Салицил қышқылын қолдану

Презентация қосу

«ҚАЗАҚ ҰЛТТЫҚ АГРАРЛЫҚ УНИВЕРСИТЕТІ»
КОММЕРЦИЯЛЫҚ ЕМЕС АКЦИОНЕРЛІК ҚОҒАМЫ

«ВЕТЕРИНАРИЯ» ФАКУЛЬТЕТІ

«КЛИНИКАЛЫҚ ВЕТЕРИНАРИЯЛЫҚ МЕДИЦИНА»
КАФЕДРАСЫ

ТАҚЫРЫБЫ: САЛИЦИЛ ҚЫШҚЫЛЫНЫҢ АНТИМИКРОБТЫҚ ӘСЕР ЕТУ
МЕХАНИЗМІ

Орындаған:
Тексерген:
ЖОСПАРЫ:

I Кіріспе
II Негізгі бөлім
2.1.Салицил қышқылына жалпы сипаттама және организімге әсері
2.2.Салицил қышқылының табиғатта таралуы
2.4.Салицилдің физиологиялық рөлі мен әсері
2.5.Салицил қышқылын қолдану
2.6.Салицил қышқылының туындысы
IV Қорытынды
Кіріспе

Көптеген ауруларда жоғары температура организмді әлсіретіп, арықтатады, ал кейбір
асқынулар кезінде тіпті өлімге душар еткізуі де мүмкін. Сондықтан да ауру тудыратын
себептерді жоюмен бірге жоғары температураны да қалпына түсіру керек. Ол үшін қызу
басқыш заттар — антипиретиктерді қолданған шарт. Қозу басқыш заттардың әсер ету
механизмі. Әртүрлі қызу басқыш заттардың әсер ету механизмі әртүрлі болғанымен, ең
негізгісі температураны реттеу қызметін қалпына келтіру болып табылады. Бұл
рефлекторлы түрде (шеттік жұйкелердің орталықтары арқьшы) температураның пайда
болуын азайтады. Сонымен бірге терінің қан тамырларын кеңейтіп, жылу алмасуын
күшейтеді, ал кейбір антипиретиктер қан тамырларына тікелей әсер етіп, олардың
диаметрін кеңейтеді. Үлкен мөлшерде қызу басқыш заттар температураны реттейтін
орталықты жөне барлық жүйке жуйесін әлсіретеді.
Салицил қышқылының туындылары. Салицил қышқылының препараттары қызуды
төмендетуге, ауырсыну сезімділігін әлсіретуге, ревматизмге және микробтарға қарсы
қолданылады. Гипоталамустың ядросына әсер ете отырып, олар температураны реттейтін
орталық қызметін өзгертеді (температураның сыртқа бөлінуі көбейіп, пайда болуы азаяды).
Сонымен бірге салицилаттар қышқылды ортада көмір қышқылын өзіне қосып алып, бос
салицил қышқылын бөліп шығарады, ал бос кезіндегі салицил қышқылы уытты заттарға
қарсы және бактериостатикалық әсер етеді. Салицилаттардың қызу басқыш әсері баяу
дамығанымен бірқалыпты әрі тұрақты болып келеді: температураның төмендеуі тек 30-45
минуттан кейін ғана білініп, ең жоғарғы шегіне 2-3 сағаттан соң жетеді де, осы қалыпта 6-
14 сағат бойы тұрады. Салицилаттардың ауырсыну сезімділігін әлсірететін әсерінде өзіндік
ерекшеліктері бар. Олардың бұлшық еттер мен буындардың ревматикалық
қабынуларында ауырсыну сезімділігін әлсірететін әсері ерекше байқалады, ал тыныс
жолдарының қабынуы және невралгиялар кезінде бұл әсер баяулау болады, ал ұлпалардың
жарақаттануы мен бірыңғай салалы бұлшық еттердің салдануы кезінде тіптен әсер етпейді.
2.1.Салицил қышқылына жалпы
сипаттама

Салицил қышқылы (лат. Salix
«тал»), қабығынан ол бірінші
оқшауланған) - 2-
гидроксилбензой немесе фенол
қышқылы, C6H4 (OH) COOH;
түссіз кристалдар, этанолда,
диэтил эфирінде және басқа да
полярлы органикалық
еріткіштерде, суда нашар ериді
(20 ° C-да 1,8 г / л).
Салицил қышқылы - Acidum salicylАқ түсті, ине тәріздес немесе ұсақ кристалды ұнтақ. Иіссіз, аздап
ащы дәмі бар, суық судың 500, қайнаған судың 15, спирттің 3, эфирдің 2 бөлігінде, сонымен бірге
майлы ерітінділерді ериді.

