Тарихтың түрлі кезеңдерінде өзгеріп отыратын адам өмірінің мәнін, құндылығын айқындаушы - сол адамның өзі

Презентация қосу

Күнделікті тәжірибеде
өмір мәнін іздеудің
маңызды қырлары:
философиялық талдау.

Орындаған:Майданова Ажар

Группа:ВС-215

Тексерген:Сембаев Р
Өмip философиясы — 19-20 ғасыр шекарасында
Германия мен Францияда пайда болған,
буржуазиялық философияның субъективті-
идеалистік бағыты, кең мағынада өмірдің
мақсаты, мәні туралы мәселелерді
қарастыратын философия.

Иррационалстік бағыт ретінде Германияда (
Шопенгауэр, Ницше, Дильтей, Зиммель) және
Францияда (Бергсон) 19- 20 ғасырлар аралығында
пайда болды. Олар классикалық рационализмге
қарсы тұрды. Философияның бастауы ретінде «өмір»
ұғымын пайдаланады.[1]
Өмір философиясы барлық тіршілік иелеріне рухқа, не материяға
ұқсамайтын, бірақ түйсік сезімі арқылы тануға болатын өмір
көрінісінің формасы және әлдеқандай бір алғашқы реальдық ретінде
қарастырады. Бұл философияның пайда болуына биология немесе
психология сияқты ғылымдарының жедел дамуы әсер етті. Өмір
философиясындағы басты ұғым - өмірдің мәні мен мағынасын алуан
түрлі, оны қай позициядан, қалай түсіндіруге байланысты. Мұндағы
«өмір» ұғымы бәрінен бұрын тірі организм өмір сүріунің шарты ретіне
биология-натуралисттік мағынасында қолданады. Сонымен қатар,
«өмір» - дүниенің фбсолюттік шектік негізі болып табылады. Ол
материя мен санаға қарағанда белсенді, көп мағыналы әрі мәнгі
қозғалыста болады. Оны сезімдік немесе ақыл ой сатылары арқылы
емес, тек түйсікпен ғана тануға болады, әрі діни толғаныстармен
топшаланады. Өмір философиясы ішкі логикасы жағынан екі салаға
бөлінеді:
) Өмірді тек биология жағынан қарастырып, түсіндіріп биологиядық
қасиеттерді шындық өмірдің барлық түрлеріне телиді.Бұл конспекция
өмір философиясының психологиялық варианты деп аталады.
) Өмірді рухани күштердің иррационалдық құбылуы ерік және ішкі
толғыныс формасында қарастырады.
Сонымен бірге өмір философиясының мәдениет
философиясы немесе «тарихи» нұсқа деп аталатын
түрі де бар. Бұл қағиданы жақтаушылар өмірді
« ішкі » жағынан талдап түсіндіре отырып, тікелей
ішкі толғаныстарға жүгінеді. Өмірдің мәнін адам жан
дүниесі мен психологиялық тәжірбиелері арқылы
емес, мәдени тарихи тәжірібиелер арқылы
түсіндіріледі.
Өмір философиясының жекеленген нұсқалардың
принциптік айырмашылықтарға қарамастан, оның
әр түрлі концепцияларының ортақ негізі бар. Ол
- қаншылдық пен позитивизм ықпалына байланысты
19 ғ-дың соңы мен 20 ғ-дың басында кең тарап, үстем
болған мотодологизмге қарсы күрес жүргізу.
Қазіргі таңда, Өмір философиясы экзистенцириализм
мен персонализмге ұстанып отыр.[2]
Адам мен адамзаттың алдында барлық
уақыттарада тұрған толып жатқан
проблемалардың ең мәнділерінің бірі – ол
өмірдің мағынасы мәселесі. Қалай өмір сүру
керек? Не үшін өмір сүру керек? Бұл сұрақатар
адамдарды барлық тарихи дәуірлерде
тоғандырған. Оларды сезіну мен дұрыс түсіну
адамға мінез-құлық пен қызметте сенімді бағдар
береді, өз күшіне сенімділікті арттырады,
өмірінің мақсаттары мен құндылықтарына тиісті
қатынастарын жасақтауға жағдай жасайды
философы Блез Паскаль
(1623-1662): «Адам – бар
болғаны құрақ, табиғат
жаратылыстарының
ішіндегі ең әлсізі, бірақ
ол – ойланушы құрақ.
Оны жою үшін бүкіл
