Темперамент түсінігі және түрлері

Скачать

ТЕМПЕРАМЕНТ

Темперамент түсінігі және түрлері

ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫНЫҢ

БІЛІМ ЖӘНЕ ҒЫЛЫМ МИНИСТРЛІГІ

М. ӘУЕЗОВ АТЫНДАҒЫ ОҢТҮСТІК ҚАЗАҚСТАН УНИВЕРСИТЕТІ

Дайындаған: ИП-19-3к2 тобының студенті Айдаулет Бекарыс

Темперамент - жүйке жүйесінің қасиеттерінен туындайтын адамның жеке өзгешеліктерінің бірі. Ол адамдардың эмоциялық қозғыштығынан, қимыл-қозғалысынан, жалпы белсенділігінен жақсы байқалады.

Темперамент организмнің физиологиялық өзгешеліктерімен, әсіресе, жоғары жүйке қызметінің тума қасиеттерімен шарттас психикалық құбылыс.

Темперамент көбіне адамға туа берілген әрекет-қылығының ұдайы қозғалыстағы сипатын белгілейді. Сондықтан, темпераменттік қасиеттер басқа психикалық құбылыстарға қарағанда тұрақтанған, өзгеріске келе бермейді.

Темпераментті адамның мына психикалық құбылыстарынын байқауға болады:

адамның жалпы қозғалысы(мәселен, біреулер шапшаң қозғалады, тез қимылдайды, енді біреулер жай қимылдап, асықпай істейді),

психиканың күші мен тереңдігі(мәселен, біреу өжет, алғыр болса, екінші біреу керісінше, сылбыр, жігерсіз болады),

адамның көңіл-күйінің ерекшеліктері (салмақты, тұрақты, жеңіл, тұрақсыз т. б. ),

эмоция сезімдері (біреу сабырлы, екінші біреу күйгелек т. б. )

ГИППОКРАТ: «Әр түрлі темпераменттер адамдар мен жануарлардың денесінде төрт түрлі сұйық заттарға байланысты болмақ. Олар:

денені жылытып тұратын - қан,

салқындататын - шырын (слизь),

құрғататын - бауырдағы сары өт

дымқылдық беретін қара өт».

ГИППОКРАТТЫҢ ТЕМПЕРАМЕНТ ТУРАЛЫ ТҮСІНІГІ

Гиппократ пен оның шәкірттері айтқан

темпераменттің 4 түрі:

Сангвиник (латынша «сангиус»-қан),

Флегматик (грекше «флегма»- шырын)

Меланхолик (грекше «мелай-нехоле»-қара өт),

Холерик (грекше «холе»-өт)

лептосоматик - бойшаң, нәзік денелі, тар иықты, қол-аяғы ұзын, сидыйған;

пикник - мығым, сезімшең, кіші не орта бойлы, қарны қампиған, домалақ бас;

атлетик - бұлшық еттері күшті дамыған, денесі мығым, берік, ұзынша не орта бойлы, кең иықты, жамбас сүйектері тартылған;

диспластик - дене бітімі қисынсыз. Бұл адамдар әрқилымүшелік зақымдарға ұшырағандар.

Э. КРЕЧМЕРДІҢ КОНСТИТУЦИЯЛЫҚ ТИПОЛОГИЯ ТЕОРИЯСЫ

Академик И. П. Павловтың ілімі бойынша темперамент жүйке жүйесінің жұмысымен байланысты. Ол Жүйке жүйесін күшті және әлсіз топтарға бөліп қарастырды.

Күйгелектік

Агрессия

Шамдану

Ұстамсыздық

Қаталдық

Қатаңдық

Ыза

Энергия

Белсенділік

Құштарлық

Инициативтік

Мимика

ХОЛЕРИК

ФЛЕГМАТИК

Бірқалыпты

Төзімділік

Жинақылық

Сабырлылық

Ұрыс-керістен аулақ

Әлсіздік, Жалқаулық

Баяулық

Аңқаулық

Еті тірі

Қабілетті

Шапшаң

Ақкөңіл

Тез тіл табысады

Ұйымшыл

Қайырымды

Қызу

Ашушаң

Жеңілтек

Шашыраңқы

САНГВИНИК

МЕЛАНХОЛИК

Бірқалыпты

Өздерін жақсы ұстайды

Іс-әрекеттерді жақсы

орындайды

Тез шаршайды

Тұйық

Осал

Қысылады

Көңілсіз

Пессимист

• Іс жүргізу
• Автоматтандыру, Техника
• Алғашқы әскери дайындық
• Астрономия
• Ауыл шаруашылығы
• Банк ісі
• Бизнесті бағалау
• Биология
• Бухгалтерлік іс
• Валеология
• Ветеринария
• География
• Геология, Геофизика, Геодезия
• Дін
• Ет, сүт, шарап өнімдері
• Жалпы тарих
• Жер кадастрі, Жылжымайтын мүлік
• Журналистика
• Информатика
• Кеден ісі
• Маркетинг
• Математика, Геометрия
• Медицина
• Мемлекеттік басқару
• Менеджмент
• Мұнай, Газ
• Мұрағат ісі
• Мәдениеттану
• ОБЖ (Основы безопасности жизнедеятельности)
• Педагогика
• Полиграфия
• Психология
• Салық
• Саясаттану
• Сақтандыру
• Сертификаттау, стандарттау
• Социология, Демография
• Спорт
• Статистика
• Тілтану, Филология
• Тарихи тұлғалар
• Тау-кен ісі
• Транспорт
• Туризм
• Физика
• Философия
• Халықаралық қатынастар
• Химия
• Экология, Қоршаған ортаны қорғау
• Экономика
• Экономикалық география
• Электротехника
• Қазақстан тарихы
• Қаржы
• Құрылыс
• Құқық, Криминалистика
• Әдебиет
• Өнер, музыка
• Өнеркәсіп, Өндіріс