Конституция принциптері мен институтары

Презентация қосу

Тақырыбы: «Қазақстан Республикасы
Конституция принциптері мен
институтары »
ҚҰҚЫҚТЫҚ ПРИНЦИПТЕР
Құқықтық принциптер — тәртіптін нақты ережелерін
бойына жинақтамаған, бірақ мемлекеттін, оның
органдарының азаматтардын, олардың бірлестіктерінің
лауазымды адамдардың қызметін ұйымдастырудың
белгілі бір бағыттарын қарастыратын құқықтық
нормативтік идеялар. Конституциялық принциптер -
Конституцияда бекітілген және конституциялық
кұрылысты, оның қызметін ұйымдастыру бағытын
аныктайтын құқықтық нормативтік идеялар.
Сондықтан олардың мемлекет үшім, азаматтар үшін
айрықша маңызы зор. Конституциялық принциптер
қандай болса, конституциялық кұрылыс та сондай
немесе керісінше.
ҚР Конституция принциптері
Конституция Қазақстан Республикасының қызметіне негіз боларлык
принциптерді орнықтырады. Принциптерді қарастырмастан бүрын,
"республика" ұғымықын аталған тіркесте нені білдіретінін анықтап
алу керек. Конституцияның кіріспесінде айтылғандай, Конституция
мемлексттің де, қоғамның да ең негізгі заңы болып табылады.
Көптеген конституциялық нормалардын мазмұны мен_мәні де
олардың қоғам өмірінің аса маңызды кырлары мен салаларын
реттеуге арналғандығын көрсетеді. Нақ осы себептерге орай
"Қазақстан Республикасы" аталған жағдайда мемлекет, оның
органдары сияқты коғам, оның институттары ұғымын да білдіреді.
Тиісінше, Қазақстан Республикасы қызметіне негіз боларлык
принциптер туралы конституциялык, ереже Қазақстан мемлекетіне,
оның органдарына және Қазақстан коғамына, оның қоғамдық -саяси
институттарына арналады.
ҚОҒАМДЫҚ
ТАТУЛЫҚ

