және сүтқұрамдас өнімдердің классификациялық
белгілері
Барлық сүт және сүтқұрамдас өнімдердің ортақ белгілері
бойынша бір класқа біріктірді, сүт құрамында құрғақ заттардың
болуы, өнім құрамындағы құрғақ заттардың массалық үлесі 25.5%
болуы керек,сонымен қатар сүттің майлылығы және ақуыз 10,0%
кем болмауы керек.
«Сүт өнімдерінің өнеркәсібі» шикізатты белгілері бойынша
үш класқа бөледі:
Cүт өнімдері;
Құрамында сүт бар өнімді айырбастайтын майлы сүт және
ақуыздың көлемі-2,0 ден 49,0%;
Құрамында сүт бар өнімді айырбастайтын майлы сүт және
ақуыздың көлемі-51,0 ден 90,0%;
Сүт
Сүт және
және сүтқұрамдас
сүтқұрамдас өнімдер
өнімдер өнімдердің
өнімдердің
реологиялық
реологиялық сипаттамалары
сипаттамалары барлық
барлық өнімдердің
өнімдердің
диапазонды
диапазонды тұтқырлығын, сұйықтығын, және
тұтқырлығын, сұйықтығын, және
деформацияның
деформацияның үйілген
үйілген тығыздығын
тығыздығын
айырбастайды.
айырбастайды.
Ұлттық
Ұлттық сүт
сүт қышқылды
қышқылды өнімдердің
өнімдердің
классификасиялық
классификасиялық белгілері
белгілері майдың
майдың массалық
массалық
үлесі бойынша бөлінеді.
үлесі бойынша бөлінеді.
Йогурт
Йогурт ұлттық
ұлттық сүтсүт қышқылды
қышқылды өнімге
өнімге
жатпайды,
жатпайды, бірақ
бірақ болашақта
болашақта сүт
сүт қышқылды
қышқылды өнімді
өнімді
ашытқаннан
ашытқаннан кейін,
кейін, термиялық
термиялық өңдеуге
өңдеуге рұқсат
рұқсат
берілмек.
берілмек. Ашытқаннан кейінгі термоөңдеу --
Ашытқаннан кейінгі термоөңдеу
йогурт
йогурт өнімдерінің
өнімдерінің белгілері,
белгілері, бір
бір топта
топта және
және
бірыңғай
бірыңғай орналасқан
орналасқан өнімдер
өнімдер -- сусын,
сусын, коктейль,
коктейль,
паста
паста және
және т.б.
т.б.
Өнім бойынша техникалық регламенттер мазмұны
мен талаптары.
Қазақстан Республикасы ГОСТ Р 52357-2005 ұлттық стандартта көрсетілген ТТИ талаптарын
тіркеу және қызмет көрсету үшін «Сүт өнімдері және сүт құрамды.Технологиялық
нұсқаулық.Жобалау,салу және қызмет көрсету үшін жалпы талаптар». Осы стандартта
мынадай терминдер пайдаланылады:
Өндіру технологиясы – дайын өнімді шығаруға мүмкіндік беретін техникалық жабдықтар
мен кадрларды белгілі ретпен орындаудағы кешенді процестер мен операциялар.
Технологиялық процесс – шикізатты физикалық немесе химиялық, құрылымдық,
механикалық, микробиологиялық, оргонолептикалық қасиеттері мен сипаттар
компоненттерінің өзгеруі.
Технологиялық операция – технологиялық процестің қарапайым бөлігі.
Техникалық жабдықтар – техникалық процесін жүзеге асыру үшін оның бір бөлігі немесе
процесс операциясы.
Техникалық талаптар (ТТ) – техникалық құжат, оның сапасын бақылау, техникалық
өндірісінде өндіруші сапасы, қауіпсіздігі және нақты өнім (немесе бірнеше белгілі бір өнімді)
жарамдылық мерзімі және өнімді анықтау үшін қажетті талаптар болып табылады.
Техникалық нұсқаулық (ТН) - техникалық құжат, өндірістік процесті бақылау, зауытта
қойылатын талаптарды белгілеу, шикізат пен дайын өнімдерді сақтау және тасымалдау.
Нормативтік-техникалық нұсқаулықтарды ұйымдастыру туралы шешімнің дамуы.