Салицил қышқылының жергілікті жерге әсері баяу жүреді, бірақ
сезімтал жүйке үштарын қатты қоздырып, ұлпаларды едәуір өзгеріске
ұшыратады, кейде қабындырады. Салицил
қышқылын иіскеп, демалғанда жануарлар түшкіріп, жөтеледі. Салицил
қышқылының ерітінділерін ішке қабылдағанда қарын және ішек
сөлдерінің бөлінуі күшейеді, иттер мен мысықтарда кейде құсу пайда
болады. Салицил қышқылы эпителидің мүйізделінетін торшаларының
бөлініп түсіп отыруына септігін тигізеді. Жараға жаққаңда олар
жараның жазылуын тездетіп, улы заттарға қарсы әсер етеді және
бактерияларды өлтіреді. Оның 1:1000 қатынасындай ерітіндісі көптеген
микробтардың өсуін тоқтатса, ал 1:500 қатынасындай ерітіндісі оларды
өлтіреді. қышқылының бұл қасиетін жануарларды емдегенде, сонымен
бірге ас қорыту жүйесінің жұқпалы ауруларсы қолданады. Салицил
қышқылы патогенді саңырауқұлақтардың өсуі мен дамуын тоқтатады:
оның спиртті ерітіндісі (1:5) теміреткеге
қарсы жақсы нәтиже береді. Оның резорбтивтік әсерінде өзіндік
ерекшеліктер бар. Негіздік ортада (ұлпалар мен ішектерде) салицил
қышқылы өзінің түздарына оңай айналатындықтан, олар қанның
Ревматикалық қабыну аумағында көмірқышқыл газының көлемі 6%-дың орнына 17,5
%-ға дейін көтеріледі. Бұл салицилаттардың ыдырауына толық жетеді. Бөлінген
салицил қышқылы тек қабыну аумағында ғана әсер етеді, ал одан тыс жерлерде
бейтараптанып, әсерін жояды. Салицилаттардың мұндай өзгергіштік қасиетін оларды
қолайсыз әсері білінбейтін өте жоғары мөлшерде жүрекке (тұздары), сонымен бірге өте
қатты әсері үшін (қышқылдары) ревматикалық құбылыстарға (қабынуларға) қарсы
қолданады. Салицил қышқылын ас қорыту жүйесінің жұқпалы ауруларында ішке беру
арқылы қолданады. Бұзаулардың жұқпалы іш өту ауруларында өте жақсы нәтижелер
береді. Сүртпе май және пасталар түрінде басқа да құрғатқыш заттармен бірге терінің
әртүрлі экзема тәрізді қабынуларында және іріңді, сулы жараларға қарсы қолданылады.
Үнтақ күйінде әртүрлі тұтқыр, дезинфекциялаушы, сіңіргіш затармен бірге оны
жараның жазылуын тездету және ондағы микробтардың дамуын тоқтату үшін
қолданады.
2.2.Салицил қышқылының
табиғатта таралуы

Ол табиғатта өсімдіктерде туынды
түрінде болады - негізінен гликозид
метил эфирі түрінде (атап айтқанда,
салицил қышқылы алдымен талдың
қабығынан оқшауланған), бос салицил
қышқылы, салицил альдегидімен бірге
эфир майында аз мөлшерде болады,
спиреяның кейбір түрлерінің
гүлдерінен оқшауланған.
Химиялық қасиеттері

Салицил қышқылының бензол ядросының реактивтілігі қарама-
қарсы мезомерлі және индуктивті әсерлері бар екі
алмастырғыштың болуымен анықталады: донорлық гидроксил
және акцепторлы карбоксил: нәтижесінде салицил қышқылы
бензойға қарағанда жеңіл, бірақ фенол сияқты белсенді емес, ол
тұрақтылықтың тұрақтылығына байланысты электрофильді
алмастыру реакцияларына енеді. гидроксил тобы.
2.4. Салицилдің физиологиялық
рөлі мен әсері

