Капитал ретіндегі ақша айналысының формасы

Презентация қосу

ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫНЫҢ
БІЛІМ ЖӘНЕ ҒЫЛЫМ МИНИСТРЛІГІ
М.ӘУЕЗОВ АТЫНДАҒЫ ОҢТҮСТІК ҚАЗАҚСТАН УНИВЕРСИТЕТІ
«ЭКОНОМИКАЛЫҚ ТЕОРИЯ» КАФЕДРАСЫ

КАПИТА
Л Дайындаған:Айдаулет Б.Е.
Тобы: ИП-19-3к2
Қабылдаған: Жуманова Г.М

Шымкент
Капитал
(ағылш. Capіtal – басты нәрсе‚ негізгі қаржы)
Бұл – табыс әкеле алатын нәрселердің бәрі
немесе адам өзінің тіршілік әрекеті
барысында тауарлар‚ өнімдер‚ т.б.
өндіру‚ қызметтер көрсету үшін жасаған
ресурстар, қосымша құн әкелетін құн.
Капиталға К.Маркстің
концепциясында жан-жақты,
терең түсініктеме беріледі.
Маркстің пікірінше, ақша да,
өндіріс құрал-жабдықтары да
өздігінен капитал бола
алмайды. Олар тек басқаның
ақы төленбеген еңбегін
пайдаланып, оның өнімін тегін
иемденген кезде ғана белгілі бір
өндірістік қатынастар
Тауар айналысының формасы: Т – А – Т

Капитал ретіндегі ақша айналысының
формасы:
А – Т – А’
Капитал ретіндегі ақша қозғалысының
толық түрі
А – Т – А’
мұнда А’ = А + ∆А қосымша құн
КАПИТАЛ - БҰЛ ...
зат емес, бірақ заттар
арқылы көрініс табатын
және сол заттарға ерекше
қоғамдық сипат беретін,
белгілі бір қоғамдық
қатынастар.
барлық элементтері үнемі
қозғалыста болатындар,
үнемі қозғалыста болған
ақша.
жалдамалы жұмысшы
жасаған, өздігінен өсіп,
ұлғайып отыратын құн.
Капиталға айналуға тиісті болған ақша
өзінен-өзі қосымша құнның көзі бола
алмайды. Бірінші А – Т актісінде сатылып
алынатын тауардың құны да қосымша
құнның жасаушысы бола алмайды.
Капиталист нарықтағы айналыс сферасында
тұтыну құны құн жасай алатын, оған қоса,
өзініңерекше
Мұндай құнынан артық
тауар – құн жасай алатын
тауарды табады.
адамның еңбекке
қабілеттілігі немесе оның
жұмыс күші болып
табылады. Жұмыс
күшінің тауар ретіндегі
қасиеттері:
• Жұмыс күшінің құны;
• Тұтыну құны.
Жұмыс күшінің құны дегеніміз - оны қалыпты,
сапалы етіп, ұдайы өндіруге қажетті тіршілік
заттарының құны болып табылады. Өндірістің
дамуына, өндіріс құрал-жабдықтарының
прогресіне байланысты жұмыс күші де өзгеріп
отырады. Жұмыс күші құнының төменгі
немесе минимальды шегі жұмысшының өмір
сүруі үшін, оның еңбекке қабілеттілігін сақтау
үшін қажетті тіршілік заттарының құнынан
құралады.
Жұмыс күшінің тұтыну құны дегеніміз –
қосымша құн өндіру қабілеттілігі. Өндіріс
иелерін қызықтыратыны да жұмыс күшінің
дәл осы ерекше тұтыну құны.
Капиталдың әрбір бөлігі құн жасау процесіне
әртүрлі қатысып, оның өсуіне (көбеюіне)
әртүрлі үлес қосады. Осы сипатына
байланысты К. Маркс капиталды екі түрге
бөлді:
Тұрақты капитал Өзгермелі
(С) капитал
Капиталдың, (V)
өндіріс құрал- Капиталдың
жабдықтарына жұмыс күшіне
айналатын және айналатын
еңбек процесінде және өндіріс
өзінің құн процесінде өз
мөлшерін құнын
өзгертпейтін өзгертетін
бөлігі. бөлігі.
Кәсіпорындарда өндірілетін тауарлардың
құнын анықтау формуласы
w=c+v+m.
Мысалы: фабрика белгілі бір өнім шығарады
делік.