Типтік технологиялық нұсқаулық – өндірістік процестер
үшін (бақылау, шикізат, сақтау және тасымалдау, материалдар мен
дайын өнімдер) ұлттық стандартқа қойылатын талаптарды
техникалық спецификациялар белгілейді.
Өндірушінің техникалық нұсқаулықтары – өндірістегі
кәсіпорын жабдықтар мен қол жетімді айырым белгілерін
тапсырмалары негізінде әзірленуі.
Техникалық шарттарға технологиялық нұсқаулық -
технологиялық нұсқаулық белгілейтін процестеріне қойылатын
талаптар дайындауда (бақылау,буып-түю,таңбалау,сақтау және
тасымалдау) қойылатын талаптар оған белгіленген техникалық
шарттарға,бекітілген кәсіпорын -түпнұсқасын ұстаушы.
Өндірістік жоспар дайындау - техникалық белгілейтін
құжат дайындау жоспары өндіріс көрсете отырып, нақты іс-
шаралар, оларды орындау мерзімдерінің, қаржы шығындарының
және жауапты орындаушылары.
Өндірістік бақылау - өндірістік бақылау-бақылау
шикізаттың, материалдардың, технологиялық процестердің, зауыт
ішіндегі тасымалдау және сақтау кезінде қолданылатын өнімдерін
өндіруде.өндірістін орындалуын қамтиды:кіріс бақылау,
технологиялық бақылау, қабылдау инспекциясы.
Кіріс инспекциясы - бақылау, сапа және қауіпсіздік
көрсеткіштерін, шикізат және материалдар түскен дайындаушыға
одан әрі пайдалану үшін технологиялық процестерде өнімдерін
дайындау.
Шикі сүтке қойылатын талаптар,өнімдерді қайта өңдеу
Шарттары алған ауыл шаруашылығы жануарларын сүт,тасымалдау,сату және кәдеге жарату, шикі сүт, шикі кілегей,сүт өнімдерін
өнеркәсіпте дайындалмаған өндіріс талаптарына сәйкес келуі тиіс Ресей Федерациясының ветеринария туралы заңнамасы.
Ауыл шаруашылығының сау аумағында шикі сүт алынуы тиіс,қолайлы қатысты жұқпалы және басқа да адам мен малға
ортақ аурулар.
Пайдалануға жол берілмейді тамаққа алынған шикі сүтті алғашқы жеті күн төлдеу кезінде жануарлардың және күн алдындағы
бес күн ішінде оларды іске қосқанда және ауру жануарларды карантинде жатқандар жануарлар.
Өндіруші қамтамасыз етуітиіс қауәпсіздік шикі сүт мақсатында болмаған, ондағы қалдық мөлшерін жуу,дезинфекциялау және
бейтарап заттарды ,жануарларды өсіру стимуляторларын (оның ішінде гормоналды препараттарды), дәрілік қоспа (соның ішінде
антибиотиктерді), мал шаруашылығында қолданылатын мақсатында бордақылау, мал емдеу және оның алдын алатын аурулар.
Сүт алынатын әр түрлі түрлерін ауыл шаруашылығы жануарларын
қоспағанда, сиыр сүті, көрсеткіштерге сәйкес болуы тиіс, белгіленген
стандарттармен,нормативтік құжаттармен, федералдық атқарушы билік
органдары, күмбезінің ережелерін және техникалық құжаттармен сипатталуы.
Салмақтық үлесі құрғақ майсыз заттардың сиырдың шикі сүтте болуы тиіс кем дегенде 8,2%. Сиыр сүтіндегі майдың
массалық үлесі онда 3,5% тиіс кем дегенде 1027 кг, температурасы 20 кем емес немесе балама мәні бар сүт майдың
массалық үлесі болып табылады.
Сүт үшін пайдаланылатын тамақ өнімдерін өндіру белгілі бір тұтынушылық қасиеттерге, ұсынылуы мүмкін
келесі қосымша талаптар.
СҮТТІ ҚАЙТА ӨНДЕУ ЖӘНЕ АРНАЙЫ ТЕХНОЛОГИЯЛЫҚ
ПРОЦЕСТЕР КЕЗІНДЕГІ ТАЛАПТАР.
Сүтті қайта өндеу талаптары.
