Стресс себептері

Презентация қосу

Әл-Фараби атындағы Қазақ ұлттық университеті
Биология және биотехнология факультеті

Cтресс

Алматы -2020
Жоспар
І. КІРІСПЕ

ІІ. НЕГІЗГІ БӨЛІМ

а) Стресс себептері;
ә) Стресс симптомдары;
б) Стресс фазалары.

ІІІ. ҚОРЫТЫНДЫ
ҚОЛДАНЫЛҒАН ӘДЕБИЕТТЕР ТІЗІМІ
Стресс - организмнің оған әсер ететін
әртүрлі қолайсыз факторларға
(стрессорларға) тән емес (қалыптан тыс)
жағдайы немесе реакциясы. Кішкентай
стресстік жағдайлар адамға қажет, өйткені
олар адамның өміріндегі одан әрі қолайлы
өзгерістерде маңызды рөл атқарады. Бұл
стресстік жағдай кезінде адамның қанына
адреналиннің түсуіне, сондай-ақ адамға
белгілі бір мәселені шешуге көмектесетін
басқа биохимиялық реакцияларға
байланысты. Стресстің жағымды әсерінен
басқа жағымсыз салдары да болуы мүмкін.
Адам үнемі стресстік жағдайларға тап
болған кезде, оның денесі өзінің күшін
(энергиясын) қажырлы жұмсайды, бұл оның
тез сарқылуына әкеледі. Барлық органдар
стресстік күйде болғандықтан, олар екінші
дәрежелі қолайсыз факторларға, мысалы,
ауруларға сезімтал. Осылайша, ғалымдар
стресстің екі негізгі түрін белгіледі -
эустресс (оң стресс) және дистресс (теріс
стресс).
Стрессті:

ОҢ ТЕРІС

ҚЫСҚ ҰЗАҚ
А

Физиологиял Психологиял
ық ық
Стресс көздері:
СыртқыСтресс көзі: Ішкі
факторлар факторлар
Стресс себептері
Стрестің көптеген себептері бар. Әр адамның өзінің жеке ағзасы, психикасы, өмір
салты бар, сондықтан бір фактор бір адамға мүлдем әсер етпеуі немесе елеусіз әсер
етуі мүмкін, ал басқа адам сөзбе-сөз ауырып қалады, мысалы, басқа адаммен
қақтығыс. Ең танымал стресс себептері:

басқа адаммен жанжалды жағдай - жұмыста, үйде, достарымен
немесе тіпті бейтаныс адамдармен, жанжал;

қанағаттанбау - сыртқы келбетіңізге, айналаңыздағы адамдарға,
жұмыстағы сәттілікке, әлемдегі өзін-өзі тануға, қоршаған ортаға
(үйге, жұмысқа), өмір деңгейіне;

күнкөрістің төмендігі, ақша жетіспеушілігі, қарыздар;

демалыстың ұзақ болмауы;

жағымды эмоциялардың, өзгерістердің болмауымен немесе аз
мөлшерімен күнделікті өмір;

ұзақ мерзімді созылмалы аурулар, әсіресе сыртқы түріне әсер
етуі;
туысының немесе жай ғана жақын немесе таныс адамның қайтыс
болуы;

денеде витаминдер мен минералдардың жетіспеушілігі;
жанға жайлы фильмдерді немесе керісінше қорқынышты
фильмдерді қарау;

жыныстық өмірдегі проблемалар;

жиі қорқыныш, әсіресе өлімге әкелетін аурулардан (қатерлі ісік),
айналадағы адамдардың пікірлері, қарттық, аз зейнетақы;
жалғыздық;

шамадан тыс физикалық белсенділік немесе қоршаған ортаның
қолайсыз жағдайлары (суық, ыстық, жаңбырлы ауа-райы, жоғары
немесе төмен атмосфералық қысым);

қоршаған ортаның күрт өзгеруі - басқа тұрғылықты жерге көшу,
жұмыс орнын ауыстыру;

қатты музыка;