БИЛІК БӨЛУ САЯСИ
ТҰРАҚТЫЛЫҚ
ПРИНЦИПІ

ҚР
Конституция
принциптері

МАҢЫЗДЫ
МӘСЕЛЕЛЕРДІ
ДЕМОКРАТИЯЛЫҚ
ЭКОНОМИ-
ЖОЛМЕН ШЕШУ КАЛЫҚ
ДАМУ
ҚАЗАҚСТАНД
ЫҚ
ПАТРИОТИЗМ
ҚОҒАМДЫҚ ТАТУЛЫҚ
Қоғамдық келісім принципі бірінші орында тұрады. Мұндай принципті
нығайтудын қажеттігі мынада, әр түрлі объективтік және субъективтік
факторларға байланысты коғам әр түрлі қабаттарға, топтарға, таптарга,
ұлттарға, тектерге, конфессияларға және басқаларына бөліпеді.
Мұндай бөліну әр түрлі әлеуметтік топтардың біріне-бірі сәйкес
келмейтін әр түрлі дүние танымдары, көзқарастары, идеялары,
сенімдері барлығын білдіреді. Әлеуметтік, ұлттык, иәсілдік, діни,
басқа да ерекшеліктеріне қарамастан баршанын тен, құқылығын
ныгайтуда, мемлекеттің аталған норма шығармашылық қызметінің
маңызы айрықша. Мемлекеттік органдардың құқық корғаушылық
қызметінің де коғамдық келісімді нығайтуға косар үлесі зор. Мемлекет
коғамдық-саяси бірлестіктерден қоғамдық келісімді бүзуга бағьпталған
әрекеттерге жол бермеуді талап етеді. Қоғамдық-саяси бірлестіктердің
жарғылары, ережелері тек өз жак,тастарыпың идеяларын,
көзқарастарын насихаттайтындай, бір топтың азаматтарын екінші
топтың азаматтарына қарсы қоятындай мазмұнда болмауы тиіс.
САЯСИ ТҰРАҚТЫЛЫҚ
Республика қызметіне негіз болатын маңызды принциптердің бірі - елде
саяси турақтылықты орнату. Қоғамдық келісім сияқты, саяси тұрақтылықта
мемлекеттін, қоғамның, олардың институттарының үздіксіз, ойластырып
жүргізген жүмысының нәтижесіиде жүзеге асырылады. Саяси тұрақтылық
коғамда саяси, құқықтық мұраттар жәнс әлеуметтік-саяси қүндылықтар
бірлігі нәтижесінде белгіленеді. Қазақстан Республикасынын
Конституциясы коғамның барлық мүшелерін біріктіре алатын және саяси
тұрақтылық үшін берік негіз қалайтын саяси-құқықтықмұраттарды,
әлеуметтік-мәдени қүндылыктарды қалыптастырады. Алайда, мұндай
факторлар саяси тұрақтылықты жеке өздері қамтамасыз ете алмайды.
Саяси даму - идиллиялық емес, стихиялық процесс. Саяси жанжалды
тудыратын себептер аз емес.
Саяси жанжалда әлеуметтік факторлар жетекші орын алады. Ол -
топтардын, әлеуметтік қабаттардың арасындағы экономикалық мәртебенің
алшақтығы. Мұндай текетірестік қалып бастауларын жанжалдасушы
тараптардың қажетін, мүддесін қанағаттандыра алатындай экономикалық
қайта құруларды жүзеге асыру жолымен жоюға болады.
БҮКІЛ ХАЛЫҚТЫҢ ИГІЛІГІН КӨЗДЕЙТІН
ЭКОНОМИКАЛЫҚ ДАМУ
Қазақстан Республикасының қызметі экономикалық дамуға бағытталуы
тиіс. Экономиканың коғамның гүлденуіндегі шешуші мәніие орай бүл
негізгі принцип болып табылады. Осы принципті орнықтыра отырып,
Конституция, біріншіден, мемлекеттің коғамның экономикасын
дамытуда алатын орны мен жауапкершілігін атап көрсетеді. Мемлекет
экономикалық процестерден сырттап, қоғамды нарықтық қатынастың
бейберекет толқынында қалдыра алмайды. Мемлекеттің жеке
экономикалық қатынастар саласындағы қатал, байыпты да батыл
реттеушілік қызметінсіз, сондай-ақ экономиканың мемлекеітік
секторларын жанжақты реттеп, қатал басқармайынша эконо-миканы
дамыту мұмкің емес. Екіншіден, Конституция экономикалық
қатынастарды жолға қойып, экономиканы дамытуда азаматтык,
қоғамның өзінің де алатын орнын мойындайды. Бұл конституциялық
меншіктің екі нысанын: мемлекеттік және жеке меншікті Қазақстан
экономикасының негізі ретінде мойындау туралы қағидасынан
туындайды.
ҚАЗАҚСТАНДЫҚ ПАТРИОТИЗМ
Конституция қазақстандақ патриотизм принципін негізгі
