Өндіріс шығындарына жататындар

Шығындар. Табыс. Пайда.

Дайындаған: ИП-19-3к2 тобының студенті Айдаулет Бекарыс

ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫНЫҢ БІЛІМ ЖӘНЕ ҒЫЛЫМ МИНИСТРЛІГІ

М. ӘУЕЗОВ АТЫНДАҒЫ ОҢТҮСТІК ҚАЗАҚСТАН УНИВЕРСИТЕТІ

«ЭКОНОМИКАЛЫҚ ТЕОРИЯ» КАФЕДРАСЫ

Шымкент 2020

Шығын - кәсіпорынның қызмет ету барысында ақшалай қаражаттың өндіріс қажеттілігі үшін жұмсалуы.

Өндіріс шығындарына жататындар:

Шикізат

Құрал-жабдықтар

Өндіріс ғимараты

Жалақы төлемдері

Салық

Шығындардың жіктелуі

Айқын емес шығындар - өндірісте пайдаланылған фирманың өз иелігіндегі ресурстардың құны.

Айқын шығындар - өндіріс факторларымен жабдықтаушыларға айқын ақша формасындағы төлем түрінде жұмсалатын шығындар.

Экономикалық шығындар - барлық ақшалай және заттай материалдар.

Бухгалтерлік шығындар - сырттан алынған ресурстар үшін төленетін ақша.

Өндіріс шығындарының түрлері

Шығындар

Анықтамалары

Тұрақты

Бұл өндіріс көлеміне байланысты емес шығындар

Өзгермелі

Бұл өндіріс көлеміне байланысты шығындар

Жалпы

Тұрақты шығын мен өзгермелі шығынның қосындысы

Орташа

Әрбір өнім бірлігіне кеткен шығындар

Шекті

Әр жаңа өнім өндірілгенде жалпы шығынның өсуі

Табыс өткізілген, сатылған, жеткізілген өнім үшін, көрсетілген қызмет үшін, сондай-ақ бағалы қағаздар шығарылымын тарату нәтижесінде шотқа келіп түскен ақша.

Жалпы табыс - белгілі бір уақытта сатқан өнімдерден түскен қаражат.

Орташа табыс - бір өнімді сатқанда түсетін қаражат.

Шекті табыс - әр жаңа өнімнен түсетін қаражат.

Пайда дегеніміз - табыс пен шығындардың арасындағы айырмашылық

Бухгалтерлік пайда

Экономикалық пайда

Жалпы табыс пен нақты бухгалтерлік шығындардың айырмасы.

Жалпы табыс пен барлық экономикалық шығындардың айырмасы

Шекті пайда

Шекті табыс пен шекті шығындардың айырмасы немесе соңғы өнімнен түскен пайда

Таза пайда

Барлық бухгалтерлік және экономикалық шығындармен қоса басқа да өндіріс шығындарының табыстан айырмасы.

Масштаб эффектісі

Масштаб эффектісі дегеніміз - өндіріс қарқынының (күш, куаты) өсуі арқылы ресурстардың тиімділігінің артуы, яғни үнемділігінің өсуі. Мұның мағынасы: өндіріс кеңейіп өсе бастағанда, барлық факторлар іске кіргенде өнімнің саны өсе бастайды да шығындардың азаяды.

Масштаб эффектісіне әсер ететін факторлар:

Еңбектің мамандандырылуы.

Басқару аппаратының мамандандырылуы.

Капиталды тиімді пайдалану.

Тәжірибелік жұмыстарға ғылыми зерттеу жүргізуді қаржыландыру.

Жарнаманы қаржыландыру.

Тауар өткізуді (сатуды) қаржыландыру.