Қан туралы жалпы түсінік

СӨЖ

Тақырыбы: Қаннық биохимиялық көрсеткіштері және олардың өзгерулері

Орындаған: Қабылахметова Алтынай

Топ: ВМ-801

Тексерген: Билялов Е. Е.

Жоспар:

І Кіріспе

ІІ Негізгі бөлім

2. 1. Қан туралы жалпы түсінік

2. 2. Негізгі биохимиялық көрсеткіштер және олардың әдіс принципі

ІІІ Қорытынды

ІV Пайдаланылған әдебиеттер

Кіріспе

Қазіргі уақытта мал шаруашылығындағы қарқынды технологиялар жетекші мәнге ие. Тиімді сүт және ет өндірісінің процесі жануарларды ұстау жағдайларын олардың табиғи тіршілік ету ортасынан тездетеді. Бүгінгі күні малдардың өнімділігі жоғары болған сайын, азықтандыру мен ұстаудың ерекше маңызына байланысты зат алмасуының бұзылуынан соғұрлым іркілістер мен бұзылулар көп болады деп батыл айтуға болады. Сондықтан мал шаруашылығы мамандары тек өнім өндіру процесіне ғана емес, сонымен қатар фермада жануарлардың болуына қолайлы жағдай туғызуға да қатысуға тиіс.

Қан

Қан-тұтас ағзаның ең басты байланыстырушы жүйелерінің бірі. Ол барлық ағзалар мен тіндердің қоректенуі мен тыныс алуын қамтамасыз етеді, оларды қажетті ферменттермен, гормондармен, медиаторлармен және басқа да гуморальды заттармен қамтамасыз етеді, онсыз ағзаның қалыпты жұмыс істеуі мүмкін емес. Салауатты жануарларда қалыпты физиологиялық жағдайларда қанның химиялық-морфологиялық құрамы мен физикалық-химиялық қасиеттерінің тұрақтылығы бар. Қан түзетін мүшелер әртүрлі физиологиялық және, әсіресе патологиялық әсерлерге, қан көрінісінің өзгеруімен ағзаға әсер етеді. Сондықтан қанды зерттеу үлкен диагностикалық маңызға ие.

Әрине, биохимиялық көрсеткіштер ішкі жұқпалы емес аурулар, уыттану кезінде белгілі бір құндылыққа ие екенін, бірақ көп жағдайда азықтандыру деңгейі мен алмасу үрдістерін көрсетеді. Осыған байланысты биохимиялық көрсеткіштер барлық сұрақтарға жауап бере алмайды, бірақ физиологиялық өзгерістерді дұрыс түсінгенде өндірістік шешімдерді қабылдау үшін қатты негіз болады.

Биохимиялық көрсеткіштері:

Каротин

Өсімдік жемдерінде, молозивте, балық майы бар. Β-каротин ең үлкен мәнге ие. Майда ішек пен бауырда β-каротин А витаминіне айналады.

А витамині холестерин биосинтезіне ықпал етеді, Фосфор қосылыстарының алмасуын тездетеді, зат алмасуға қатысады, реактивтілік пен резистенттілікті арттырады, иммуногенез процестеріне қатысады, лейкоциттердің фагоцитарлық белсенділігінің жоғарылауы және антиденелерді өндіруде қатысады, жануарлардың өсуі мен дамуын ынталандырады.

Қан сарысуындағы каротин мөлшерін спектрофотометриялық әдіспен анықтайды.

Әдіс принципі:

А витамині мен каротинді аз ұшақты еріткіштердің көмегімен қан плазмасынан сілтілі гидролизге және экстракцияға және кейіннен А витамині үшін 328 нм және каротин үшін 460 нм толқын ұзындығы кезінде ерітіндімен жарықты сіңіруді спектрофотометриялық өлшеуге негізделген.

Зерттеуге арналған материал-қан плазмасы.

Физиологиялық шектер: қан сарысуындағы каротиннің құрамы жаз мезгілінде жоғарылайды және қысқы-стойлды кезеңде төмендейді. Қан сарысуындағы каротин деңгейі оның ағзаға азықпен келіп түсу көлемін көрсетеді. Оны меңгеру және А витаминіне айналдыру ағзадағы алмасу процестерінің қарқындылығына байланысты.

