Әлеуметтену және бірегейлік теориялары

Презентация қосу

Әлеуметтену және
бірегейлік теориялары.
Әлеуметтену кезеңдері
Әлеуметтену
Әлеуметтену — жеке адамдарға қоғам мен оның
құрылымдары тарапынан үнемі әсер ету процесі. Соның
нәтижесінде адамдар белгілі бір білімдерді, құндылықтар
мен нормаларды игеріп, нақты қоғамда, әлеуметтік топтар
мен ұйымдарда өмір сүру тәжірибесін жинақтайды әрі
тұлғаға, сол қоғамның тең құқылы мүшесіне
айналады.Әрбір жеке адам (индивид), әр жаңа ұрпақ
өздері туып, өмір сүріп жатқан әлеуметтік жүйенің мәдени
мұрасын игерудің өзіне тән ерекше жолынан жүріп өтеді.
Осынау маңызды процесті ғылымда “жеке адамның
әлеуметтенуі” деп атайды.
Әлеуметтену және
бірегейлік теориялары
Социологияда әлеуметтену мен сәйкестендіру
процестерін түсіндіретін екі теория бар. Бұл
құрылымдық функционализм (Талькотт Парсонс) және
символикалық интеракционизм (Джой Герберт Мид)
ұсынатын рөлдік теория.
Рөлдік теорияға сәйкес қоғам - бұл тұтастай алғанда
қоғамның тұрақтылығын сақтау үшін жұмыс істейтін әр
түрлі функционалды бөліктердің күрделі жүйесі.
Әлеуметтік рөлдердің қоғамның ойдағыдай жұмыс
жасауына мүмкіндік беретін мақсаттары бар
Символдық интеракционизм - бұл қажеттілікті ғана емес,
сонымен қатар жеке тұлғаның әлеуметтену механизмін
түсіндіру әрекетті, яғни әлеуметтік нормаларды игеру.
Бұл теорияға сәйкес әлеуметтік өзара әрекеттесудің
маңызды аспектісі - вербалды және вербалды емес
белгілердің (сөздер, мимика) алмасуы. Бұл айырбас
кезінде адамдар өз әсерінің басқа адамдарға әсерін
елестете алады. Басқа адамдармен өзара әрекеттесу
барысында олардың реакциясын болжай отырып, біз өз
мінез-құлқымызды саналы түрде бақылау мүмкіндігіне ие
боламыз. Басқалардың реакциясын күту нәтижесінде
адам өзінше әлеуметтік немесе «айнадағы өзін»
дамытады (К. Кулидің терминологиясында). Бөліну және
өзіне басқа адамдардың көзімен қарау қабілеті адамның
бойында ерте балалық шақта пайда болады.
Рөлдер Символдық
теориясы интеракционизм
Әлеуметтенудің мақсаттарын Әлеуметтенудің құралдары мен
сипаттайды механизмін сипаттайды

Әлеуметтенудің қайнар көзі - Әлеуметтенудің қайнар көзі -
әлеуметтік нормалардың адамдардың басқа біреудің
интернализациясы рөлін қабылдау қабілеті

Жеке адамды толығымен Жеке тұлға ешқашан толықтай
қоғам қалыптастырады және қоғамға жатпайды, әрдайым
адамдардың көпшілігі конформды емес,
қоғамның «ойын ережелерін» ойластырылмаған әрекеттерге
қабылдайды орын болады
Тұлғаның әлеуметтенуі
Психиологияда «адам» және «тұлға»
ұғымдарымен қатар «даралық» ұғымы да
қолданылады. Әрбір адамның мәні, оның
өмірі мен қызметі жағдайларының өзіндік
қайталанбайтын ерекшілігі бар.
Даралық дегеніміз – жеке тұлғаның
психиологиялық ерекшеліктерінің
қайталанбас қиысуы түрінде байқалатын
нақты өзгешелікті айтады.
Тұлғаның өзіндік
ерекшеліктері мыналармен
жақсы байқалады:
Мотивтер
і
Қызығу Дүниета
нымы
ы

Қажетті Сенімі
лігі

Бағытт Мұрат
ылығы ы
Талғам
ы
Тұлғаның қалыптасуына әсер
ететін факторлар:
Биологиялық

Әлеуметтік

Психиологиялық
Қажеттілік

Рухани

Материалд
ық Қоғамдық
Әлеуметтендіру кезеңдері
Э.Эриксон тұлға дамуының кезеңдерін 8 топқа
бөліп қарастырған:
1) Ерте нәрестелік шақ (туылғаннан 1 жасқа
дейін)
2) Кейінгі нәрестілік шақ (1-3 жас)
3) Ерте балалық шақ (3-5 жас шамасында)
4) Орта балалық шақ (5-11 жас аралығы)
5) Жыныстық жетілу, жеткіншек жасы және
бозбалалық (11-20 жас)
6) Ерте ересек шақ (20-45 жас арасы)
7) Орта ересек шақ (40-45 және 60 жас арасы)
8) Кеш ересек шақ (60-тан жоғары).
Біріншісі (алғашқы) Екіншісі
0 – 25 жас 25 – өмір соңына

0 – 5 жас Жұмыс

6 – 11 жас Үйлену

12 – 17 жас Көшу

18 – 25 жас Карьера

1 кезең нәтижесі - тұлға 2 кезең нәтижесі - жаңа
болып қалыптасу рөлге үйрену

Ұқсас жұмыстар

Әлеуметтену және бірегейлік

Тұлғаның әлеуметтену кезеңдері

Гендерлік әлеуметтену

Қажеттіліктердің түрлері

Кәсіби өзін - өзі анықтаудағы жеке құндылықтар мен мағыналар

Сәйкестендіру теориялары

Саясат философиясы

Ойлау адамның өмірге бейімделуінің құралы

Тұлға теориялары

Мемлекетті әлсіретудің амалы қоғамдағы ұлттық бірегейлікті ыдыратумен тең

Пәндер