Еңбек нарығы: ерекшеліктері, қызметі және құрамдастары

Еңбек нарығы экономикасы

Орындаған: Губайдуллина К. М.

Э-19-1

Тексерген: Атирбеков А. Ш.

Жоспар

Еңбек нарығы

Еңбек нарығының ерекшелігі

Еңбек нарығының қызметі

Еңбек нарығының құрамдастары

Еңбек биржалары

Еңбек нарығы

еңбек күшін айналымға жіберуге байланысты экономикалық қатынастардың жиынтығы. Жұмыс күші - адамның еңбек ету қабілеті, адам өз қызметінде пайдаланатын дене және рухани қабілеттіліктерінің жиынтығы. Еңбек - бұл оны иеленуші адамнан бөлінбейтін жалғыз тауар.

Notes: Иеленуші-адам сату сатып-алу объектісі болып табылмайды, яғни жұмысшы емес, оның еңбекке қабілеттілігі сатылады және сатып алынады.

Еңбек нарығының ерекшелігі

Тауарға - жұмыс күшіне меншіктік құқық оны иеленушіден бөлінбейді.

Сатушы мен сатып алушының өзара қатынасы ұзаққа созылады.

Жұмыс күшінің әртүрлі кәсіптік-біліктілік деңгейі, технологиялармен, еңбекті ұйымдастырудың саналуандылығы, жалдаудың келісімшарттық (контрактілік) жүйесіне көшу және т. б. тауар-жұмыс күшін сатып алу кезінде мәмілелерді жекешелендіру қажеттігін туындатады.

Еңбек нарығына кәсіптік одақтардың, еңбек заңнамасының, жұмыспен қамту мен кәсіптік дайындықтың мемлекеттік саясатының, кәсіпкерлер одақтары мен басқаларының елеулі ықпал етуі.

Ақшалай емес факторлардың орын алуы.

Еңбек нарығының қызметі

экономикалық функция, ол еңбекке қабілетті халықты ұдайы өндірудің оңтайлы үдерісін қамтамасыз етуді білдіреді;

әлеуметтік функция, ол табыстар мен адамдар әл-ауқатының қалыпты деңгейін қамтамасыз етуден құралады.

Еңбек нарығының субъектілері

Еңбек нарығының субъектілері кәсіпкерлер (ірі, орта, ұсақ фирмалар), жалдамалы қызметкерлер, кәсіподақтар, сондай-ақ өзінің уәкілетті органдарымен бірге мемлекет болып табылады.

Еңбек нарығының құрамдастары

Еңбекке сұраныс - еңбек нарығында ұсынылған жұмыс күшіне деген қоғамдық қажеттіліктердің жалпы көлемін бейнелейді.

Еңбек ұсынысы - халықтың саны және құрамымен (жынысы, жылы, білімі, кәсібі, біліктілігі және т. б. ) сипатталатын жұмыс күшінің жалпы саны.

Жұмыс күшінің бағасы (жалақы) .

Еңбекке сұраныс

жұмыс берушілердің тауарлар мен көрсетілетін қызметтерді өндіру үшін қажетті қызметкерлерді қажетсінуін білдіреді. Еңбекке сұранысты бос жұмыс орындары, сондай-ақ жұмыс берушіні қанағаттандырмайтын қызметкерлер орнына оларды алмастырушылар іздестіретін жұмыс берушілер қалыптастырады.

еңбек нарығында белгілі бір уақытта белгілі бір баға бойынша ұсынылуы мүмкін еңбек мөлшерін білдіреді. Еңбек ұсынысы бәрінен бұрын оған жасалатын төлемнің деңгейіне байланысты және жалақы шамасына тікелей тәуелді.

Еңбек ұсынысы

бұл қызметкерге еңбегі мен жұмыс күші үшін берілетін төлем.

Номиналды жалақы - бұл қызметкердің өз еңбегі үшін алған ақша сомасы.

Нақты жалақы - бұл номиналды жалақыға сатып алуға болатын тауарлар мен көрсетілетін қызметтерге бағалар жоғары болған кезде номиналды жалақы (ақшаның жалпы сомасы) өседі, ал нақты жалақы тауарлар мен көрсетілетін қызметтер бағаларының жылдам өсуінен төмендейді.

Жалақы

Еңбек биржалары

- бұл еңбектік жалдау кезінде жұмыс берушілер мен жұмысшылардың арасындағы делдалдар болып табылатын мекемелер. Бұл мекемелер, әдетте, мемлекеттік мекемелер болып табылады.