Сарысудағы каротин мөлшерінің азаюы-гипокаротинемия, ал А витамині-гиповитаминоз А.

Кальций

Сүйек құрамына кіреді, қан ұюына қатысады, жүйке және бұлшықет тінінің қоздырғыштығын қолдайды, миокард тонусын арттырады, ферменттерді белсендіреді. Кальций аш ішектің алдыңғы бөлігінде сіңеді, ал негізінен қалың ішекпен, сондай-ақ бүйрек пен бауырмен бөлінеді. Лакталған малдарда кальций негізінен сүтпен бөлінеді.

Қан сарысуында жалпы кальций ультрафильтрленетін және коллоидты фракциялар түрінде болады. Кальций қосылыстарының арасында ақуыз байланысқан (кальцийпротеинаттар, комплексондар), ион алмастырғыш және қышқыл еритін кальций бар. Ағзадағы кальций алмасуын реттеу қалқанша, қалқанша бездері мен D витаминімен жүзеге асырылады.

Қан сарысуындағы жалпы кальций мөлшерін кешенометриялық әдіспен анықтайды.

Әдіс принципі:

РН 10-13 кезінде Мураксиді кальциймен қызғылт түсті қосады. Б трилон қосылған кезде соңғысы кальциймен неғұрлым берік кешенді қосылысты құрады және бастапқы күлгін түстің баламалылығы нүктесінде қалпына келтірумен босатылады.

Зерттеуге арналған материал-қан сарысуы.

Физиологиялық шектер: жануарлардың қанындағы кальций концентрациясы өте тұрақты. Алайда, оның қан сарысуындағы мөлшері оның азықпен түсу деңгейіне және жануардың клиникалық жағдайына байланысты өзгереді.

Сарысудағы жалпы кальцийдің төмендеуі-гипокальциемия, ал жоғарылауы-гиперкальциемия (сирек кездеседі) .

Бейорганикалық фосфор

Негізінен сүйек тінінде, сондай-ақ бұлшық ет және жүйке тіндерінде, қан бар. Қанның фосфатты буферінің құрамына, АТФ, АДФ кіреді; қышқыл-сілтілі тепе-теңдікті реттеуге, сондай-ақ көмірсулар, май және белокты алмасуға қатысады.

Фосфордың сіңуі жіңішке ішекте болады, оған оның сілтілі ортасы ықпал етеді. Ішек құрамындағы кальций мен магний артық болғанда және D витаминінің жетіспеуінде фосфордың сіңуі нашарлайды.

Фосфордың ағзадан бөлінуі негізінен несеппен жүреді, лактация кезеңінде фосфор негізінен сүтпен бөлінеді.

Қан сарысуындағы Бейорганикалық фосфордың мөлшерін анықтау ванадат-молибдатты реактивпен жүргізіледі.

Әдіс принципі:

Әдіс принципі: ванадат-молибдатты реактиві бар белсіз қан сүзуіндегі фосфор лимон-сары бояуын түзеді, оның қарқындылығы Сынамадағы санына пропорционалды.

Зерттеуге арналған Материал-гепаринизацияланған қанның тең көлемін және трихлоруксус қышқылының 20% - дық ерітіндісін араластыру және кейіннен Центрифугалау жолымен алынған ақуызсыз қанның сүзгісі.

Қан сарысуындағы фосфор құрамының төмендеуі-гипофосфатемия, ал жоғарылауы-гиперфосфатемия.

Қант (глюкоза)

Көмірсулар алмасуының жай - күйін бағалау үшін оның құрамын анықтайды-қан қант астында әдетте организмдегі энергияның негізгі көзі ретінде тек глюкозаны білдіреді (құрылымдық қант есепке алынбайды) .

Жұқа ішекте сіңеді және аздап қалың, негізінен синтезделген және гликоген түрінде бауырға салынады. Ең айқын гликогендігі пропион қышқылы бар.

