Нормалық кему

Презентация қосу

Қазақстан Республикасы ауыл шаруашылығы министрлігі
Жәңгір-хан атындағы Батыс Қазақстан аграрлық-техникалық
университеті

5В072700- «Азық – түлік өнімдерінің технологиясы» мамандығының 3 курс білім
алушыларына арналған «Азық-түлік тауарларын тану» пәнінен

Азық-түлік тауарларын тану
Презентация
Тақырыбы: Азық-түлік тауарларының
сапасы және қауіпсіздігі

Орындаған: ТПП-33 топ студенті Құтжан Т. Қ.
Өнімдер сапасы тұтынушы сұранысын құру
және бәсеке қабілеттілік қалыптастыруда
шешуші әсер ететін негізгі сипаттамаларының
бірі. Сапа нақты немесе болжаулы

Азық-түлік тауарларын тану
қажеттіліктерді тағайындалуына сәйкес
қанағаттандыру қабілеті бар өнім мен
қызметтердің сипаттамасы мен қасиеттерінің
жиынтығы. Тамақтануда адам қажеттіліктерін
қанағаттандыру қабілеті мен пайдалылығын
анықтайтын азық-түлік өнімдерлардың негізгі
қасиеттері тағамдық құндылық, физикалық
және дәмдік қасиеттері, тағамдық
қауіпсіздігі, өнімнің қолдануға дайындығы
және оның сақталғыштығы болып табылады.
Тағамдық құндылық - өнімнің барлық пайдалы қасиеттерін, яғни
энегетикалық, биологиялық, физиологиялық, оргонолептикалық
құндылығын, сіңімділігін, сапалылығын сипаттайтын күрделі қасиет.
Өнімнің энергетикалық құндылығы оның құрамындағы май, белок,
көмірсу мөлшерімен анықталады. Тамақ өнімдерінің энергетикалық
құндылығы 100 г шаққанда килоджоульмен ( кДж) немесе

Азық-түлік тауарларын тану
килокалориимен ( ккал) өрнектеледі. Адам организмінде 1г май
тотыққанда 9,3ккал ( 37,7 кДж); 1г белок - 4,1 ккал ( 16,7 кДж); 1г
көмірсу - 3,75 ккал ( 15,7 кДж) энергия бөлінетіні белгілі. Организм
энергияның белгілі бір мөлшерін сол сияқты органикалық
қышқылдар мен спирттер тотыққанда алады. Өнімнің химиялық
құрамын біле отырып, оның энергетикалық құндылығын анықтауға
болады. Мысалы: Голланд сырына ( % есебімен): белок - 23,5; май -
30,9; көмірсу 0,2 бар. Сонда 100 г сырдың энергетикалық
құндылығы: ( 23,5 ( 4,1 ккал)+(30,9(9,3 ккал) +(0,2(3,75 ккал)=384,47
ккал.
Тамақ өнімдерінің физмологиялық
құндылығының әсері:

1 Ас қорыту

Азық-түлік тауарларын тану
2 Жүйке

3 Жүрек - қан тамыр жүйелеріне
Тамақ өнімдерінің
оргонолептикалық
құндылығы сапа көрсеткіштеріне
негізделген:
сыртқы түрі Сыртқы түрі бойынша қолайлы тамақ

Азық-түлік тауарларын тану
өнімдер:
балғын немесе
консистенция
аз сақталған жемістер,
емдәмдік жұмыртқа,
иісі
тірі балық,
жоғары сапалы шикізаттан нан тоқаш
дәмі
өнімдері тәбетті жоғарылатады және
құрамы жылдам сіңеді, себебі оларда биологиялық
активті заттар көп.
балғындылық дәрежесі
Тамақ өнімдерінің сіңімділігі өнімнің қай бөлігі
Тағайындалуы бойынша
организмде толығымен қолданылатынын көрсететін қолдануға жарамды
сіңу коеффициентімен өрнектеледі. Сіңімділік өнімнің өнімдерлар нарықта
сыртқы түріне, консистенциясына, дәміне, оның бәсекеге қабілетті бола
құрамында болатын тағамдық заттардың мөлшері мен алады және өндіруші
сапасына, сонымен қатар адамның жасына, көңіл
күйіне, тамақтану жағдайына, талғамына, әдетіне және
қызметінің жетістігіне

Азық-түлік тауарларын тану
т.б. факторларға байланысты. сенімділік қамтамасыз
етеді.

