Дзюдоның пайда болу тарихы және Қазақстандағы дамуы

ДЗЮДО ТАРИХЫ

Орындаған: Абдрахманов Ж.

Дзюдо спортының пайда болу күні деп 1882 жылы болып есептеледі. 21 жастағы жапондық Токиодағы будда храмында (Эйзедзтта) “Кодокан” мектебін құрған. Ол жас жігіт Дзигоро Кано болды. Дзюдо сөзі “дзю-дзюцу” (jujitsu) сөзінен шыққан. Ол өз кезегінде сумо күресінің бір ағымы болып шыққан.

Дзигоро Кано Токиодағы Император университетінде оқып жүргенде “дзю-дзюцу” негіздерін түсінуге кірісті. Құзыретті бапкерлердің арқасында жас жапондық ең қысқа уақытта күресте үлкен жетістікке қол жеткізді. «Дзю-дзюцу» - «қарусыз күрес» - деген мағынаны білдіреді. Аударма бойынша «жұмсақтық өнері» дегенді білдіреді. Бұл туралы атақты аңыз бар. Ол былай болыпты:

Бір күні дәрігер Сиробэй Акияма бақшаны аралап жүргенде, кешегі омбы қардың әсерінен үлкен ағаштардың бұтақтары сынғанын байқады. Тек жас талдың бұтақтары жас болғандықтан майысып жерге тиіп тұрды. Бірақ біраз уақыттан кейін қайтадан түзеліп орнына келді. Осыны көрген Сиробэй Акияма: «Берілу арқылы жеңіске жету!» деген тұжырымдама жасады.

1994 жылы Хиросимада (Жапония) өткен алғашқы Азия ойындарында Қазақстан командасы 5 медальға ие болды, оның ішінде 2 күміс (Иван Карезелиди және Серік Әлімжанов) және 3 қола бар (Серік Шакимов, Серік Адыгенов, Ибрагим Вешогуров) . Келесі 1998 жылы Бангкокта (Таиланд) өткен Азия ойындарында ел спортшылары 6 медальді қанжығаларына байлады. Иван Баглаев пен Варвара Масягина күмістен алқа тақса, Нұрбол Сүлейменов, Вячеслав Бердута, Руслан Сейілханов және Серик Шакимов қолаға ие болды. 2002 жылы Бусанда (Оңтүстік Корея) өткен Азия ойындарында 4 марапатқа ие болды, Базарбек Донбай күміс алса, Асхат Жіткеев, Вячеслава Бердут және Шолпан Қалиева өз жанкүйерлерін қола алып қуантты. 2006 жылы Дохада (Катар) өткен Азия ойындары ел дзюдошылары үшін жемісті болды, біздің саңлақтар 6 медальді иеленді, оның 2 күміс (Максим Раков, Алмаз Атаев) және 4 қола (Асхат Жіткеев екі мараптақа ие болды, 100 келіден жоғары және абсолютті салмақта, Елдос Ихсанғалиев, Саламат Утарбаев) . 2010 жылы Гуанчжоуда (Қытай) өткен Азия ойындарында Қазақстан 4 медальді қоржынға салды, Ислама Бозбаев күміс, ал Максима Ракова, Гүлжан Исанова және Ғалия Өлментаева қоладан алқа тақты.