Қан глюкоза деңгейінің реттелуін ұйқы және қалқанша бездері, гипоталамус, гипофиз, бүйрек үсті бездері, вегетативті жүйке жүйесінің симпатикалық бөлімі жүзеге асырады.

Ақуызсыз қан сүзуіндегі қант мөлшерін орто-толуидинмен (а) немесе қолдан жасалған реактивпен (Б) реакциямен анықтайды.

Әдістер принципі:

а) глюкоза сірке қышқылы ерітіндісінде орто-толуидинмен қыздыру кезінде бояудың қарқындылығы глюкоза концентрациясына пропорционал болатын қосылыс түзеді.

б) әдіс күкірт қышқылды мыспен қайнаған кезде сілтілі ортада глюкозаның тотығуына негізделген. Йодометриялық анықтау кезінде пайда болған мыс тотығы йодпен тотығады. Соңғысы йодбалентті калий мен йодты калийдің белгілі бір мөлшерін қышқылдандырумен босатылады, ал қалған бос йод гипосульфитпен шығарылады.

Зерттеуге арналған Материал:

а) трихлоруксус қышқылы мен жаңа алынған қанның 20% ерітіндісінің тең көлемін араластыру және кейіннен Центрифугалау жолымен алынған ақуызсыз қанның сүзгісі.

б) фтористі натриймен тұрақтандырылған қан.

Қандағы глюкозаның төмендеуі-гипогликемия, ал жоғарылауы-гипергликемия.

Жалпы ақуыз

Құрғақ қалдықтан қан сарысуында альбуминдер мен глобулиндерден тұратын ақуыз бар. Сарысулық ақуыздар қанның тұтқырлығын, осмотикалық қысымын, көптеген заттарды тасымалдауға, қанның рН тұрақтылығын реттеуге, қанның ұюына, иммундық процестерге әсер етеді.

Ақуыздардың бір бөлігі ағзаға азықпен келеді. Кейіннен олар ағзаның ішкі ортасындағы ақуыздарға арналған құрылыс материалы болып табылатын амин қышқылдарына ыдырайды. Ақуыздардың негізгі фракциялары бауыр гепатоциттерінде (альбуминдер, a-глобулиндер, ішінара b-глобулиндер) және ретикулоэндотелиалдық жүйеде (γ-глобулиндер) синтезделінеді.

Альбуминдерді ағзаның аминқышқыл резерві ретінде жіті жеткіліксіздік жағдайында қарастыруға болады (құрамында 600 аминқышқыл қалдықтары бар) . Альбуминдер жеке буферлік жүйе рөлінде болады, әртүрлі заттарды - гормондарды, витаминдерді, билирубинді, майлы қышқылдарды, минералдық қосылыстарды және дәрілік препараттарды тасымалдауға белсенді қатысады.

Қан сарысуындағы ақуыз фракциялары нефелометриялық әдіспен анықталады.

Әдіс принципі

Белоктардың түрлі концентрациядағы фосфатты ерітінділермен тұндыру қабілетіне негізделген. Штативте әрбір сынамаға 6 пробиркаларды 0, 1, 2, 3, 4, 5 сандармен белгілеп қояды. № 0 түтікшені оптикалық тығыздықты анықтау үшін бақылау ретінде қолданылады.

Зерттеуге арналған Материал-қан сарысуы.

Нәтижелерді есептеу сызба бойынша жүргізіледі:

ОП* пробиркалар № 1 - ОП пробиркалар №2 = ОП альбуминдер

ОП пробиркалар №2-ОП пробиркалар №3 = ОП a-глобулиндер

ОП пробиркалар №3-ОП пробиркалар №4 = ОП b-глобулиндер

ОП пробиркалар № 4 - ОП g-глобулиндер

* Оптикалық тығыздығы

Альбуминдер ОП-ның және барлық глобулиндік фракциялардың сомасын 100% - ға қабылдай отырып, әрбір фракцияның құрамын салыстырмалы пайызбен есептейді. Жалпы ақуыздың концентрациясын біле отырып, абсолюттік шамаларға қайта есептеу жүргізуге болады.