Жүйке жүйесінің ерекшеліктері

Презентация қосу

Қазақстан
Республикасының Оңтүстік Қазақстан
Денсаулық Сақтау медицина
Министірлігі академиясы АК

ПРЕЗЕНТАЦИЯ
Тақырыбы:Бас миы гистологиясының жастық
ерекшеліктері

Орындаған:Нигматиллаева Севара
Тобы:ЖМҚ-Б 201-19
Қабылдаған: Тоймбетова Карлыгаш

Шымкент 2020ж.
ЖОСПАРЫ:
I.Кіріспе
II.Негізгі бөлім
*Мидың пре- және постнатальды дамуы
*Жүйке жүйесінің ерекшеліктері
III. Қорытынды
IV. Қолданылған әдебиеттер
Ағзадағы мүшелер мен мүшелер
жүйелерінің қызметтерін реттеп,
үйлестіріп, басқарып, сыртқы ортамен
байланыстырып отыратын арнаулы жүйе
жүйке жүйесі деп аталады
Ми баста бассүйек қуысында
орналасады. Ол мынадай
бөлімдерден тұрады: сопақша ми, ми
көпірі, мишық, ортаңғы ми, аралық
ми және үлкен ми сыңарлары.
ЖҮЙКЕ ЖҮЙЕСІНІҢ
ГИСТОГЕНЕЗІ
Эмбриогенез нәтижесінде
эктодерманың дорсальді
қалыңдауынан – жүйке
табақшасы дамиды, ол
иіліп науашық түзіп,
жүйке түтікшесіне
айналады. Жүйке
түтікшесінен жоғары
орналасқан жасушалар
ганглиозды табақша мен
жүйке айдаршасын түзеді
ЖҮЙКЕ ЖҮЙЕСІ МҮШЕЛЕРІНІҢ ПРЕНАТАЛЬДЫ
ДАМУЫ
Жүйке жүйесінің негізгі нерв
түтігі мен нерв қырқашығынан
(ганглиозды пластинка) бастау
алады. Нерв түтігінің алдыңғы
бөлігі мен ганглиозды
пластинкадан бас миы мен нерв
түйіндері, ал нерв түтігінің
каудальды бөлігінен жұлын
дамиды. Нерв қырқашығы
немесе ганглиозды
пластинкадан вегетативтік
жүйке жүйесінің нейрондары,
жұлын түйіндерінің
нейроглиясы мен нерв түтігі
дамиды.
ЖҮЙКЕ ЖҮЙЕСІ МҮШЕЛЕРІНІҢ
ПОСТНАТАЛЬДІ ДАМУЫ
Балалардағы ОЖЖ-нің
негізгі ерекшелігі дамуының
толық жетілмеуімен
сипатталады. 7 жасқа дейін
ми қабы және ми асты
қабының клеткалық құрамы
қарқынды
дифференцияланады. Әсіресе
алғашқы екі жылда бас
миының көлемі
ұлғайып,организм қызметінің
артуы байқалады. Жалпы
жүйке жүйесінің үдемелі
өзгерісі 20-25 жасқа дейін
жүреді.
ФУНКЦИОНАЛДЫ
ЖҮЙЕЛЕРДІҢ ДАМУЫ
Орталық жүйке жүйесінің бөлімдерінің пісіп
жетілу реті генетикалық негізделген. Жұлын
мидан ерте және оған тәуелсіз жетіле
бастайды. Жүйке жасушасының қызмет
атқаруға даярлығы қоректік заттардың
жинақталуына, миелин қабығының болуына,
синапстардың қалыптасуына байланысты
болады.
Құрсақ ішіндегі дамудың бірінші
жартысында ұрықтың жұлыны жетіледі.
Жүктіліктің екінші жартысында ұрықтың миы,
әсіресе оның артқы бөлімдері қалыптасады.
Мидың қалыптасуы аяқталады, ол толық пішінге
ие болады
Өмірдің алғашқы күндерінде балада сору рефлексі
қалыптасады.
Сору рефлексінің жүзеге асуына ми бағанасында
орналасқан бас-ми жүйкелерінің (үштік, бет,
вестибулярлық, тіл-жұтқыншақ, кезбе және тіл
асты) ядролары қатысады