адамды ілмектейтін немесе тітіркендіретін басқа себептер немесе
жағдайлар.
Дененің стресстің ең танымал реакцияларының қатарына:
негізсіз және жиі тітіркену, ашуланшақтық, адамның айналасындағы адамдарға,
жағдайға, әлемге наразылығы;
енжарлық, әлсіздік, депрессия, пассивті көзқарас және адамдармен, тіпті
отбасымен және достарымен қарым-қатынас жасағысы келмеу, шаршау, ешнәрсе
істегісі келмеу;
ұйқысыздық, тыныш ұйқы;
демалуға қабілетсіздік, жүйке жүйесінің, физикалық дененің тұрақты кернеуі;
қорқыныш, үрей шабуылдары;
нашар концентрация, енжарлық, қарапайым заттарды түсінудегі қиындықтар,
зияткерлік мүмкіндіктердің төмендеуі, есте сақтау қабілеттері, кекештік;
өзіңізге және айналаңыздағыларға сенімсіздік, уайымшылдық;
жылауға және жылауға, сағынышқа, өз-өзіне өкінуге жиі құштарлық;
тамақтануға деген құлшыныстың болмауы немесе керісінше, тамаққа деген
шамадан тыс ниет;
жүйке тик, науқасқа тән емес, оның тырнақтарын тістеуге, ернін шағуға деген
ұмтылыс;
терлеудің жоғарылауы, қозғыштықтың жоғарылауы, ас қорыту жүйесінің
бұзылуы (диарея, жүрек айну, құсу), қышу, бас ауруы, айналуы, жүрек соғуы,
кеудедегі ыңғайсыздық, тыныс алу проблемалары, тұншығу сезімдері, дене
температурасының күрт көтерілуі, қалтырау, ұйқышылдық немесе шаншу аяқ-
қолдарда;
алкогольге, есірткіге, темекі шегуге, компьютерлік ойындарға және адамға бұрын
қызықтырмаған басқа нәрселерге деген қызығушылықтың артуы.
Стресс фазалары

Жұмылдыру. Ағза
стрессорға алаңдаушылықпен
әрекет етеді және стрессорға
қарсы тұру үшін өзінің
қорғанысы мен ресурстарын
жұмылдырады.

Қарсыласу. Дене
стресстік жағдайға
қарсы тұрады, адам
одан шығудың жолын
белсенді іздейді.

Сарқылу. Стресс
факторының әсер етуінің
ұзақ уақытында ағза азая
бастайды және қайталама
қауіптерге (әр түрлі
ауруларға) осал болады.
Стрессті басқару принциптері

Стрессті емдеу келесі пункттерді қамтиды: стрессорды
жою (стресс факторы); физиологиялық процедуралар;
седативті (седативті) қабылдау; психологиялық түзету.
Стресстің алдын алу

Стресстің дамуын азайту үшін келесі ұсыныстарға назар аударған жөн:

белсенді өмір салтын ұстану;
дәрумендермен байытылған тамақ ішіңіз;
өзіңізге ұнайтын жұмыс табуға тырысыңыз;
жеткілікті ұйықтау;
алкогольдік сусындардан бас тарту, есірткі қолданбау;
көбірек уақытты таза ауада өткізіңіз, табиғат аясында демалыңыз;
кофеинді қолданумен шектеліңіз (кофе, қою қара шай);
қиындық тудыратын заттарды (фильмдер, музыка, жаңалықтар) көрмеу немесе
тыңдамау;
балаңызды бақылап отырыңыз - не оқитынын және не көретінін, оны зорлық-
зомбылық, өзге әлемдік және жасырын сипаттағы ақпаратпен шектеу;
өз тәжірибелеріңді сенетін достармен немесе отбасымен бөлісу.

Есте сақтау маңызды: егер сізде стресстік жағдайларды жеңу мүмкін емес деген
сезім болса, сіз арнайы психологтың немесе невропатологтың немесе
психотерапевтің кеңесіне жүгініңіз.

Ұқсас жұмыстар

Стресстің адам денсаулығына әсерін бағалау критерийлері

Стресстен туатын аурулар

Қайшылықты, күйзелісті және өзгерістерді басқару

Стресс туралы ілім

Эмоционалды күю синдромы

Азық - түлік стресс

Стресс түсінігі

Стресс түрлері

Стресске тұрақтылық түсінігі

Эмоционалды стресс

Пәндер