1) Сүтті қайта өндіру сүтті қайта өңдеу өнімдері
қолданылады заңды және жеке тұлғалардың өндіру
және іске асыру саласындағы сүтті қайта өңдеу
өнімдері Қазақстан аумағында өндіріледі.
2) Технологиялық процестер өнімдерін өндіру, сүтті
қайта өңдеу, сондай-ақ байланысты өндіріс, пайдалану,
өңдеу , кәдеге жарату, қауіпті сүтті қайта өңдеу өнімдері
және заңнама талаптарына сәйкес Қазақстанның
қамтамасыз ету саласындағы, халықтың санитарлық-
эпидемиологиялық салауаттылығы саласындағы
заңнамасын, экологиялық қауіпсіздігі.
3) Құрал-жабдықтар, ыдыс және буып-түю, тікелей
жанасатын қайта өңдеу өнімдері сүт,оларды өндіру,
сақтау,тасымалдау және іске асыру, дайындалуы тиіс
олардың материалдары, рұқсат етілген жанасу үшін сүт
өнімдерімен атқарушы биліктің федералдық органы
функциясын жүзеге асыратын бақылау және қадағалау
саласындағы, халықтың санитариялық-
эпидемиологиялық салауаттылығы және
тұтынушылардың құқықтарын қорғау заңнамасының
талаптарына сәйкес ветеринария саласындағы
заңнаманың экологиясы.
4) Сәйкестікті бағалау талаптары технологиялық процестердің қауіпсіздік өндіріс,оларды
жобалау және өнімді сүтті өңдеу кезінде жүзеге асырылады. Сақтау және тасымалдау, шикі
сүт, шикі кілегей қоса жүреді және олардың қауіпсіздігін растайтын құжаттармен және
ақпаратпен көзделген.
5) Өнімдерін өндіруде сүт қамтамасыз ету мақсатында олардың белгіленген талаптарға
сәйкестігін қолданылады процестер ароматизаця, бактофугировация, ашыту, шайқалу,
қалпына келу , гидролизі, безендіру, салқындату, мұздату, тазалау, пастерлеу, тұрақтандыру,
жетілу, престеу, араластыру,өзге де мұндай өнімді өндіру процестері болып табылады.
6) Республикалық заңмен белгіленетің ұғымдар процестер өнімдерін өндіруде сүт өңдеу
және оған қойылатын талаптар осы процестерге байланысты міндетті талаптар қойылады.
Жуу және дезинфекциялау өндірістік үй-жайлар мен жабдықтарды
ұйымдастыруға қойылатын талаптар.
Жуу
Жуу және
және дезинфекциялау
дезинфекциялау өндірістік
өндірістік үй-жайда,
үй-жайда,
жабдықтар,
жабдықтар, инвентара,
инвентара, ыдыстарды,
ыдыстарды, көлік
көлік құралдарының
құралдарының
қауіпсіздігін
қауіпсіздігін қамтамасыз етуге тиіс сүтті қайта
қамтамасыз етуге тиіс сүтті қайта өңдеу
өңдеу
өнімдері, олардың ластануын және өткізілуі белгіленген
өнімдері, олардың ластануын және өткізілуі белгіленген
кезеңділікпен
кезеңділікпен өндірістік
өндірістік бақылау
бақылау бағдарламасын
бағдарламасын көрсету
көрсету
Пайдаланылатын
Пайдаланылатын құралдар үшін жууға және
құралдар үшін жууға және
дезинфекцияға
дезинфекцияға тиістиіс экологиялық
экологиялық қауіпсіз
қауіпсіз және
және рұқсат
рұқсат
етілген пайдалану үшін тамақ өнеркәсібі федералдық
етілген пайдалану үшін тамақ өнеркәсібі федералдық
билік
билік органы
органы жөніндегі
жөніндегі функциялар,
функциялар, бақылау
бақылау және
және
қадағалау саласындағы, халықтың
қадағалау саласындағы, халықтың санитариялық- санитариялық-
эпидемиологиялық
эпидемиологиялық салауаттылығы
салауаттылығы және
және
тұтынушылардың құқықтарын
тұтынушылардың құқықтарын қорғау. қорғау.