принциптердің бірі ретінде есептейді. Патриотизм Қазақстан
азаматтарының өз Отанына деген сүйіспеншілігі мен
берілгендігін білдіретін, оның өмірдің барлық салаларында —
саяси, экономикалық, мәдени салаларда табысқа жетуіне
оның қуатынық қорғаныс қабілетінің артуына, халықаралық
аренада беделінің нығаюына ықпал ететін идеясы, сезімі мен
әрекеті. Қазақстандық патриотизм — ол Қазақстанда сандаған
жылдардан бері тұратын әр ұлттың адамдарының мүдде
бірлігің сезіну, бұл елдің тарихи өткеніне құрмстпен қарау,
жаңа мемлекет құрып, азаматтык коғамды қалыптастырудағы
белсенді қызмет. Қазақстандык патриотизм ұлттык тарихқа,
ұлттық әдет, дәстүрлерге селқос қарайтын ұлттық
тоғышарлықпен келіспейді.
МЕМЛЕКЕТ ӨМІРІНДЕГІ МАҢЫЗДЫ
МӘСЕЛЕЛЕРДІ ДЕМОКРАТИЯЛЫҚ
ЖОЛМЕН ШЕШУ
Мемлекет оміріндегі мейлінше маңызды мәселелерді
демократиялық жолмен шешу- Қазақстан Республикасы
қызметінің негізгі принципі. Конституция мемлекет емірі
мәселелерін демократиялық жолмен шешудің бірқатар әдістерін
қарастырған. Ол - мемлекет еміріндегі мейлінше маңызды
мәселелерді халыктық өзінің республикалық референдум
арқылы шешуі. Референдумға мемлекет өміріндегі шешілуге
тиісті басқа да маңызды мәселелер шығарылады.
Республикалық Референдум өткізу: 1) референдумға ерікті түрде
қатысу және азаматтардың өз қалауын еркін айту; 2) жабық
сайлау кезінде референдумға азаматтардың жалпыға ортақ тең
және тікелей қатысу құқы; 3) жариялылык принциптеріне
негізделеді.
БИЛІК БӨЛУ ПРИНЦИПІ
Билік бөлу принципі конституциялық құрылыс
негіздерінін бірі ретінде Конституцияның мемлекеттік
органдардың жүйесі мен құзыретін, олардың өзара
екілеттік шегін бекіткен көптеген кағидаларында көрініс
тапты. Қазақстан Республикасының Конституциясында
республикада мемлекеттік билік біртүтас, оның заң
шығарушылық атқарушылық және сот билігі
тармақтарына бөліну және тепетендік жүйесін пайдалану
аркылы өзара байланыс жасау принципіне сәйкес
Конституция мен заңдардың негізінде жүзеге
асырылатындығы атап кәрсетілген. Бұл биліктің әр
тармағының өз кұзыреті бар екендігін және оның шегінен
шығуға болмайтындығын білдіреді.
ҚҰҚЫҚТЫҚ ИНСТИТУТТАР
Конституциялық құқық өзіндік мемлекеттік-қүқықтық институтқа
ие. Құқықтық норма — құкықтық әлемнің тіні. Ал құқықтық
институт құқықтық жалпылықты, яғни, өздерінің заңдық
мазмүнының жакындығы бойынша топтасқан құқықтык нормалар
жиынтығын білдірсді. Құқықтық нормалар конституциялық құқық
саласын сырттай емес, құқықтық институттар арқылы құрады.
Конституциялық құқықтың конституциялық институттары
конституциялық-құқықтық нормалардың ыкпалындағы қоғамдық
қатынастардың белгілі бір учаскелерін реттеуді көздейді. Әр
құқықтық институт шартты түрде конституциялық құқық саласының
дербес құқықтык, нормалар тобын білдіреді. Құқыктық институттың
шартты түрдегі дербестігі құқықтык реттеудің тұйықталмаған
тетігімен, конституциялық құқықтың басқа да құқықтық
институттарымен байланыста және тәуелділікте екендігімен
көрінеді және олардың бәрі өзара байланыста конституциялық
қатынастарды реттеуді қамтамаыз етеді.
Назарларыңызға
рахмет!

Ұқсас жұмыстар

Демократия принциптері

ҚР Конституциясы 1995 жылы 30 тамыз

Конституциялық құқық негіздері

Қазақ көшпелілер мәдени мұрасы

Конституция туралы түсінік. Конституция құрылымы

Конституциялық құқық туралы

Конституциялық құқық

Конституциялық құқық әдістері

Республикасының Ата заңы

Афинылық демократия

Пәндер