Адамдар мен жануарларға әсері
Салицил қышқылы мен салицилаттар, сондай-ақ оның эфирлері (метил салицилаты) және
салицил қышқылының басқа синтетикалық туындылары (мысалы, ацетилсалицил
қышқылы - аспирин) белгілі қабынуға қарсы әсері бар.
Өсімдік гормоны
Фитохормон ретінде салицил қышқылының әсері көрсетілген. Салицил қышқылы
термогендік өсімдіктердің белгілі бір мүшелерінде температураның жоғарылауын тудырады
(атап айтқанда, Aroid тұқымдасының кейбір өкілдерінде). Бұл митохондриялық тыныс алу
тізбегіндегі электронды тасымалдаудың бұзылуына байланысты. Стресс факторларына
бейспецификалық реакцияны дамытуда және жасушаларда оттегі белсенді түрлерінің
жинақталуында салицил қышқылының рөлі белсенді зерттелуде.
2.5.Салицил қышқылын қолдану

Салицил қышқылы - талдың қабығының белсенді компоненті.
ХІХ ғасырда. ол ревматизм мен несеп қышқылының диатезін
емдеу үшін қолданылған және бүгінгі күні бұл зат көп
мөлшерде синтезделеді, өйткені ол көптеген дәрілерді өндіруге
негіз болады. Салицил қышқылы әлсіз антисептикалық,
тітіркендіргіш және кератолитикалық (жоғары
концентрацияда) қасиеттерге ие және медицинада тері
ауруларын емдеуде жақпа мен ерітінділерде сыртынан
қолданылады; бұл Lassard пастасы, «галманин» ұнтағы,
«жүгері сұйықтығы» және «жүгері гипсі» препараттары.
Дәріхана желісінде ол сыртқы қолдануға арналған алкоголь
ерітіндісі (1 немесе 2% салицил қышқылы бар) және жақпа (2,
3, 5 және 10 пайыз) сияқты дәрілік формаларда сатылады.
2.6.Салицил қышқылының туындысы

Ацетилсалицил
қышқылы немесе
Аспирин (лат. Acidum
acetylsalicylicum) —
қабынуға қарсы
стероидті емес дәрі-
дәрмектер тобына
жататын салицил
қышқылының
туындысы.
Фармакокинетикасы Фармакодинамикасы

Ашу арқылы қабылдаған кезде негізінен аш ішектің
проксимальді бөлігінен, аз дәрежеде асқазаннан жылдам Қабынуға қарсы стероидты емес
сіңеді. Асқазанда ас болуы ацетилсалицил қышқылының дәрі. Қабынуға қарсы, ауырғанды
сіңуін едәуір өзгертеді. Ацетилсалицил қышқылы басатын, ыстықты түсіретін және
организмнің көптеген тіндері мен сұйық орталарында антиагрегациялық әсері бар,
таралады. Гематоэнцефалық барьер арқылы сондай-ақ тромбоциттер
сіңеді.Соңынан глицинмен немесе глюкуронидпен агрегациясын азайтады. Әсер ету
конъюгацияланатын салицил қышқылын түзіп механизмі қабыну, ауыру және
гидролиздену арқылы бауырда метаболизмденеді. қызба патогенезінде басты рөл
Шамамен 80% салицил қышқылы қан плазмасының атқаратын, простагландиндердің
ақуыздарымен байланысады. ізашары болып табылатын,
Ацетилсалицил қышқылының (T1/2) жартылай арахидон қышқылы
шығарылу кезеңі шамамен 15 минутты құрайды, метаболизмінің негізгі ферменті -
салицил қышқылы - шамамен 3 сағат. Салицил циклооксигеназа белсенділігін
қышқылы түрінде артықшылығы бүйрек арқылы бәсеңдетумен байланысты[1].
шығарылады.
Аспириннің пайдасы