Тиімділігі
Тиімділігі жуу
жуу және
және дезинфекциялау
дезинфекциялау арқылы
арқылы
анықталады
анықталады зертханалық сынақтар көлемде және
зертханалық сынақтар көлемде және
кезеңділікпен
кезеңділікпен белгіленген
белгіленген өндірістік
өндірістік бақылау
бақылау
бағдарламасына әсер етеді.
бағдарламасына әсер етеді.
Сүт және сүт өнімдерін таңбалау халықаралық
талаптар бойынша сай келуі
Codex Alimentarius Commision
халықаралық органдар, бірлескен бағдарлама
ФАО/ВОЗ стандарттар және тамақ өнімдірі
ережелерін жауапты түрде енгізу. ФАО/ВОЗ
бағдарламасының 1962 жылы құрылуы
денсаулық сақтау тұтынушыларын және
халықаралық сауда өнімдерін көздейді.
Әлемдік практикада тамақ өнімдерінің
таңбалануы Codex Alimentarius-пен
басқарылады, том IА-А-2001, Codex stan1-
1985 «Кодекстің жалпы стандарты өнімді
буып таңбалау», алдын-ала таңбалау үшін
буып түюге арналған ережелер қолданылады,
мұндай сапа тұтынушыларға немесе
қоғамдық тамақтануға арналған өнім, және де
басқа аспектілер қатары ұсынылады.
Халықаралық стандарт жобалау Ресей Федерациясындағы заң
бойынша «Тұтынушы құқықтарын қорғау» талаптарына сәйкес жауап
береді:
1. Өндіруші олардың дұрыс таңдауларын мүмкіндікті қамтамасыз ететін
және өнім туралы сенімді ақпаратты уақытында беруге міндетті.
Ақпараттық техникалық жапсырмасында өніммен бірге берілетін
құжаттаманы таңбалау немесе басқаша белгісі сақталуын сәйкес белгілі
бір тауарлар ақпаратты растау үшін қабылданған клиенттердің назарына
жетеді.
2. Тауар туралы ақпарат міндетті түрде белгілі бір тәртіппен болу керек.
3. Жапсырмаларда, парақшаларда «Азық-түлік қауіпсіздігі сапасы
туралы» Федералдық заңға сәйкес оралған азық-түлік мынандай қосымша
ақпаратты қамтуы тиіс:
Сүт және сүт өнімдерін таңбалау
ГОСТ Р 17527-2003 «Қаптама. Терминдер мен анықтамалар» «таңбалау» және «жапсырмасында»
негізделген.
Таңбалау – жазба түріндегі ақпарат, сандық және шартты белгілеу, өнімге келтірілген, қаптама,
жапсырма және сәйкестендіруді қамтамасыз ету және тиеу жұмыстарын жеделдету, жеткізу және
сақтау.
Жапсырма – оралған өнімнің және оның өндіруші туралы ақпарат құралдары, өнімнің өзі туралы бір
параққа немесе бекітілген жапсырмасына бекітіледі.
Жапсырма жазудың басты мақсаты – өнім туралы, оның қазіргі талаптарға сай келуі, оған қоса
сәйкестендірме сипаттамалары, тұтынушылық қасиеттерін, саплы және сандық мінездеме, норма,
техникалық құжаттамалардың нормативті құрылуы, сонымен қатар өндіруші туралы ақпараттың
толық болуы.
Таңбалаудың негнізгі қағидасы – орыс тіліндегі ақпараттың қол жетімді болуы.
Шартты түрде барлық терминдерді ГОСТ Р 51917-
2002 бойынша бөлеміз:
Стандартты термин обьектісі
Обьектінің стандартты мінездемелік
термині
Стандарртық терминнің
құрылымдық элементі
ГОСТ Р 51917-2002 бойынша
орнатылған терминдер, Сүт және сүт
құрамдас өнімдерінің стандарт
бойынша жұмыс саласына кіретін
құжат және әдебиет түрлерінде міндетті
түрде қолданылады.
Сүт және сүт өнімдері жөнінде МЕСТ
стандарттар:
Стандарттық терминдер ГОСТ Р 51074, тұтынушыға қатысты ақпарат.
ГОСТ Р 51074-2003 техникалық ережелер қабылданғанға дейін сай келуі расталады.
ГОСТ Р 50460-92 белгі талабына сай «Міндетті сертификат сәйкестігі. Кескіні, пішіні,
және техникалық талабы». Қазіргі уақытта нормативті құжатқа сәкестігі.