Сапалылығы бойынша тамақ өнімдерін кластарға жіктейді: тағайындалуы
бойынша қолдануға жарамды өнімдерлар (ешқандай шектеусіз өткізуге рұқсат
етіледі); тағайындалуы бойынша қолдануға шартты жарамды өнімдерлар
( стандартты емес немесе жойылатын ақауы бар өнімдерлар); тағайындалуы
бойынша жарамсыз қауіпті өнімдерлар (өткізуге рұқсат етілмейді және жойылу
керек немесе белгілі ережелерді сақтай отырып басқа өнімге айналдыру керек).
Сақтау жағдайлары тауарлардың аман сақталуына әсер етеді және олардың
ерекшеліктері мен қасиеттеріне байланысты.Сақтау кезінде мыналарды
қадағалайды:ауaның құрамы,оның ылғалдылығы,темпера- турасы,сақтау орнының
жарықтануы,тауарлардың орналасу реті т,б.

Ауаның құрамы :металлдардың тоттануын тездетеді,тоттықтану
про- цесстеріне т,б қоймаларда оптималды ауа ортасын құру керек,ол

Азық-түлік тауарларын тану
үшін ауа алмастыру желдеткіштері қолданылады.
Ауаның ылғалдылығы: ондағы су буларының мөлшері бойынша
анықталады.Тауарларды сақтау кезінде ауаның салыстырмалы
ылғалдылығы есепке алынады,ол %пен көрсетіледі,параметрлермен
өлшенеді. Көптеген азық-түлік емес тауарлар ауаның салыстырмалы
ылғалдылы- ғы 50-70%,температурасы 10-20 С да
сақталады.Қоймаларды жарық тандыру тауарлардың қасиеттеріне
байланысты.
Тауарларды дұрыс орналастыру :оларды аман сақтаудың маңызды
шарты.Олар қабырғадан 20см,электр шамдардан 50см,жылу
приборла- рынан 1метрден жақын орналастырылмауы
керек.Тауарларды орналас- тырғанда олардың өзара әсері-
иістарауы,ылғал тарауы ескерілуі керек.
Тасымалдау жағдайы: тауарлардың қасиеттерін 3).Тамақ өнімдерін сақтау режимі.
сақтау мүмкіндігін жасау керек.Тұтыну тауарлары Тамақ өнімдерін сақтаурежимдеріне
барлық транспорт түрлерімен тасымалда мыналар жатады:ауаның темпера-
нады.Транспорт түрі тауарлардың турасы,ауаның салыстырмалы
ылғалдылығы,ауның газдық құрамы,
қасиеттері,орамы және тасу қашықтығы бойынша
жарық,ауа алмасуы,санитарлық жағдай.
анықталады.Көптеген тауарларды контейнермен
тасыған қолайлы,өйткені олар жақсы
сақталады. Азық-түлік тауарларды сақтау негізі:

Азық-түлік тауарларын тану
2).Сақталу,тасымалдау кезінде тауарлардың кему процесстері мынадай
1).Сақтау кезінде болып бөлінеді:
өтетін процесстер: ).Табиғи кему.
физикалық, b).Нормалық кему.
биологиялық,микроб c).Активтілу кему.
иологиялық Табиғи кему-тағамдардың мөлшерінің табиғи процесстер әсерінен
процесстер кемуі(кебу,ұшу,ағу,үгілу).
өтеді,солардың Нормалық кему-тауарларды сатуға дайындау кезіндегі кемуі.Бұлар ликвидтік
әсерінен химиялық және ликвидтік емес болып бөлінеді.
құрамы мен сақталу Ликвидтік кему-сүйектер,терілер,ұсақ бөліктер,бұларды пайдалануға
мүмкіндігі өзгереді. болады.
Ликвидтік емес-бұлар a пайдалануға жатпайтын бөліктер,оларды жинап
жаю керек(балықтың терісі,орау материалдары).
Актіленетін кему-бұлар бүлінген бөліктер болып табылады.
Температура көптеген өнімдердің шарттарына кіреді.Ол сақталу
кезіндегі көптеген процесстердің жылдамдығына әсер етеді. Темпера-
тура жоғарласа булану,ферменттер,микроорганизмдер,зиянкестердің
белсенділігі артады.Тағам өнімдерінің құрамы ментүріне байланысты
сақталу температурасыәртүрлі болып келеді 18 C дан 25 C ға дейін.