Төрт ай мерзімінде, баланың белсенділігі
артқан кезде қозғалыс есту мен көрудің
бақылауымен, олардың тепе-теңдігін
қамтамасыз ететін мишықтың
құрылымының қатысуымен іске асырыла
Алтыншы айда ми бағанасының, бағана үсті
құрылымдарының, қыртыс асты түзінділерінің
анатомиялық жетілуі (миелинизация), сонымен
бірге физикалық және психомоторлық дамудың
белгілі деңгейін қамтамасыз ететін
экстрапирамидалық жүйенің қалыптасуы
аяқталады
Өмірдің үшінші жылында жалпы моторика
белсенділігі айтарлықтай артып, дыбыстың таза
айтылуын қамтамасыз ететін артикуляция
жақсарады, тіл сезімі пайда болып, ертегі
тыңдауға қызығады.
Үш жастан кейін баланың сыртқы түрі мен
физикалық жағдайы өзгереді.
Туылғаннан кейін мидың массасы негізінен
нейрондық денелердің өсуіне байланысты артады,
ми ядроларының одан әрі қалыптасуы жүреді.
Олардың пішіні аз өзгереді, бірақ олардың
мөлшері мен құрамы, сондай-ақ бір-біріне
қатысты топография айтарлықтай өзгерістерге
ұшырайды. Мидың нейрондарының құрылымы
мен қызметі жаңа туған нәрестелерде бірдей
дамымаған. Олар жұлында, медулла
облонгатасының ядроларының бөліктерінде
(ретикулярлық түзілімде, тригеминальды, бет,
вагус, сублингвальды нервтердің ядроларында,
вестибулярлық ядроларда) және ортаңғы мида
(қызыл ядролар, қара зат), гипоталамус пен
лимбиялық жүйенің кейбір ядроларында
сараланған.
Жаңа туған нәрестедегі сопақша ми жасушалар саны азаяды,
оны бір ауданға нейрондар санының азаюымен бағалауға
болады. Сонымен қатар, қалған нейрондардың массасы мен
дифференциация дәрежесі артады. Бір жарым жастағы
балада сопақша ми жасушалары нақты анықталған
ядроларға бөлінеді және дифференциацияның барлық дерлік
белгілері бар. 7 жастағы балада сопақша ми нейрондары
морфологиялық белгілері бойынша ересек нейрондардан
ажыратылмайды.
Жаңа туылған нәрестедегі мишық
айтарлықтай ұзындыққа ие, ересек адамға
қарағанда бас сүйегінде жоғары
орналасқан. Қатпарлар салыстырмалы
түрде терең, өмір ағашы нашар
суреттелген. Жасы ұлғайған сайын
баланың қатпарлар тереңдейді, олардың
қалыптасуы параллель немесе Пуркинье
жасушаларының дифференциациясынан
кейін жүреді. Бала туылғаннан кейін
бірден сыртқы түйіршікті қабат және
кейіннен мишықтың алмұрт тәрізді
жасушаларына айналатын дән
жасушаларының өсу процестері көрінеді.
3 айға дейін мишықты қыртыста ұрық
қабаты сақталады. 3 айдан бір жылға дейін
мишықта белсенді саралану жүреді, бұл ең
алдымен алмұрт тәрізді жасушалардың
перикариондарының массасы мен
көлемінің артуымен, церебральды ақ
заттағы талшықтардың диаметрінің
артуымен, кортекстің молекулалық
қабатының қарқынды өсуімен көрінеді.
Баланың қимыл-қозғалысын одан әрі
жетілдіре отырып, кейінірек церебральды
саралау тепе-теңдік пен қозғалыстарды
үйлестірудің орталық органы ретінде
жүреді.
ҚОРТЫНДЫ:
Баланың үлкен жарты шарларының қыртысын
микроскоппен зерттегенде оның нейрондарының
құрылысы мен басқа омыртқалылардың нейрондарының
құрылысы арасында айырмашылық бар екендігі
аңғарылған. Мұнда ядроның үлкен көлемділігі және
өсінді бұтақтар жүйесі жақсы дамығандығы байқалады.
Бұл адам миына тән байланыстардың бай болуының
себебі болып табылады. Қыртыс алаңдардың
құрылысында да айырмашылықтар болады, ол
аймақтардың қалыптасуы ұрықтың алты айлық кезінде-
ақ басталады. Баланың миының қыртыстық алаңдары
жасушалар мен талшықтардың өзіндік құрылысымен
ерекшеленеді. Осындай артықшылықтар тек адам миына
ғана тән.
ПАЙДАЛАНЫЛҒАН
ӘДЕБИЕТТЕР:
Гистология-2 (Аяпова Ж.О.,2016)
Гистология, Эмбриология, яцитология
(Ю.И.Афанасьев,Н.А.Юрина, 2014)
Нуртазин, С. Т. Жалпы гистология : оқу
құралы . - Алматы : Эверо, 2016.
Юй, Р. И. Гистология, цитология және
эмбриология
Крстич Р.В. Иллюстрированная
энциклопедия по гистологии
человека
Глоссари
й сүйегінің түбіне жақын
Мидың базальды беті-бас
орналасқан ми беті.
Гипофиз-бұл мидың түбінде орналасқан қызғылт-
қоңыр түсті эндокриндік без.
Мидың терең құрылымдары-бұл жүйке жүйесінің
анатомиялық және физиологиялық ішкі жүйесі, оның
құрамына ми жарты шарларының субкортикалық
бөліктерінде және ми жүйесінде орналасқан ми
құрылымдары кіреді.
Мидың конвекситальды беті-бас сүйегінің фронтальды,
париетальды, уақытша және оксипитальды
сүйектеріне жақын орналасқан ми беті.
Церебральды қан айналымы-мидың тамырлары
арқылы қанның қозғалысы.
Ми қарыншалары-жұлын сұйықтығымен толтырылған
төрт өзара байланысқан қуыстар.
Менингілер-ми мен жұлынның айналасындағы қорғаныш
дәнекер тіндік құрылымдар.
Алдыңғы ми-ми қыртысы мен ми қыртысынан тұратын ми
бөлімі.
Ми жүйесі-бұл жұлын мен алдыңғы ми жарты шарларының
арасында орналасқан мидың эволюциялық ең көне бөлігі.
Бас сүйек - ми нервтері-мидан 12 жұп мөлшерінде өтетін
нервтер.

Ұқсас жұмыстар

Тірек-қимыл жүйесінің дамуы

Балалардың жоғары жүйке қызметінің типологиялық ерекшеліктері

Вегетативтік жүйке жүйесі

Жоғары жүйке әрекетінің типтерінің балаларда қалыптасуы

Жүйке жүйесі ағзаларының жасқа байланысты морфологиясы

Жүйке жүйесі

Жүйке жүйесі жұлын

Балалардағы жүйке жүйесінің ерекшелігі

Баланың өсу заңдылықтары

Орталық жүйке Шеткі жүйке жүйесі

Пәндер