Техникалық регламенттерді қабылдау, сүт өнеркәсібі техникалық регламенттер тәртібін
белгілейді, сондай-ақ тұтыну қаптамасында оралған азық-түлік өнімдерінің ГОСТ Р 50460-92
таңбалау кез-келген өзгерімтер енгізілгенге дейін алдын-ала қатаң ГОСТ Р 21074-2003
«Азық-түлік өнімдері сәйкес келуі керек. Ортақ талап» тұтынушыларға арналған ақпарат
міндетті сертификаттауға сәйкес жалпы талаптар ГОСТ Р 50460-92 « сондай-ақ сәйкестік
белгісі. Пішіні, мөлшері және техникалық талаптар».
Іске асыру және әзірлеу ГОСТ Р 51074-2003 және ГОСТ Р 50460-92 ФЗ «Тұтынушы
құқығын қорғу», және СанПиН 2.3.2.1324-03, жапсырма жазуларына өзгерістер енгізілді.
Қазіргі уақытта сүт және сүтқұрамдас өнімдер туралы негізгі терминдер мен
анықтамалар ГОСТ Р 51917 “Cүт және құрамында сүт бар өнімдер. Терминдер және
анықтамалар ” стандарты бойынша Ресей Федеациясының аумағында өндіріліп өткізіледі.
Қорытынды
Қорыта келетін болсақ сүт және сүт өнім өнімдерін
дайындау,стерилизациялау,пастерлеу,қайта өңдеу кезеңдерінің
барлығы күрделі процесс болып саналады.Оны даярлау кезіндеде
дайындау құрал-жабдықтарының тазалығың МЕСТ стандарта
сәйкес келуін қадағалау керек.Егер осы процесстің біреуінен қате
кетсе сүттің құрамының өзгеруіне,бұзылуларға,сүттің
кемістіктеріне алып келіп соғады.Сол себептенде барлығы МЕСТ
стандартқа сәйкес болуы керек.
Пайдаланылған әдебиеттер тізімі
1. Тілеуғали Т., Кырыкбайулы С. Мал дәрігерлік санитариялық
сараптау және мал шаруашылығы өнімдерінің технологиясы мен
стандарттау негіздері. Алматы, 1998 жыл.
2. Жексембиев Д.Б., Шекара және көлікте ветсан бақылау. Алматы,
2006 жыл.
3. Дюйсембаев С.Т « Ветеринариялық-санитариялық сараптау»
Алматы 2013 жыл.
4. Ғаламтор желісі. Google.
Назарыңызға рахмет!
Ұқсас жұмыстар
Пәндер
- Іс жүргізу
- Автоматтандыру, Техника
- Алғашқы әскери дайындық
- Астрономия
- Ауыл шаруашылығы
- Банк ісі
- Бизнесті бағалау
- Биология
- Бухгалтерлік іс
- Валеология
- Ветеринария
- География
- Геология, Геофизика, Геодезия
- Дін
- Ет, сүт, шарап өнімдері
- Жалпы тарих
- Жер кадастрі, Жылжымайтын мүлік
- Журналистика
- Информатика
- Кеден ісі
- Маркетинг
- Математика, Геометрия
- Медицина
- Мемлекеттік басқару
- Менеджмент
- Мұнай, Газ
- Мұрағат ісі
- Мәдениеттану
- ОБЖ (Основы безопасности жизнедеятельности)
- Педагогика
- Полиграфия
- Психология
- Салық
- Саясаттану
- Сақтандыру
- Сертификаттау, стандарттау
- Социология, Демография
- Спорт
- Статистика
- Тілтану, Филология
- Тарихи тұлғалар
- Тау-кен ісі
- Транспорт
- Туризм
- Физика
- Философия
- Халықаралық қатынастар
- Химия
- Экология, Қоршаған ортаны қорғау
- Экономика
- Экономикалық география
- Электротехника
- Қазақстан тарихы
- Қаржы
- Құрылыс
- Құқық, Криминалистика
- Әдебиет
- Өнер, музыка
- Өнеркәсіп, Өндіріс
Қазақ тілінде жазылған рефераттар, курстық жұмыстар, дипломдық жұмыстар бойынша біздің қор #1 болып табылады.
Ақпарат
Қосымша
Email: info@stud.kz