Аспириннің негізгі компоненттерінің бірі
салицио қышқылы. Сонымен бірге ол безеуге
қарсы қазіргі майларды да қолданады. Егер
оларды алуға мүмкіндігіңіз болмаса,
қолыңызда тек аспирин ғана болса, мына
қарапайым рецепті пайдаланған жөн.
Аспирин таблеткасын майдалап аз ғана су
қосып араластырасыз. Осы қоймалжың
затты бетіңізге жағасыз. Екі минуттан кейін
бетіңізді жуасыз. Осы қоспа зат безеуді
кептіреді әрі терінің демалуын жеңілдетеді.
Есіңізде болсын, егер сіздің теріңіз қалыпты
немесе құрғақ болса, бұл тәсілді аптасына бір
реттен артық жасауға болмайды.
Натрий салицилаты - Natrii salicylas. Ақ түсті
кристалды ұнтақ немесе ұсақ қабыршақтар. Иіссіз,
қышкалтым дәмі бар, судың 1, ал спирттің 6
Натрий салицилаты
бөлігінде ериді. Бос күйінде фармакологиялық
тұрғыдан алғанда өте әлсондықтанда олардың
резорбтивтік және жергілікті жерге әсері болмайды.
Қышқылды ортада ыдырай отырып салицил
қышқылын" бөліп шығарады. Бөлінген салицил
қышқылы қызуды басуға және қабынуға қарсы
әсер етеді. Оның ыдырауы көбінесе қарында жүреді,
ал ішектерде олар натрилы тұзға қайта айналып,
қанға сіңіріледі. Натрий салицилаты
сульфаниламидті препараттар тәрізді
бактерияларды өлтіріп, жараларды емдеуге
қолданылады. Патогенді анаэробтардың,
стрептококтардың, стафилококтардың өсуін ақ
стрептоцид тәрізді деңгейде тоқтатады. Жараларға
ұнтақ түрінде немесе 25 %-ды тұзды ерітіндісін
қолданады.
Метилсалицилат (салицил қышқылының
металды эфирі) - Methylii salicylas. Хош иісі бар, ақ
немесе сарғыш түсті сұйық зат. Суда өте нашар
ериді, спирт және майлармен оңай араласады. Тері
арқылы оңай сіңіріледі. Буын ревматизміне қарсы
Метилсалицилат
линимент түрінде хлороформмен, мүсәтір
спиртімен, меңдуана майымен бірге
қолданылшық еттердің ревматизмі кезінде
бұлшық ет арқылы енгізіледі және тері астына
жіберіледі: Салицилаттарға сонымен бірге
мыналар да жатады: салициламид, амидопиринді-
салицилат, антипиринді-салицилат, цинхонидинді-
салициат, хининді-салицилат, фенилді-салицилат,
метил-цитралсалицил қышқылы (новаспирин),
салициламиттің қосарлы тұзы (промин), салицил
қышқылының сульфапиридинмен азотты
қосылысалазопиридин, азопиридин). Литий,
кальций және магниидің жақсы еритін салицилді
және ацетилсалицил қышқылды қоспаларда бар.
Салицилаттарды көптеген өсімдіктердің, оның
ішінде итшомырт, терек, тал, қайың және бүк
ағашының құрамынан да табуға болады.
Қорытынды
Қызу басқыш заттардың бір тобы температураны реттейтін орталықкд әсер етуімен
қатар, уытты затгарға, бактерияларға қар-сы әсер етіп, температураны көтеретін
себептерді жояды. Қызу-ды басумен қатар, ауырсыну сезімділігін әлсірететін әсерін де
байқауға болады. Олар температураны реттейтін орталыкқа әсер еткендей, қозған
ауырсыну сезімділігінің орталығын әлсіретіп, шеттік рецепторлардың
сезімталдылығын баяулатады. Антипиретиктерді екінші рет қайтара қолданғанда
олардың емдік қасиеті (әсіресе анальгетикалық) әлсіреп, ал уыттылығы біршама
артады. Антипиретиктер қызуы көтерілген жануарлардың ғана қызуын басады. Сау
малға бұл бағытта, тек үлкен мөлшерде ғана әсер етеді, ал қызуы төмендейтін
патологиялық жағдайларда, қайта қызуын көтереді. Бір қызығы, жоғары мөлшерде
сау малға қолданған кезде антипиретиктер олардың ішкі секреция бездерінің кңзметін
бұзып, тері пигментінің дамуын баяулатады. Бұған қарама-қарсы — қызуы
көтерілген малдың қорғаныс қабілеттілігін арттырады. Ең негізгі қызу басатын
заттарға парааминдіфенол, пиразолон және салицил қышқылының туындылары
жатады.

Ұқсас жұмыстар

Салицил қышқылын медицинада қолданылуы

Салицил қышқылы

Бензой қышқылы

Лимон қышқылы

Лимон қышқылын алудың тереңдік әдiсі

Қышқылдар Сірке қышқылы

Тағам шикізаты мен дайын өнімдердің микробиологиялық және тотығу барысындағы бұзылуды бәсеңдететін тағамдық қосылыстар

Терінің жоғарғы қабаттары мен тырнақтың жұқпалы ауруы

Қызу басқыш заттар

Бензол молекуласының құрылысы

Пәндер