Азық-түлік тауарларын тану
Мұздатылған өнімдер(ет,балық,көкөністер)-18 C да сақталады.
Сүт тағамдары,көптеген жемістер мен
көкөністер,жұмыртқа,өсімдік майы 0 С дан +4 С ға дейін сақталады.
Тұздалған балық,сүрленген балық,ірімшіктер,кейбір көкністер мен
жемістер(алма,капуста, сарым- сақ,чеснок)-2 С дан –5 С дейін
сақталады.
Ауаның ылғалдылығы өнімдерді сақтауда температура сияқты айтар- лықтай роль
атқарады.Ауаның ылғалдық көрсеткіштері абсалюттік және салыстырмалы
ылғалдылық,шың нүктесі ауаның толық ылған- дану
температурасы(100% салыстырмалы ылғалдылық).Өз ылғалдықтары бойынша өнімдерді
3 топқа бөлуге болады:

Жоғары 40% тен артық

Азық-түлік тауарларын тану
Орташа 10% тен 40% ке дейін
Төмен 10% тен кем

Жоғары ылғалдылығы бар өнімдерде(ет,балық,жеміс,көкөністер т,б) судың көп бөлігі
бос түрде болады.Бұл өнімдерді жоғары ылғалды ауада сақтау керек(салыстырмалы
ылғалдылығы 85-90%).
Орташа ылғалдылығы бар өнімдерде(шоколад,карамель,какао,жеміс-жидек
өнімдері,жұжықтар)судың көп бөлігі құрғақ бөлігімен байла- нысты болады.Бұларды
салыстырмалы ылғалдылығы (75-85%) ауада сақталған дұрыс болады.80-85%
ылғалдықта жұмсақ ірімшік, қортыл- ған май,ірімшік, жұмыртқа сақталады.
Ылғалдығы төмен өнімдерде(шәй,қант)барлық су байланысқан түрде болады.Олар
ылғалдығы 60-65% болатын ауада сақталады
Ет

Сүт

Балық

Азық-түлік тауарларын тану
Біздің елімізде тамақ
Шарап жасау
өнеркәсібінің жақсы
дамыған салалары:
Қант өнімдері

Ұн тарту

Кондитер

Жарма
ҚР азық-түлік қауіпсіздігі

Еліміздің азық-түлік қауіпсіздігін қамтамасыз ету дегеніміз
— барлық қажетті саналатын отандық өнім түрлеріне

Азық-түлік тауарларын тану
халыктың еркін қол жетімділігін қалыптастыру, импортқа
тәуелді болмау деген сөз.
Азық-түлік қауіпсіздігінің мәселесін ғаламдық ауқымда
қарастыру қажет. Жыл сайын әлемде аштықтан және
аштықтың салдарынан 40 млн.-ға жуық адам, соның ішінде
13 млн.-ға жуық бала қайтыс болады. Бұдан басқа, Жердегі
халықтың 40%-ынан көбі «жасырын аштық» деп атауға
болатын микроэлементтер тапшылығынан зардап шегеді. 2
миллиардқа жуық адам, әсіресе әйелдер темір тапшылығы
анемиядан зардап шегеді, ал 1,6 миллиард адамдар темір
тапшылығы анемиясы эндемиялық ауру болып табылатын
өңірлерде тұрады. Барлық әлем бойынша 230 млн.- ға жуық
бала А-витамині тапшылығынан зардап шегеді.
Қолданылған әдебиеттер:

Азық-түлік тауарларын тану
1. https://www.myunivercity.ru/Технология/
Азы_тлк_сапасын_анытау/159379_2208388_страница1.html

2. Әлемде азық-түлік қауіпсіздігінің жоқ болуымен байланысты
істер туралы ереже. ФАО СБ, Рим, 2011 жыл;

3. https://baribar.kz/

Ұқсас жұмыстар

Балалардың ойыншықтарының қазіргі таңда

Мүйізді ірі қараны бордақылау

Балалардың жасына байланысты ойыншықтар

Өсіңкілік қатарлар статистикада

Көпмүше және оның стандартты түрі

Динамикалық шама түрлері

Өсіңкілік қатардың түрлері

Өсіңкілік (динамикалық) қатарлар

ӘДЕБИ ТІЛГЕ ЖАЛПЫ СИПАТТАМА

Азаматтық қарым- қатынастарды реттейтін құжат Өтініш

Пәндер