жұмысшының
өндіріс еңбек шикізат
жалақысы –
үйлері 200 құралдары 500 тенге.
2000 тенге.
тенге 300 тенге;
1 өнім шығаруға кеткен уақыт – 2 сағат.
Жұмыс күні уақыты – 8 сағат.
Жалпы шығарылатын өнім – 4 дана.
Шығын – 3000 теңге
Қосымша құн – 2000*3=6000 теңге
Абсолюттік қосымша құн – жұмыс күнінің
ұзақтығын арттырып қажетті жұмыс уақытын
өзгертпей бұрынғы қалпында қалдырады да,
қосымша жұмыс уақтысын ұзартады. Жұмыс
күнін шексіз ұзарту мүмкін емес, себебі
тәулік 24 сағаттан тұрады, осыған
байланысты жұмыс уақтысының екі шегі
болады: төменгі және ең жоғарғы шегі.

Төменгі шегі –
өнім өндірудің
уақыты.
Жоғарғы шегі –
жұмысшының
құқығы.
Салыстырмалы қосымша құн – қажетті жұмыс
уақытын қысқарту және қосымша жұмыс
уақытын соған сәйкес тиісінше арттыру
арқылы алынатын қосымша құн. Қосымша
құнның бұл түрі, тіпті жұмыс күні қысқарған
жағдайда да орын алады. Алайда қажетті
жұмыс күнінің қысқару мөлшері, жалпы
жұмыс күнінің қысқару мөлшерінен көбірек
болуы шартты жағдай.
Қажетті жұмыс
уақытының кемуінің
негізгі жолы –
еңбек өнімділігін
арттыру.
Артық қосымша құн – жекелеген
кәсіпорындарды ғылыми- техникалық
революцияның нәтижелерін өндіріске енгізу
арқылы еңбек өнімділігін арттыру жолымен
алынған қосымша құн. Артық қосымша құн
қандай да бір кәсіпорындар да жоғалса,
басқа кәсіпорындарда пайда болады.
Артық қосымша құн
алудың негізгі
шарты – жеке
кәсіпорындардағы
еңбек өнімділігінің
дәрежесі, қоғамдық
еңбек өнімділігінің
дәрежесінен
жоғары болуы.
Капиталдың ауыспалы
айналымы – ақшалай
қаражаттың өндіріс пен
айналыс аясындағы
қозғалысы‚ бұл қозғалыс
барысында капитал
І САТЫСЫ үш
ІІ САТЫСЫ ІІІ
сатыдан
ӨҚ өтеді. САТЫСЫ

А -> Т -> Ө -> Т’ ->
ЖК
А’
Негізгі капитал — бұл өндіріс
процесіне тұтас қатынасатын,
бірақ өз құнын өнімге бір-бірте
ауыстырып, меншік иесіне
ақшалай формада бірте-бірте
қайтып оралатын капитал.
Негізгі капиталға барлық
жабдықтардың, машиналардың,
өндірістік ғимараттардың,
құрылыстардың құны жатады.
Айналым капиталы — өндіргіш
капиталдың бір бөлігі. Оның
құрамына тұрақты капиталдың
шикізат, материалдар, отын,
өндірістің аяқталмаған
элементтері және өзгермелі
капитал (жұмысшы күшіне
жұмсалатын шығын) кіреді.
Инвестиция
(латынша іnvestіre – киіндіру)
Бұл - табыс алу, меншікті
капиталын молайту, елдің
материалдық байлығы мен
материалдық емес
сипаттағы қоғамдық
құндылықтарын еселей түсу
үшін шаруашылық жүргізуші
субъектілер салатын
инвестициялық қаражат.
Инвестиция екі бағытта пайдаланылады:
1) Нақты инвестиция – материалдық
активтерге қаржы жұмсау;
2) Қаржылық инвестиция – құнды қағаздарға
қаржы жұмсау.
НАЗАРЛАРЫҢЫЗҒА
РАХМЕТ!

Ұқсас жұмыстар

Тауар айналысының формасы

Ақшаның мәні мен маңызы

Ақша айналысының заңы, оны реттейтін институттар

АҚША АЙНАЛЫСЫНЫҢ ЗАҢЫ ЖӘНЕ ОНЫ РЕТТЕЙТІН ИНСТИТУТТАР

Толық құнды ақшалар

Ашаның пайда болуы, мәні және қызметтері

АҚША НАРЫҒЫ

Ақшалар төлем Ақша төлем құралы ретінде құралы

Ақшаның түрлері

Ақша

Пәндер