Ғаламның тіпті де керегі
жоқ: желдің соғуы, су
тамшысы да жеткілікті.
Алайда, тіпті оны Ғалам
жойса да, адам бәрібір
де одан гөрі асқақтау,
өйткені өмірмен қош
айтысатынын және
Ғаламнан әлсіздеу
екендігін ұғынады, ал
Ғалам ештеңені
ұғынбайды» деп жазған.
Басқа тірі
жаратылыстардан
айырмашылығы – адам
өз өмірін ұғынады.
Адамның саналы
жаратылыс ретіндегі өз
өмірі мен өзді-өзіне
қатынасы оның өмірінің
Өмірдің мағынасы – бұл санамен
қабылданған құндылық
(құндылықтар), оған адам өз өмірін
бағындырады, сол үшін өмірлік
мақсаттар қойып, ол жүзеге асырады.
Онда қызметтік-құндылықтық сипат
бар, ол кімде-кім «жай ғана өмір
сүрмей», қандай да бір нәрсе үшін өмір
сүру керектігін ойлайтын, сезінетін
болса, сонда ғана пайда болады.
Мағына – адамның рухани өмірінің
құндылықтық –уәжделген саласының
элементі.
Өмірдің мағынасы неде?
Бұл сұрақты түсінуге және осыған сәйкес оны
шешуге философтар екі түрлі: жеке алынған
адамның көзқарасы және рулық жаратылыс,
адамзат ретіндегі адамның көзқарасы
тұрғысынан келеді. Бірінші түсінуде өмірдің
мағынасы – жеке адамның бірегей ішкі рухани
өмірінің элементі, ол оның өзі үшін қоғамдық
құндылықтардың үстемдік етуші жүйелеріне
тәуелсіз тұжырымдайтыны. Бұл жерде барлық
адам үшін бірыңғай өмір мағынасы туралы
айтуға болмайды. Әрбір индивид оны
құндылықтарының өзіндік ерекшеліктері мен өз
тәжірибесінде ашады.
Сонымен бірге өмір мағынасы адам санасының
феномені ретінде де өмір сүреді. Оны іздестіру өмір
мағынасы неде екені туралы сұрақты түсінудің екінші
қырын білдіреді. Олар адам эволюциясының ұзақ
үдерісімен, оның ойлануының рефлексивтік қабілетінің
дамуымен , өзіндік сананың қалыптасуымен
дайындалады. Өмір мағынасы проблемасын ұғынудың
тарихи бірінші формасы діни түсінімде болды. Жүре
келе философия олардың серігі мен тірегіне айналды.
«Өмір мағынасы» категориясы адам өмір сүруінің
сапалық жағын сипаттайды. Ол адам үшін жоғары
мақсаттар мен құндылықтардың жиынтығын көрсетеді.
Сондай-ақ онда адамның тіршілік қарекетіндегі жалпы
адамилықтың, тарихилықтың, әлеуметтік-
топтылықтың және жекетұлғалықтың диалектикалық
өзара байланысы өз өрнегін табады.
Өмірдің мәні туралы сауалдарға ғылыми тұрғыдан нақты
жауап қайтару мүмкіндігін теріске шығаратын теориялар да
жоқ емес. Ондай тұжырымдар өмірдің мәні әр жеке адам үшін
өзінше, қайталанбас өзгешелігінен туындаса керек. Егер дүние
жүзінде 6 млрд-тан астам адам бар десек, өмірдің мәні туралы
сонша пікір бар.
Ал өмірдің мәні туралы философтар пікірлерінің жалпы
адамзатқа ортақ, әлдеқалай бір жиынтық тұжырым болып
шығып жатуының да өзіндік жөні бар. Адам өмірінің мәні
оның өлеуметтік жағдайларымен айқындалады. Адам —
белсеңді әрекет иесі. Ол әлеуметтік дамуды жеделдетіп немесе
тежеп, оған тура ықпал ете алады. Тарихтың түрлі
кезеңдерінде өзгеріп отыратын адам өмірінің мәнін,
құндылығын айқындаушы — сол адамның өзі. Және ол жеке
адамнан, қоғамнан тыс ұғым емес, адамның мақсаттары мен
қоғамды диалектикалық тұрғыдан біріктіретін ұғым.

Ұқсас жұмыстар

Махаббаттың мәнін

Қажеттіліктер пирамидасы

Әлеуметтік философия

Этика және Дентология ұғымы

Педагогикалық үдерістегі мақсаттардың иерархиясы

ЕЛБАСЫ МАҚАЛАСЫ БОЛАШАҚҚА БАҒДАР

Өркениет

Орыс космизмі

Сөйлеу туралы жалпы ұғым

Мінез туралы

Пәндер